Γιὰ τὴν κατάκτηση τοῦ κόσμου

Γιὰ τὴν κατάκτηση τοῦ κόσμου

τοῦ Tito Colliander (Τίτο Κολλίαντερ)*

   Ο Μέγας Βασίλειος λέει: μὲ ταραγμένη τὴν καρδιὰ δὲν μπορεῖ κανεὶς νὰ πλησιάσει καὶ νὰ γνωρίσει τὴν ἀλήθεια. Γι’ αὐτὸ πρέπει νὰ ἀποφεύγουμε καθετὶ ποὺ ἀναστατώνει τὴν καρδιά μας, καθετὶ ποὺ τῆς προκαλεῖ ἔνταση ἢ τῆς δημιουργεῖ πάθη ἢ ξυπνᾶ τὴν ἀνησυχία. Πρέπει νὰ κρατιόμαστε ὅσο μποροῦμε πιὸ μακριὰ ἀπὸ κάθε βιασύνη καὶ νὰ μὴ τριγυρνᾶμε μέσα στοὺς θορύβους καὶ τὰ μάταια πράγματα αὐτοῦ τοῦ κόσμου. Ἐφόσον ὑπηρετοῦμε τὸν Κύριο πρέπει νὰ «μὴ μεριμνῶμεν καὶ τυρβάζωμεν περὶ πολλά», ἀλλὰ πάντα νὰ ἔχουμε στὸν νοῦ μας ὅτι «ἑνός ἐστι χρεία». (Λουκ. ι΄ 41).

   ΟΤΑΝ θέλει κανεὶς νὰ λουστεῖ, πρέπει πρῶτα νὰ ξεντυθεῖ. Τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ μὲ τὴν καρδιά. Πρέπει νὰ ἐλευθερωθεῖ ἀπὸ τὸ ἐξωτερικὸ ροῦχο τοῦ κόσμου, ποὺ τὴν τυλίγει ὁλόκληρη, γιὰ νὰ μπορεῖ νὰ τὴν πλύνει ὁ Καθαίρων τὶς καρδιές. Οἱ τόσο ὠφέλιμες γιὰ τὴν ὑγεία τοῦ ἀνθρώπου ἀκτίνες τοῦ ἥλιου δὲν μποροῦν νὰ ὠφελήσουν τὸ δέρμα, ἂν δὲν τὸ ξεσκεπάσουμε καὶ δὲν σταθοῦμε γυμνοί, ἐκτεθειμένοι στὴν ἐπίδρασή τους. Τὸ ἴδιο γίνεται μὲ τὴν θεραπευτικὴ καὶ ζωοποιὸ δύναμη τοῦ Πνεύματος.

   ΣΥΝΕΠΩΣ. Ἀπόβαλε τὸ παλιωμένο καὶ λερωμένο ἔνδυμα τῆς ψυχῆς σου. Ἀπαρνήσου τὸν ἑαυτό σου ἀλλὰ χωρὶς νὰ φαίνεται πάρα πολὺ στοὺς ἄλλους. Ἀρνήσου ὅ,τι ἐξυπηρετεῖ τὶς ἀπολαύσεις καὶ τὶς ἡδονές, τὴν τεμπελιὰ ἢ τὴν τάση σου γιὰ διασκέδαση κοσμική, ὅ,τι τέρπει καὶ κολακεύει τὰ μάτια σου, τὰ αὐτιά σου, τὴν γεύση σου ἢ ἄλλη αἴσθηση. «Ὁ μὴ ὢν μετ’ ἐμοῦ κατ’ ἐμοῦ ἐστι» (Ματθ. ιβ΄ 30) καὶ ὅποιος δὲν χτίζει μαζὶ μὲ τὸν Κύριο, γκρεμίζει. Ἐξάγνιζε τὶς καθημερινές σου ἀνάγκες καὶ τὶς κοινωνικές σου συνήθειες. Κάνε το ὅμως ἤρεμα, μετρημένα, χωρὶς αἰφνίδιες μεταβολὲς καὶ ἀλλαγές, ἀλλὰ πάντως ριζικά. Κόψε ὅσο μπορεῖς πιὸ πολὺ τὰ δεσμὰ ποὺ σὲ κρατοῦν αἰχμάλωτο τοῦ ἐξωτερικοῦ κόσμου. Διασκεδάσεις, κωμικὰ θεάματα, προσωπικὰ ὑλικὰ ἀγαθά, καὶ πρὸ παντὸς «πᾶν τὸ ἐν τῷ κόσμῳ, ἐπιθυμίαν τῆς σαρκὸς καὶ ἐπιθυμίαν τῶν ὀφθαλμῶν καὶ τὴν ἀλαζονείαν τοῦ βίου» γιατὶ «οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ Πατρός, ἀλλ’ ἐκ τοῦ κόσμου» καὶ ἀκόμα γιατὶ «στρατεύονται κατὰ τῆς ψυχῆς» (Α΄ Ἰωάν. β΄ 16 καὶ Α΄ Πέτρ. β΄ 11).

   ΤΙ εἶναι ὅμως ὁ κόσμος; Δὲν πρέπει νὰ τὸν φανταστεῖς σὰν κάτι τὸ ὁρατὸ καὶ ἁπτό. Ὁ κόσμος, λέει ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος, εἶναι ἕνα πύρινο περιτύλιγμα ποὺ φυλακίζει τὴν καρδιὰ καὶ τὴν ἀποχωρίζει ἀπὸ τὸ δέντρο τῆς ζωῆς. Κόσμος εἶναι καθετὶ ποὺ εὐχαριστεῖ καὶ ἱκανοποιεῖ τὶς αἰσθήσεις μας. Εἶναι αὐτὸ μέσα μας ποὺ «οὐκ ἔγνω τὸν Θεὸν» (Ἰωάν. ιζ΄ 25).

   ΣΤΟΝ κόσμο ἀνήκουν οἱ ἐπιθυμίες μας καὶ τὰ ἔνστικτά μας. Ὁ ἅγιος Ἰσαὰκ ὁ Σύρος τὰ ἀπαριθμεῖ. Ἡ ἀδυναμία καὶ ἡ προσκόλληση στὰ πλούτη, ἡ συσσώρευση καὶ ἡ κατοχὴ τῶν πιὸ ἀνόμοιων ὑλικῶν πραγμάτων, ἡ ἐπιθυμία τῶν σωματικῶν ἀπολαύσεων, ἡ φιλοδοξία, ἡ φιλαρχία καὶ ἡ σπουδαρχία. Ἡ ὑπερηφάνεια γιὰ τὴν τυχὸν ἐξουσία πάνω στοὺς ἄλλους, ἡ τάση νὰ κομψεύεται κανεὶς μόνο καὶ μόνο γιὰ νὰ ἐντυπωσιάσει τοὺς ἄλλους, ὁ πόθος γιὰ τοὺς ἐπαίνους τῶν ἀνθρώπων, ἡ φροντίδα μόνο γιὰ τὴν σωματικὴ καλοπέραση καὶ ἄνεση. Ὅλα αὐτὰ εἶναι ἐκ τοῦ κόσμου. Ὅλα αὐτὰ συρρέουν μὲ τόσο ἀδιόρατο κι ἀπατηλὸ τρόπο, ὥστε τελικά, ἂν δὲν λάβουμε τὰ μέτρα μας μᾶς δένουν μὲ γερὰ δεσμά, κτίζουν τριγύρω μας πελώρια τείχη.

   ΘΕΛΕΙΣ νὰ ἀπελευθερωθείς; Ἐξέτασε τὸν ἑαυτό σου λεπτομερῶς καὶ διευκρίνισε μέσα σου τί πρέπει νὰ κατανικήσεις γιὰ νὰ πλησιάσεις τὸν Θεό. Γιατὶ «ἡ φιλία τοῦ κόσμου ἔχθρα τοῦ Θεοῦ ἐστίν· ὃς δ’ ἂν βουληθῇ φίλος εἶναι τοῦ κόσμου, ἐχθρὸς τοῦ Θεοῦ καθίσταται» (Ἰακ. δ΄ 4). Τὶς ἁπλωμένες ἐκτάσεις τὶς χαίρονται μόνον ἐκεῖνοι ποὺ ἀφήνουν τὰ στενὰ λαγκάδια καὶ τὶς κλειστὲς κοιλάδες. «Οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύειν» (Ματθ. στ΄ 24). Δὲν μπορεῖ κανεὶς νὰ βρίσκεται συγχρόνως στὰ βάθη μιᾶς κοιλάδας καὶ στὴν βουνοκορφὴ ποὺ ὑψώνεται στὰ γαλάζια πλάτη τοῦ οὐρανοῦ.

   ΓΙΑ νὰ γίνει εὔκολη ἡ πορεία σου πρὸς τὰ ἄνω καὶ γιὰ νὰ πετάξεις πιὸ εὔκολα ἀπὸ πάνω σου τὰ πάθη σου ποὺ σὲ βαραίνουν, μπορεῖς νὰ ρωτᾶς συχνὰ τὸν ἑαυτό σου «ἐγὼ εἶμαι ἐκεῖνος ποὺ πηγαίνει σὲ ἕνα θέαμα ἢ κάποιος ἄλλος ποὺ μὲ κυβερνάει καὶ μὲ διευθύνει ὅπως θέλει; Ποιές συνήθειες μὲ κρατοῦν αἰχμάλωτό τους καὶ δὲν μπορῶ νὰ τὶς ὑπερνικήσω; "Ὑποπιάζω μου τὸ σῶμα καὶ δουλαγωγῶ" κάθε στιγμὴ ποὺ περνάει;» Τέτοιες ἐρωτήσεις μπορεῖ κανεὶς νὰ κάνει πάρα πολλὲς γύρω ἀπὸ τὶς συνήθειες τῆς καθημερινῆς του ζωῆς καὶ τὴν συμπεριφορά του μὲ βάση τὸν τύπο καὶ τὸν κανόνα ζωῆς ποὺ μᾶς δίνει τὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο. Πάνω σ’ αὐτὰ τὰ ζητήματα πρέπει νὰ θυμᾶσαι, ὅτι «ὁ πιστὸς ἐν ἐλαχίστῳ καὶ ἐν πολλῷ πιστός ἐστι» (Λουκ. ιστ΄ 10) καὶ μὴ σκέφτεσαι τὸν πόνο ποὺ τυχὸν μπορεῖ ἕνας τέτοιος ἀγῶνας νὰ σοῦ προκαλέσει. Σὲ βοηθάει νὰ βγεῖς ἀπὸ τὰ στενὰ λαγκάδια τῆς ἁμαρτίας στὰ ὁποῖα ζοῦσες, «ἐν ταῖς ἐπιθυμίαις τῆς σαρκός σου, ποιῶν τὰ θελήματα τῆς σαρκὸς καὶ τῆς διανοίας σου» τῆς γήινης καὶ ἀντίθετης μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ.

   ΕΧΕΙΣ χρέος νὰ θέτεις στὸν ἑαυτό σου παρόμοια ἐρωτήματα «εὐκαίρως-ἀκαίρως». Μόνο στὸν ἑαυτό σου ὅμως. Ποτὲ καὶ σὲ καμμιὰ περίπτωση, οὔτε σὰν σκέψη γιὰ ἕναν ἄλλο. Κρίνοντας καὶ καταδικάζοντας τὸν ἄλλο χωρὶς νά ’σαι γι’ αὐτὸ ἁρμόδιος οὔτε ἐντεταλμένος, ἀπομακρύνεις ἀπὸ τὸν ἑαυτό σου ὅ,τι κέρδισες μὲ τὸν ἀγῶνα σου. Νομίζεις πὼς ἔκανες ἕνα βῆμα πρὸς τὰ ἐμπρός, ἀλλὰ στὴν πραγματικότητα ὑποχώρησες δέκα βήματα πίσω. Κλάψε λοιπὸν καὶ μετανόησε γιὰ τὴν σκληρότητα, γιὰ τὴν ὑπερηφάνεια σου καὶ γιὰ τὸ ὅτι παραμένεις τόσο πολὺ ἀδιόρθωτος.

* Ἀποσπάσματα ἀπὸ τὸ θαυμάσιο βιβλίο τοῦ Tito Colliander (Τίτο Κολλίαντερ) «Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΩΝ ΑΣΚΗΤΩΝ». (Μετάφραση ἀπὸ τὸ Σουηδικό: μακαριστοῦ ἀρχιμανδρίτου Εὐσεβίου Βίττη.)

* Ὁ ὀρθόδοξος Φινλανδὸς συγγραφέας Tito Colliander (Τίτο Κολλίαντερ) γεννήθηκε στὴν Ἁγία Πετρούπολη τὸ 1904, ἔλαβε καλλιτεχνικὴ ἐκπαίδευση καὶ ὁ γυιός του Σέργιος ἔγινε ὀρθόδοξος ἱερέας. Ἔγραψε καὶ δημοσίευσε διάφορα βιβλία ποὺ τὸν ἔκαναν διάσημο μὲ πιὸ γνωστὸ τὸ «Ὁ δρόμος τῶν ἀσκητῶν» (Asketernas vӓg) ποὺ δημοσιεύθηκε γιὰ πρώτη φορὰ στὰ σουηδικά. Στὴν ἴδια γλῶσσα ἐπίσης μετέφρασε τὴν Θεία Λειτουργία τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου καὶ τὸν Ἀκάθιστο Ὕμνο. Πέθανε στὶς 21 Μαΐου 1989 καὶ τάφηκε στὸ ὀρθόδοξο νεκροταφεῖο στὸ Ἐλσίνκι.