Ἡ ἐρημία τῆς πόλεως
Φοβήθηκαν
καὶ φύγανε ὅλοι οἱ κάτοικοί της
γιατὶ
θαφτῆκαν μονομιᾶς πολλοὶ μέσα στὴ γῆ της.
Καὶ
ἔμεινε παντέρημος ἡ πόλις ἡ μεγάλη
κι᾽
ἦταν κάτι ποὺ δύσκολα ὁ νοῦς μπορεῖ νὰ βάλῃ.
Μοῦ
ἔτυχε καὶ βρέθηκα σ᾽ αὐτὴ τὴν Πολιτεία
κι᾽ ἦταν ὁ σάλος ἀφορμή, ὁ πόλεμος αἰτία.
«Ὁ κόσμος
δὲν μεταμορφώνεται οὔτε μὲ τὴν βία οὔτε μὲ τοὺς πολέμους…»
Σὲ συγκινησιακὰ φορτισμένη ἀτμόσφαιρα ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος τέλεσε τὸ ἀπόγευμα τῆς Τρίτης, 5 Αὐγούστου 2025, τὸν Ἁγιασμὸ τῶν θυρανοιξίων τοῦ ἀνακαινισμένου Ναϋδρίου τῆς Σκήτης τῆς Μεταμορφώσεως Σωτῆρος Χριστοῦ, στὴν Χάλκη των Πριγκηποννήσων, καὶ ἀκολούθως χοροστάτησε στὸν Μ. Ἑσπερινό.
Στὴν ὁμιλία του, ἀμέσως μετά, ἀναφέρθηκε στὴ σημασία τῆς Δεσποτικῆς ἑορτῆς τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος, σημειώνοντας ὅτι ἐπὶ τοῦ Θαβὼρ οἱ μαθητὲς εἶδαν τὸν Κύριο "ἐν ἑτέρᾳ μορφῇ", καὶ στὴ συνέχεια εἶπε:
«Ὅταν κανεὶς ἔχει εἰσέλθει εἰς αὐτὴν τὴν περιοχὴν τῆς θεωρίας τοῦ Ἰησοῦ ἐν ἑτέρᾳ μορφῇ, ἔχει λυτρωθῇ ἐκ τῆς δουλείας τῆς ἀνάγκης καὶ τοῦ πόνου. Οἱ ἄλλοι, ὅμως; Οἱ πολλοί; Αὐτοὶ ἀκόμη περιμένουν ἐναγωνίως στὶς παρυφὲς τοῦ Θαβὼρ τὴν Μεταμόρφωσι, προκειμένου νὰ λυτρωθοῦν ἀπὸ τὸν πόνο, τὴν ἀσθένεια, τὴν ἀνάγκη. Ὅπως οἱ ἀδελφοί μας στὴν πολύπαθη Γάζα. Παρακολουθοῦμε μὲ ἀποτροπιασμὸ τὶς σκηνὲς τῶν ἀμάχων, τῶν ἀθώων παιδιῶν νὰ πεθαίνουν ἀπὸ τὴν πεῖνα, ἀλλὰ καὶ τῶν αἰχμαλώτων νὰ σκάβουν οἱ ἴδιοι τοὺς τάφους τους. Εἶναι πραγματικὰ ντροπὴ γιὰ τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων, γιὰ ὅλη τὴν ἀνθρωπότητα, ὅπως τὸ εἶπα καὶ χθές! Γιὰ νὰ εἴμαστε ἀκριβέστεροι, οἱ εἰκόνες αὐτὲς δὲν παρουσιάζουν τίποτε τὸ ἀνθρώπινο. Εἶναι κυριολεκτικῶς ἀπάνθρωπες!
Μὴ δείχνεις
σκληρότητα πρὸς τὰ ζῶα
Ἁγίου Ἰωάννου τῆς Κρονστάνδης*
Μὴ δείχνεις σκληρότητα πρὸς τὰ ζῶα.
Ἂν τὸ κάνεις
αὐτό, θὰ εἶσαι ἢ θὰ γίνεις σκληρὸς καὶ πρὸς τοὺς
ἀνθρώπους.
Θυμήσου ὅτι
τὰ ζῶα κλήθηκαν στὴ ζωὴ ἀπὸ τὸ ἔλεος τοῦ Κυρίου καὶ πρέπει νὰ ζοῦν ἀπείραχτα
ὅσο διαρκεῖ ὁ σύντομος βίος τους.
*
Ἀπὸ τὸ θαυμάσιο βιβλίο «Ἡ ἐν Χριστῷ ζωή μου», (130) σελ. 73.
Οἱ μόνοι ἀληθεῖς ἐπαναστάτες…
WILL AND ARIEL DURANT*
Δικαιώνει ἡ Ἱστορία τὶς ἐπαναστάσεις; Ἡ ἔριδα περὶ τὸ ἐρώτημα αὐτὸ εἶναι παλαιὰ καὶ ἀπεικονίζεται καλῶς στὴν τολμηρὴ ἀποσκίρτηση τοῦ Λουθήρου ἀπὸ τὴν Καθολικὴ Ἐκκλησία παρὰ τὶς ἐκκλήσεις τοῦ Ἐράσμου γιὰ μετριοπαθῆ καὶ εἰρηνικὴ μεταρρύθμιση ἢ στὴν συμπαράσταση τοῦ Τσὰρλς Τζαίημς Φὸξ πρὸς τὴν Γαλλικὴ Ἐπανάσταση παρὰ τὴν ὑπὸ τοῦ Ἔντμουντ Μπὲρκ ὑπεράσπιση τῆς ἀρχῆς περὶ σεβασμοῦ τῶν κεκτημένων δικαιωμάτων καὶ τῆς συνέχειας τῆς παραδόσεως. Σὲ μερικὲς περιπτώσεις, πεπαλαιωμένοι καὶ ἄκαμπτοι θεσμοὶ φαίνεται ὅτι χρειάζονται βίαιη ἀνατροπή, ὅπως στὴν Ρωσία τὸ 1917. Ἀλλά, στὶς περισσότερες περιπτώσεις, τὰ ἀποτελέσματα ποὺ προέκυψαν ἀπὸ τὴν ἐπανάσταση εἶναι φανερὸ ὅτι θὰ ἐπέρχονταν καὶ χωρὶς αὐτήν, διὰ μέσου τῆς βαθμιαίας πιέσεως ποὺ ἀσκοῦν οἱ οἰκονομικὲς ἐξελίξεις. Ἡ Ἀμερικὴ θὰ εἶχε ἀναδειχθεῖ σὲ ἡγέτιδα τοῦ ἀγγλόφωνου κόσμου καὶ χωρὶς καμμία ἐπανάσταση. Ἡ Γαλλικὴ Ἐπανάσταση ἀντικατέστησε τὴν ἀριστοκρατία τῶν φεουδαρχῶν καὶ μεγαλογαιοκτημόνων μὲ τὴν τάξη τῶν κατεχόντων καὶ διαχειριζομένων τὸ χρῆμα ἐπιχειρηματιῶν, ὠς ἰθύνουσα δύναμη· ἀλλὰ ἕνα παρόμοιο ἀποτέλεσμα ἐπῆλθε κατὰ τὸν 19ο αἰῶνα στὴν Ἀγγλία χωρὶς αἱματοχυσία καὶ χωρὶς διατάραξη τῆς δημόσιας τάξεως καὶ γαλήνης. Ἡ βίαιη ρήξη πρὸς τὸ παρελθὸν ἰσοδυναμεῖ μὲ τὴν προσέγγιση ἐκείνη τῆς παραφροσύνης, ἡ ὁποία μπορεῖ νὰ εἶναι ἐπακόλουθο κλονισμοῦ ἐξ αἰτίας αἰφνιδίων ἰσχυρῶν πληγμάτων ἢ ἀκρωτηριασμῶν. Ὅπως ἡ ψυχικὴ ὑγεία τοῦ ἀτόμου στηρίζεται στὴν συνέχεια τῶν ἀναμνήσεών του, ἔτσι καὶ ἡ ὑγεία τῆς ὁμάδας στηρίζεται στὴν συνέχεια τῶν παραδόσεών της· καὶ στὶς δύο περιπτώσεις, μία ρήξη στὴν ἁλυσίδα προκαλεῖ σπασμικὴ ἀντίδραση, ὅπως στὸ Παρίσι, κατὰ τὶς σφαγὲς τοῦ Σεπτεμβρίου τοῦ 1792.
«Δὲν μποροῦσα νὰ ἰδῶ τὴν σκηνὴ αὐτή…»
Σημείωση: Πρὸ πολλῶν
ἐτῶν, ἐδιάβασα ἕνα μικρὸ βιβλίο* (σχετικὸ μὲ τὴν ζωὴ καὶ τὸ ἔργο μακαριστοῦ Ἐπισκόπου) ὅπου περιγράφεται καὶ τὸ παρακάτω θλιβερὸ καὶ συνάμα ἀηδιαστικὸ συμβάν, ἀπόρροια τοῦ κατοχικοῦ λιμοῦ (δηλ. τῆς πεῖνας τοῦ 1941-44)! Ὁ Καλὸς
Θεός, εἴθε νὰ μᾶς λυπηθῆ, ὥστε νὰ μὴ ζήσωμε καὶ ἰδοῦμε τέτοιες ἢ παρόμοιες εἰκόνες!
π.Ν.
… Ἐν συνεχείᾳ συνέβη καὶ τρίτο περιστατικὸ τὸ ὁποῖον τὸν συνετάραξεν ὁλόκληρον καὶ τὸν ἔκαμε νὰ λάβη τὰς πλέον γενναίας ἀποφάσεις. Πολλοὶ τὸ ἔχουν ἀκούσει ἀπ᾿ τὸν ἴδιον τὸν Χρυσόστομον ὁ ὁποῖος τόσον συχνὰ τὸ διηγεῖτο. Ἕνας ἀπ᾿ αὐτοὺς καθὼς τὸ ἤκουσε, τὸ ἐδημοσίευσε ἀργότερον εἰς τοπικὴν ἐφημερίδα τῆς Χαλκίδος. Ἀπ᾿ τὴν ζωντανὴ αὐτὴ περιγραφή του μεταφέρομεν ἐδῶ ἕνα μικρὸν ἀπόσπασμα:
Tὸ ὄνειρο*
Ἕνας καθηγητής τῶν Ἑλληνικῶν πῆρε μιὰ
καινούργια τάξη καὶ γιὰ νὰ γνωρίσει τοὺς μαθητές του, τοὺς ἔβαλε νὰ γράψουν μιὰ
ἔκθεση μὲ θέμα: «Τὸ ὄνειρό μου».
Τὰ παιδιὰ βρῆκαν ἐνδιαφέρον τὸ θέμα κι ἄρχισαν νὰ περιγράφουν μὲ τὰ πιὸ ἔντονα χρώματα τὰ νεανικά τους ὄνειρα. Καὶ τὰ ἁγνά ἰδανικά, καὶ οἱ πιὸ ἐγωιστικὲς φιλοδοξίες βγῆκαν στὴ μέση καὶ φιγουράρισαν πάνω στὸ χαρτί. Ὅμως, ὁ καθηγητὴς στάθηκε μὲ τὶς ὧρες μπρὸς σὲ μιὰ ἔκθεση, καὶ δὲν μποροῦσε νὰ καταλάβει τὸ νόημά της. Δὲν ἦταν παρὰ ἕξι φράσεις καὶ αὐτὲς θύμιζαν περισσότερο γραμματική, παρὰ ἔκθεση:
«Κι ἐκεῖνο ζωντανό εἶναι…»
Ἀπὸ τὸν Βίο τοῦ Ὁσίου Γεωργίου
(Καρσλίδη)*
Ὅταν
πῆγα νά ἐξομολογηθῶ, κοντά στά ἄλλα μέ ρώτησε ἄν ἔκανα ἐκτρώσεις. Κι ὅταν τοῦ
ἀπάντησα «ναί» μοῦ εἶπε: «Πῶς σκοτώνεις τό παιδί σου;». «Γέροντα μικρό εἶναι, ψυχή δέν ἔχει» τοῦ
εἶπα. «Πῶς δέν ἔχει;» μοῦ ἀπάντησε. «Σκάψε ἕνα λάκκο καί βάλε μέσα τό γεννημένο
σου παιδί. Μπορεῖς νά τό βάλεις μέσα;». «Πῶς
θά τό βάλω, Γέροντα, ἀφοῦ εἶναι ζωντανό;». «Κι ἐκεῖνο ζωντανό εἶναι. Πῶς τό ἔκανες; Εἶστε σάν τά κολοκύθια.
Ἁπλώνετε τά κλαδιά σας κι ὕστερα ξεραίνεστε. Δηλαδή πιστεύετε γιά μιά στιγμή κι
ὕστερα χάνετε τήν πίστη σας. Ἐπηρεάζεστε ἀπό τούς ἄλλους».
Ὕστερα ἀπό τήν ἐξομολόγηση μοῦ ἔδωσε μεγάλο
κανόνα.
* Ἀπὸ τὸ θαυμάσιο βιβλίο τῶν Γ.Κ.Χατζοπούλου
- Ι.Σ.Διαμαντοπούλου, «Ἡ ζωή καί τό ἔργο τοῦ Ὁσίου Πατρός ΓΕΩΡΓΙΟΥ
ΚΑΡΣΛΙΔΗ», Δράμα 1982.
Σημείωση: Ἀκολουθεῖ
ἕνα βαθύτατα ἀντιπολεμικὸ ποίημα ποὺ
μᾶς ἔρχεται ἀπὸ μιὰν ἄλλη ἐποχή, ὄχι καὶ τόσο μακρινή. Ὁ πόλεμος, εἶναι πάντοτε
πόλεμος! Κ’ εἶναι πάντοτε φοβερὸς
καὶ ἀποκρουστικός!
π.Ν.
Τραγούδι τοῦ
πολέμου τοῦ ’66
Jaroslav Seifert*
(Μετάφραση: Καρόλου Τσίζεκ)
Τριαντάφυλλο, τριαντάφυλλο δῶς μου δροσιὰ νὰ πιῶ,
διψῶ τὸ βράδυ, ἀπόκαμα, μοῦ φαίνονται ὅλα ψέμα,
σὲ περικεφαλαία δραγώνου εἶδα κορυδαλλὸ
νὰ σκύβει γιὰ νὰ πιεῖ νερό, κι ἦταν γεμάτη αἷμα.
Ἡ κουλτούρα δὲν κάνει τὸν ἄνθρωπο πιὸ ἀνθρώπινο
George Steiner*
Ὁ
ἐνθουσιασμὸς τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὴν κουλτούρα ἦταν ἡ μεγάλη ὑπόσχεση τοῦ
Διαφωτισμοῦ. «Στὸ μέτρο καὶ στὸ βαθμὸ ποὺ θὰ ἐξασθενήσει ἡ πίστη σὲ θρησκευτικὰ
δόγματα», ἔλεγε ὁ Βολταῖρος, «τὰ μίση θὰ διαλυθοῦν».
Τὸ τέλος τῆς πίστης ἀποδεικνύεται μιὰ ἐξέλιξη πολὺ πιὸ ἐπικίνδυνη ἀπ᾿ ὅσο μποροῦσαν νὰ προβλέψουν οἱ φιλόσοφοι. Ἀρνούμενοι τὴν κόλαση, μάθαμε νὰ τὴν οἰκοδομοῦμε καὶ νὰ τὴν θέτουμε σὲ λειτουργία ἐπὶ γῆς.
Μικροὶ κυματισμοὶ ἐλπίδας…
«Κάθε φορὰ ποὺ ἕνας ἄνθρωπος ὀρθώνεται γιὰ ἕνα ἰδανικὸ ἢ βάλλει κατὰ τῆς ἀδικίας, προκαλεῖ ἕνα
μικρὸ κυματισμὸ ἐλπίδας.
Καὶ καθὼς συναντῶνται, ἀπὸ ἑκατομμύρια
διαφορετικὲς πηγὲς τόλμης οἱ μικροὶ αὐτοὶ κυματισμοί, σχηματίζουν ἕνα τρομακτικὸ
ρεῦμα, ποὺ μπορεῖ κάποτε νὰ θραύσει καὶ τὰ ἰσχυρότερα ὀχυρὰ καταπιέσεως καὶ
ἀντιδράσεως».
Ρόμπερτ Κέννεντυ (Robert
Francis Kennedy, 1925-1968)
Ἀνακοινωθὲν τῆς Ἱερᾶς Συνόδου γιὰ τὸ τραγούδι ποὺ θὰ ἐκπροσωπήσει τὴν Κύπρο στὴν Eurovision
ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ
Ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου, μετὰ τὴ δημοσιοποίηση τοῦ τίτλου καὶ τοῦ περιεχομένου τοῦ τραγουδιοῦ, τὸ ὁποῖο, δυστυχῶς, ἐνέκρινε τὸ Διοικητικὸ Συμβούλιο τοῦ Ραδιοφωνικοῦ Ἱδρύματος Κύπρου (ΡΙΚ) καὶ τὸ ὁποῖο θὰ ἐκπροσωπήσει τὴν πατρίδα μας στὸν διαγωνισμὸ τραγουδιοῦ τῆς Eurovision, ἐκφράζει ἔντονη διαφωνία καὶ ἀπογοήτευση τόσο γιὰ τὴ στάση τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου τοῦ ΡΙΚ ὅσο καὶ τῶν ἄλλων ἰθυνόντων, οἱ ὁποῖοι ἀντὶ νὰ συμβάλουν στὴν προώθηση τῶν δικαίων τοῦ λαοῦ μας καὶ στὴν προβολὴ τῶν αἰτημάτων του γιὰ ἐλευθερία καὶ κατίσχυση τῶν ἠθικῶν ἀξιῶν, μέσω ὁποιουδήποτε προσφερόμενου διεθνοῦς βήματος προέκριναν τὴν παγκόσμια γελοιοποίησή μας μὲ τὴν παρουσίαση τῆς διακήρυξης ὅτι παραδίδουμε τὸν ἑαυτό μας στὸ διάβολο καὶ ὅτι προάγουμε μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ τὴν λατρεία του. Πρόκειται οὐσιαστικὰ γιὰ τὴν ἐξύμνηση μίας μοιρολατρικῆς ὑποταγῆς καὶ παράδοσης τοῦ ἀνθρώπου στὴν ἐξουσία τοῦ διαβόλου.
Ἀπ’ τὸ «Παναγιά μου, Παναγιά μου» στὸ el Diablo
ἢ
Τί ἔλεγε ὁ Μάνος Χατζιδάκις γιὰ τὴν Eurovision
Διαβάζουμε στὸ περιοδικὸ
«ΕΙΚΟΝΕΣ»,
7 Μαΐου 2006, τ. 219, σελ. 26:
Επιλογή στο “πνεύμα’’ της Eurovision;
«Το 1976, ο Μάνος Χατζιδάκις στο τιμόνι τότε της ραδιοφωνίας της ΕΡΤ ζητάει από τη Μαρίζα Κωχ να εκπροσωπήσει την Ελλάδα με ένα τραγούδι διαμαρτυρία για την κατεχόμενη Κύπρο με αναφορές στην ελληνική μουσική παράδοση, το Παναγιά μου, Παναγιά μου. Πολλοί παραπονέθηκαν ότι «αυτή δεν ήταν μια επιλογή στο πνεύμα της Eurovision». Το σχόλιο του Χατζιδάκι είναι αφοπλιστικό:
ΧΑΡΤΙΝΗ ΚΡΕΜΑΛΑ
Τοῦ μακαριστοῦ Ἐπισκόπου
Αὐγουστίνου Ν. Καντιώτου
Μητροπολίτου Φλωρίνης*
Ὁ παλιός, ἀγαπητοί μου, ὁ παλιός χρόνος πέρασε. Νέος χρόνος ἦρθε. Πῶς τόν ὑποδέχτηκαν οἱ ἄνθρωποι; Πῆγαν στήν ἐκκλησία; Ἄναψαν τό κερί τους; Ἄκουσαν τή θεία λειτουργία τοῦ Μεγάλου Βασιλείου; Ἔκαναν τήν προσευχή τους γιά νά τούς βοηθήσει ὁ Θεός; Ἄρχισαν τόν καινούργιο χρόνο μέ καμμιά καλή πράξη; Τίποτα ἀπ᾿ αὐτά. Ἔμειναν στά σπίτια τους, περίμεναν τά μεσάνυχτα, καί μόλις χτύπησε τό ρολόι δώδεκα καί τελείωσε ὁ ἕνας χρόνος κι᾿ ἄρχισε ὁ ἄλλος, ἔστρωσαν τήν πράσινη τσόχα στό τραπέζι καί ἄρχισαν νά παίζουν χαρτιά. Νά παίζουν ἄντρες, γυναῖκες καί παιδιά. Νά παίζουν γιά τό καλό τοῦ χρόνου, ὅπως λένε. Δέν εἶναι ὑπερβολή ἄν ποῦμε ὅτι λίγα σπίτια δέν παίζουν χαρτιά τήν πρωτοχρονιά.
Ὁ Χριστὸς ὡς ἀρχηγὸς καὶ οἱ κοσμικὲς ὀργανώσεις
Τοῦ μακαριστοῦ
Ἀρχιμ. Ἰωὴλ Γιαννακοπούλου*
«Τῇ ἐπαύριον ἠθέλησεν ὁ Ἰησοῦς ἐξελθεῖν εἰς τὴν Γαλιλαίαν· καὶ εὑρίσκει
Φίλιππον καὶ λέγει αὐτῷ· ἀκολούθει μοι. Ἦν δὲ ὁ Φίλιππος ἀπὸ Βηθσαϊδά, ἐκ τῆς πόλεως
Ἀνδρέου καὶ Πέτρου. Εὑρίσκει Φίλιππος τὸν Ναθαναὴλ καὶ λέγει αὐτῷ· ὃν ἔγραψε Μωϋσῆς
ἐν τῷ νόμῳ καὶ οἱ προφῆται, εὑρήκαμεν, Ἰησοῦν τὸν υἱὸν τοῦ Ἰωσὴφ τὸν ἀπὸ Ναζαρέτ.
Καὶ εἶπεν αὐτῷ Ναθαναήλ· ἐκ Ναζαρὲτ δύναταί τι ἀγαθὸν εἶναι; Λέγει αὐτῷ Φίλιππος·
ἔρχου καὶ ἴδε. Εἶδεν ὁ Ἰησοῦς τὸν Ναθαναὴλ ἐρχόμενον πρὸς αὐτὸν καὶ λέγει περὶ αὐτοῦ·
ἴδε ἀληθῶς Ἰσραηλίτης, ἐν ᾧ δόλος οὐκ ἔστι. Λέγει αὐτῷ Ναθαναήλ· πόθεν με γινώσκεις;
Ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῷ· πρὸ τοῦ σε Φίλιππον φωνῆσαι, ὄντα ὑπὸ τὴν συκῆν
εἶδόν σε. Ἀπεκρίθη Ναθαναὴλ καὶ λέγει αὐτῷ· ῥαββί, σὺ εἶ ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ, σὺ εἶ
ὁ βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ. Ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῷ· ὅτι εἶπόν σοι, εἶδόν σε ὑποκάτω
τῆς συκῆς, πιστεύεις; μείζω τούτων ὄψει. Καὶ λέγει αὐτῷ· ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἀπ’
ἄρτι ὄψεσθε τὸν οὐρανὸν ἀνεῳγότα, καὶ τοὺς ἀγγέλους τοῦ Θεοῦ ἀναβαίνοντας καὶ καταβαίνοντας
ἐπὶ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου.»
(Ἰωάν.
α΄ 44-52)
«Ἔρχου καὶ ἴδε» λέγει ὁ Φίλιππος στὸν Ναθαναήλ. Ὁ ἄνθρωπος ποὺ εἶναι κοινωνικὸς καὶ ὄχι θηρίο τῆς Ζούγκλας ἔχει ἀνάγκη κοινωνικῆς ὀργανώσεως. Ὁ Χριστὸς στὴν παροῦσα περικοπὴ ἀρχίζει νὰ ὀργανώνει τοὺς ἀνθρώπους Του. Ὀργανώσεις ὑπάρχουν καὶ θὰ ὑπάρχουν πάντοτε. Καλὸ εἶναι νὰ δοῦμε πῶς ὀργανώνει ὁ Χριστός, πῶς γίνονται κάποιες ὀργανώσεις καὶ ἀπὸ τὴν σύγκριση θὰ δοῦμε τὰ σχετικὰ μὲ μᾶς.
