Ἡ Ἁγία καὶ Μεγάλη Πέμπτη
ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ*
Νίπτει μαθητῶν ἑσπέρας Θεὸς πόδας,
οὗ ποὺς πατῶν ἦν εἰς Ἐδὲμ δείλης πάλαι.
Διπλοῦς ὁ Δεῖπνος· πάσχα γὰρ νόμου φέρει
καὶ πάσχα καινόν, αἷμα, σῶμα Δεσπότου.
Προσεύχῃ· καὶ φόβητρα, θρόμβοι αἱμάτων,
Χριστέ, προσώπου· παραιτούμενος δῆθεν
θάνατον, ἐχθρὸν ἐν τούτοις φενακίζων.
Τί δεῖ μαχαιρῶν, τί ξύλων, λαοπλάνοι,
πρὸς τὸν θανεῖν πρόθυμον εἰς κόσμου λύτρον;
Τέσσερα γεγονότα μᾶς παρέδωκαν οἱ θεῖοι Πατέρες νὰ ἑορτάζουμε σὲ αὐτὴ τὴν ἁγία ἡμέρα τῆς μεγάλης Πέμπτης· ἀπὸ τῶν Θείων καὶ Ἱερῶν Εὐαγγελίων αὐτὰ παραλάβαμε: πρῶτον τὸν ἱερὸ Νιπτῆρα· δεύτερον τὸν μυστικὸ δεῖπνο, δηλαδὴ τὴν παράδοση τῶν φρικτῶν Μυστηρίων· τρίτον τὴν ὑπερφυᾶ προσευχή· καὶ τέταρτον αὐτὴν τὴν προδοσία. Ἐπειδὴ τὸ ἑβραϊκὸ Πάσχα ἔμελλε νὰ γίνει κατὰ τὴν Παρασκευὴ καὶ σὲ αὐτὴ τὴν Παρασκευὴ ἔμελλε νὰ ἀκολουθήσει στὸν παλαιὸ τύπο ἡ ἀλήθεια, δηλαδὴ ἔμελλε νὰ θυσιασθεῖ τὸ ἀληθινὸ Πάσχα, ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρός, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτία τοῦ κόσμου, ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός, τὸν ὁποῖο προτύπωσε ὁ ὑπὸ τῶν Ἑβραίων κατ’ ἔτος θυσιαζόμενος ἀμνός, ὁ ὁποῖος λεγόταν Πάσχα. Γιὰ τοῦτο αὐτὸς προλαμβάνει καὶ παραδίδει τὰ θεῖα του Μυστήρια ἐπάνω στὸν δεῖπνο τῆς ἑσπέρας τῆς Πέμπτης ἡμέρας. Διότι λέγουν οἱ θεῖοι Εὐαγγελιστὲς ὅτι ἐσθιόντων αὐτῶν, ἀφοῦ ἔλαβε ὁ Ἰησοῦς τὸν ἄρτο καὶ εὐλόγησε ἔκλασε (τεμάχισε) καὶ ἔδωσε στοὺς Μαθητές· καὶ εἶπε λάβετε φάγετε, τοῦτό ἐστι τὸ σῶμά μου καὶ λαβὼν τὸ ποτήριον, καὶ εὐχαριστήσας ἔδωκεν αὐτοῖς λέγων· πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες, τοῦτο γὰρ τὸ αἷμά μου, τὸ τῆς καινῆς Διαθήκης, τὸ περὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον, εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν, τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν. Ὁμοίως λέγει καὶ ὁ Εὐαγγελιστὴς Μᾶρκος. Καὶ σημείωσαι, σὺ ἀναγνώστη, ὅτι ἄρτο λέγει ὁ Εὐαγγελιστὴς καὶ ὄχι ἄζυμο, διότι τὴν μεγάλη Πέμπτη ἄζυμα δὲν ἦταν, ἐπειδὴ τὰ ἄζυμα ἀρχινοῦσαν μαζὶ μὲ τὸ Πάσχα, τὸ ὁποῖο, καθὼς εἴπαμε, ἔμελλε νὰ φαγωθεῖ τὴν Παρασκευὴ ἑσπέρας.