Γνῶθι
σαυτόν
Τοῦ μακαριστοῦ
Ἀρχιμ. Ἰωὴλ Γιαννακοπούλου*
«Καὶ αὕτη ἐστὶν ἡ μαρτυρία τοῦ ᾽Ιωάννου, ὅτε ἀπέστειλαν [πρὸς αὐτὸν]
οἱ ᾽Ιουδαῖοι ἐξ ῾Ιεροσολύμων ἱερεῖς καὶ Λευίτας ἵνα ἐρωτήσωσιν αὐτόν, Σὺ τίς εἶ;
Kαὶ ὡμολόγησεν
καὶ οὐκ ἠρνήσατο, καὶ ὡμολόγησεν ὅτι ᾽Εγὼ οὐκ εἰμὶ ὁ Χριστός. Kαὶ ἠρώτησαν αὐτόν, Τί οὖν σύ; ᾽Ηλίας εἶ; καὶ
λέγει, Οὐκ εἰμί. ῾Ο προφήτης εἶ σύ; καὶ ἀπεκρίθη, Οὔ. Eἶπαν οὖν αὐτῷ, Τίς εἶ; ἵνα ἀπόκρισιν δῶμεν
τοῖς πέμψασιν ἡμᾶς· τί λέγεις περὶ σεαυτοῦ; Ἔφη, ᾽Εγὼ φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ,
Εὐθύνατε τὴν ὁδὸν κυρίου, καθὼς εἶπεν ᾽Ησαΐας ὁ προφήτης. Καὶ ἀπεσταλμένοι ἦσαν
ἐκ τῶν Φαρισαίων. Καὶ ἠρώτησαν αὐτὸν καὶ εἶπαν αὐτῷ, Τί οὖν βαπτίζεις εἰ σὺ οὐκ
εἶ ὁ Χριστὸς οὐδὲ ᾽Ηλίας οὐδὲ ὁ προφήτης; Ἀπεκρίθη αὐτοῖς ὁ ᾽Ιωάννης λέγων, ᾽Εγὼ
βαπτίζω ἐν ὕδατι· μέσος ὑμῶν ἕστηκεν ὃν ὑμεῖς οὐκ οἴδατε, Ὁ ὀπίσω μου ἐρχόμενος,
οὗ οὐκ εἰμὶ [ἐγὼ] ἄξιος ἵνα λύσω αὐτοῦ τὸν ἱμάντα τοῦ ὑποδήματος. Ταῦτα ἐν Βηθανίᾳ
ἐγένετο πέραν τοῦ ᾽Ιορδάνου, ὅπου ἦν ὁ ᾽Ιωάννης βαπτίζων.»
(Ἰωάν. α΄ 19-28)
Βαθειὰ εἶναι ἡ ἐπίγνωση, τὸ «γνῶθι σαυτὸν»
τοῦ Προδρόμου, σπουδαῖο ὑπόδειγμα γιὰ τὸ δικό μας «γνῶθι σαυτὸν» εἶναι ἡ
διαγωγή του. Ἂς δοῦμε αὐτὸν καὶ τὸν ἑαυτό μας.
1) Τὸ «γνῶθι σαυτὸν» τοῦ Προδρόμου:
Στὴν πρώτη μαρτυρία ὁ Πρόδρομος ὁμολόγησε, ἐνώπιον τοῦ λαοῦ, ὅτι δὲν εἶναι ὁ
Χριστός. Ἐδῶ ὅμως ὁ πειρασμὸς εἶναι μεγαλύτερος, διότι οἱ ἀπεσταλμένοι τοῦ
Συνεδρίου, ἡ ἀνώτερη αὐτὴ κοινωνικὴ τάξη τῶν Ἑβραίων, θέλουν ν’ ἀναγκάσουν τὸν
Πρόδρομο νὰ πεῖ, ὅτι αὐτὸς εἶναι ὁ Χριστός, διότι ὅπως ὀρθῶς παρατηρεῖ ὁ ἱερὸς
Χρυσόστομος, ὁ Πρόδρομος ἦταν γυιὸς ἱερέως καὶ ἀσκητὴς καὶ εἶχε μεγάλη φήμη, ἐνῶ
ὁ Χριστὸς ἦταν γυιὸς τέκτονος ὄχι ἀσκητὴς καὶ ἀφανής. Οἱ ἀπεσταλμένοι τοῦτοι ὕπουλα
τὸν ρωτοῦν «σὺ τὶς εἶ», γιὰ νὰ κολακεύσουν
τὸν ἐγωϊσμό του. Ὁ Πρόδρομος ὅμως ἀπέναντι στὴν ἐπισημότητα καὶ ὑπουλότητα τῶν
παγίδων τούτων ἐξανίσταται καὶ ὁμολογεῖ τρεῖς φορές, ὅτι δὲν εἶναι ὁ Χριστὸς -κατὰ
τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο «καὶ ὡμολόγησε
καὶ οὐκ ἠρνήσατο καὶ ὡμολόγησεν, ὅτι οὐκ εἰμὶ ὁ Χριστός». Τὸ χάϊδεμα τοῦ ἐγωϊσμοῦ
τοῦ Προδρόμου ὑπὸ τῶν ἀπεσταλμένων ἐξακολουθεῖ, διότι ἐρωτᾶται ἔπειτα, ἂν εἶναι
ὁ προφήτης Ἠλίας καὶ κατόπιν ἂν εἶναι ὁ προφήτης. Ἔχει πάλι βαθειὰ ἐπίγνωση ὁ
Πρόδρομος καὶ ἀρνεῖται δυὸ φορὲς «οὔ»,
«οὐκ εἰμί».