Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΘΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΘΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τρίτη 4 Ιουλίου 2023

ΚΥΡΙΑΚΗ Δ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ: ΟΜΙΛΙΑ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΜΕΤΑΛΗΨΕΩΣ (3)




ΚΥΡΙΑΚΗ Δ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

(Ματθαίου Η΄ 5–13)


ΟΜΙΛΙΑ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΜΕΤΑΛΗΨΕΩΣ (3)


ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ τοῦ ΘΕΟΤΟΚΗ*


   Τοῦτα στ’ ἀλήθεια δὲν τὰ βλέπετε· ἀλλὰ δὲν ἀκούσατε τί ἔπαθε ὁ Ὀζά, ὅταν αὐθαδῶς ἄγγιξε τὴν κιβωτὸ τοῦ Θεοῦ; «Ἐθυμώθη ὀργῇ Κύριος τῷ Ὀζά, καὶ ἔπαισεν αὐτὸν ἐκεῖ ὁ Θεός, καὶ ἀπέθανεν ἐκεῖ παρὰ τὴν κιβωτὸν τοῦ Κυρίου ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ», δηλαδή: ὁ Κύριος ὀργίσθηκε πολὺ ἐναντίον τοῦ Ὀζά, τὸν κτύπησε καὶ τὸν θανάτωσε στὸν τόπο ἐκεῖνο κοντὰ στὴν Κιβωτὸ ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ36. Δὲν μάθατε τί ἔπαθε ὁ Ὀζίας, ὅταν θυμίασε παρανόμως μέσα στὸν ναό; «Ἡ λέπρα ἀνέτειλεν ἐν τῷ μετώπῳ αὐτοῦ ἐναντίον τῶν ἱερέων ἐν οἴκῳ Κυρίου ἐπάνω τοῦ θυσιαστηρίου τῶν θυμιαμάτων», δηλαδή: ἡ λέπρα φάνηκε στὸ μέτωπό του ἐκεῖ μπροστὰ στοὺς ἱερεῖς, στὸν ναὸ τοῦ Κυρίου, κοντὰ στὸ θυσιαστήριο τῶν θυμιαμάτων37. Δὲν διαβάσατε τί συνέβη στοὺς ἀνευλαβεῖς καὶ πονηροὺς ἱερεῖς Ὀφνὶ καὶ Φινεὲς ποὺ ἀναξίως βάσταζαν τὴν Κιβωτὸ τοῦ Κυρίου; Ἔπεσαν ἀμφότεροι στὴν παρεμβολὴ τοῦ πολέμου καὶ πέθαναν38.

Δευτέρα 3 Ιουλίου 2023

ΚΥΡΙΑΚΗ Δ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ: ΟΜΙΛΙΑ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΜΕΤΑΛΗΨΕΩΣ (2)




ΚΥΡΙΑΚΗ Δ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

(Ματθαίου Η΄ 5–13)


ΟΜΙΛΙΑ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΜΕΤΑΛΗΨΕΩΣ (2)


ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ τοῦ ΘΕΟΤΟΚΗ*


    Μωϋσῆς ἀφοῦ κατέβηκε ἀπ’ τὸ ὄρος Σινᾶ, γιὰ ὅση ὥρα εἶχε ἀσκέπαστο τὸ δοξασθὲν πρόσωπό του, δὲν μποροῦσαν οἱ Ἰσραηλῖτες –διὰ τὴν ἔλλαμψη τῆς δόξας– ν’ ἀτενίσουν καὶ νὰ τὸ δοῦνε· ὅταν ὅμως σκέπαζε τὸ πρόσωπό του, τότε πλησίαζαν πρὸς αὐτὸν κι ἄκουγαν τὴν φωνή του22. Ὀ Μωϋσῆς λοιπὸν τότε, ἀκάλυπτος μὲν γινόταν ἀπρόσιτος, καλυμμένος δὲ γινόταν προσιτός· ἐὰν τὸ μυστήριο τῆς Εὐχαριστίας ἔμενε παντελῶς ἀπαρακάλυπτο, αὐτὸ θὰ ἦταν ἀναμφιβόλως ἀπρόσιτο· ἐὰν ἔβλεπες τὸ ὑπερένδοξο καὶ θεωμένο Σῶμα καὶ Αἷμα τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, ὄχι μόνο δὲν θά ’χες δύναμη νὰ πλησιάσεις καὶ νὰ μεταλάβεις, ἀλλ’ οὔτε κἂν νὰ ἐνατενίσεις τὰ βλέμματα ἐπ’ αὐτό· θὰ ἔτρεμες τότε, θὰ ἔφριττες, θὰ ἔφευγες ἢ θὰ ἔπεφτες. Καλύπτει λοιπὸν αὐτὰ ἡ πανάγαθη καὶ παντοδύναμη πρόνοια τοῦ Θεοῦ διὰ τῶν συμβεβηκότων τοῦ ἄρτου καὶ τοῦ οἴνου, κι ἔτσι γίνονται ὄχι μόνο προσιτά, ἀλλὰ καὶ μεταληπτά· καὶ τοῦτο εἶναι τὸ δεύτερο αἴτιο τοῦ μυστηριώδους τούτου καλύμματος. Ἀναγκαῖο τὸ κάλυμμα στὸ πρόσωπο τοῦ Μωϋσῆ, γιὰ νὰ τὸν πλησιάζουν οἱ Ἰσραηλῖτες· πολὺ ἀναγκαιότερο ὅμως τὸ κάλυμμα στὸ μυστήριο τῆς Εὐχαριστίας, γιὰ νὰ τὸ μεταλαμβάνουμε ἐμεῖς. Ἐκεῖνο τὸ ὑλικὸ κάλυμμα τύπος ἦταν τοῦ μυστηριώδους τούτου καλύμματος· ἐκεῖνο καταληπτό, τοῦτο ἀκατάληπτο· ἐκεῖνο σκέπαζε τὸ πρόσωπο τοῦ Μωϋσῆ, τοῦτο καλύπτει τὸ θεῖο Σῶμα καὶ Αἷμα τοῦ μονογενοῦς Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ· τὸ πρᾶγμα τοῦτο (εἶναι) μυστήριο τῶν μυστηρίων ἀκατανόητο, ποὺ ὑπερβαίνει ὅλους τοὺς ὅρους τῆς φύσεως, οὔτε μὲ λόγο πολυπραγμονούμενο, οὔτε σὲ ἀνθρώπινους λογισμοὺς περιλαμβανόμενο, ἀλλὰ μόνο μὲ τὴν πίστη κατανοούμενο καὶ πιστευόμενο καὶ λατρευόμενο.

Κυριακή 2 Ιουλίου 2023

ΚΥΡΙΑΚΗ Δ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ: ΟΜΙΛΙΑ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΜΕΤΑΛΗΨΕΩΣ (1)




ΚΥΡΙΑΚΗ Δ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

(Ματθαίου Η΄ 5–13)


ΟΜΙΛΙΑ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΜΕΤΑΛΗΨΕΩΣ (1)


ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ τοῦ ΘΕΟΤΟΚΗ*


   Ὁ Ἐκατόνταρχος, χριστιανοί, παρέδωσε σ’ ἐμᾶς μάθημα λίαν ψυχωφελὲς καὶ σωτήριο. Αὐτός, πιστεύοντας ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς εἶναι ὁ ἀληθινὸς Θεός, γνώρισε πόσης καθαρότητας ἔχει ἀνάγκη ὅποιος πλησιάζει πρὸς τὸν Κύριο· κι ἀφοῦ ἐρεύνησε τὸν βίο καὶ τὰ ἔργα του, ἔκρινε τὸν ἑαυτό του ἐντελῶς ἀνάξιο τῆς ὑποδοχῆς τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτὸ ὅταν ἄκουσε ὅτι ὁ Κύριος καὶ Θεὸς πρόκειται νὰ ἔλθει στὴν οἰκία του, ἂν καὶ ἦταν ἄνθρωπος ἀξιωματικὸς κ’ ἐπίσημος, οὐδεμιὰ συστολὴ (διστακτικότητα) ἔλαβε, ἀλλὰ στὸ κέντρο μιᾶς ὁλόκληρης πόλεως τῆς Καπερναοὺμ ἐνώπιον ὅλου τοῦ λαοῦ μετὰ μεγίστης πίστεως, εὐλαβείας καὶ ταπεινοφροσύνης, μὲ παρρησία, λαμπρᾷ τῇ φωνῇ εἰς ἐπήκοον πάντων φώναξε: «Κύριε, οὔκ εἰμὶ ἱκανὸς ἵνα μου ὑπὸ τὴν στέγην εἰσέλθῃς», δηλαδή: Κύριε, δὲν εἶμαι ἄξιος νὰ εἰσέλθεις Ἐσὺ (ὁ Παντοδύναμος Θεὸς) κάτω ἀπὸ τὴν στέγη μου1.

Σάββατο 13 Φεβρουαρίου 2021

Ἀσθενὴς μὲ AIDS θεραπεύθηκε μὲ τὴν Θεία Μετάληψη




Ἀσθενὴς μὲ AIDS θεραπεύθηκε μὲ τὴν Θεία Μετάληψη

 

Παρακολουθῆστε τὴν μαρτυρία τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κένυας κ. Μακαρίου:


 


 

Κυριακή 20 Δεκεμβρίου 2020

Θεία Μετάληψις χωρίς Ὀλιγοπιστία




Θεία Μετάληψις χωρίς Ὀλιγοπιστία

 

Ἱερᾶς Μονῆς  Ὁσίου Γρηγορίου

 

   Μέσα στό κλῖμα τοῦ γενικευμένου φόβου, τό ὁποῖο προκάλεσε ἡ πανδημία τοῦ κορωνοϊοῦ, ἀμφισβητήθηκε ὁ παραδεδομένος τρόπος τῆς θείας Μεταλήψεως. Ἄνθρωποι πού δέν καταλαβαίνουν τί εἶναι ἡ Ἐκκλησία, ἀδιάφοροι ἤ ἐχθρικοί πρός τήν χριστιανική πίστι, ἔριξαν καί καλλιέργησαν στόν φοβισμένο κόσμο τήν ἰδέα ὅτι ἡ κοινή λαβίδα πρέπει νά καταργηθῇ, διότι μπορεῖ νά μεταδώσῃ ἀσθένειες καί νά θέσῃ σέ κίνδυνο τήν δημόσια ὑγεία. Ἔτσι, δυστυχῶς, ἐπηρεάσθηκαν καί κάποιοι πιστοί ἄνθρωποι. Διστάζουν πιά νά μεταλάβουν ἀπό τήν ἴδια λαβίδα. Νομίζουν ὅτι κινδυνεύουν. Ἄλλοι πάλι δέν ἐπιτρέπουν σέ μέλη τῆς οἰκογενείας τους νά μεταλάβουν, φοβούμενοι τήν μετάδοσι τοῦ ἰοῦ στό σπίτι τους.

   Ἡ ἰδέα βρῆκε ὑποστήριξι καί ἀπό θεολόγους, οἱ ὁποῖοι ἔγραψαν ὅτι πρέπει νά συγκαταβοῦμε στήν ἀδυναμία τῶν φοβισμένων συνανθρώπων μας· ὅτι εἶναι φιλανθρωπία τό νά μή τούς βάλουμε σέ κίνδυνο· ὅτι δέν εἶναι ἀρχαία παράδοσις ἡ λαβίδα· ὅτι δέν προσβάλλουμε τό Μυστήριο μέ τούς ἐναλλακτικούς τρόπους μεταλήψεως· καί ὅτι, τέλος πάντων, ἦρθε ἡ ὥρα νά καταργηθῇ «αὐτός ὁ ἀπολίτιστος τρόπος τῆς Μεταλήψεως διά λαβίδος».

Δευτέρα 9 Νοεμβρίου 2020

Διάκοι, Ἱερεῖς, Ἐπίσκοποι




‒ Προσέχτε! Προσέχτε, Προσέχτε! 

 

Διάκοι, Ἱερεῖς, Ἐπίσκοποι

 


Παπάδες, Διάκοι, Ἐπίσκοποι, σεῖς ποὺ μᾶς κοινωνᾶτε

«ἱκάνωσιν» ἀπ’ τὸν Θεὸ στὸ ἔργο σας ζητᾶτε.

Γιατ’ ἂν στὸ ἅγιο Κάλυμμα καὶ μιὰ σταγόνα στάξῃ

κρουνοὺς πυρὸς θείας ὀργῆς καθείς σας θὰ βαστάξῃ.

Ζητῶ ἀπὸ σᾶς συγχώρησι γιὰ ὅσα ἐδῶ λέω

Ὄχι! ποτὲ εἰς ἱερεῖς δὲν θέλω νὰ «προσπταίω».

Μὰ στὸ φρικτὸ σημεῖο αὐτὸ στὴν ἱερά σας κλῆσι

πολλὲς φορὲς μᾶς ἔχετε, πατέρες, σκανδαλίσει.

Παρασκευή 6 Νοεμβρίου 2020

Καθαρά, ἤτοι, ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ λόγια!...






Καθαρά, ἤτοι, ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ λόγια!...

 


   Σὲ ἀνακοίνωσή του ὁ μητροπολίτης Κυδωνίας καὶ Ἀποκορώνου Δαμασκηνὸς προέβη στὴν ἀκόλουθη δήλωση:


   «Ἡ Θεία Κοινωνία -τὸ ἔχω ξαναπεῖ- ἀποτελεῖ κόκκινη γραμμὴ γιὰ ἐμᾶς. Ἀκόμη καὶ ἀσθενὴς μὲ κορωνοϊὸ νὰ μοῦ τὸ ζητοῦσε θὰ πήγαινα προσωπικὰ νὰ τὸν κοινωνήσω. Παρακαλῶ πάρα πολύ, ὁ καθένας τὰ ὅριά του.

   Ἡ Ἐκκλησία συντάσσεται μὲ τὰ μέτρα τῆς πολιτείας, ἀλλὰ διαφωνεῖ μὲ τὸ θέμα τῆς Θείας Κοινωνίας. Ὅσοι πιστεύουν ἔχουν κάθε δικαίωμα νὰ τὸ ἐπιζητοῦν καὶ εἶναι συνταγματικὰ κατοχυρωμένο. Ὅποιοι διαφωνοῦν ἂς πάρουν καὶ τὴ θέση τοῦ ὑπεύθυνου τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας.

   Ἐρωτῶ: πόσοι ἄνθρωποι θὰ ἤθελαν τὴ Θεία Κοινωνία αὐτὲς τὶς τελευταῖες στιγμὲς τῆς ζωῆς τους; Ἂν κολλάει μὲ τὴ Θεία Κοινωνία, οἱ πρῶτοι ποὺ θὰ ἔπρεπε νὰ εἴμαστε στὸν τάφο θὰ ἦταν οἱ ἱερεῖς. Ἐπαναλαμβάνω, ἂς περιοριστεῖ ὁ καθένας στὰ ὅριά του».


Τετάρτη 28 Οκτωβρίου 2020

Ἡ ἀκαταμάχητη δύναμη




Ἡ ἀκαταμάχητη δύναμη

 


   ἀείμνηστος μητροπολίτης Ἀργολίδος Χρυσόστομος Δεληγιαννόπουλος († 1985) ὑπηρέτησε ὡς στρατιωτικὸς ἱερέας στὴν Ἀλβανία, κατὰ τὸν ἑλληνοϊταλικὸ πόλεμο τοῦ ’40. Οἱ μαρτυρίες ποὺ ἀκολουθοῦν εἶναι ἀπὸ τὸ προσωπικό του ἡμερολόγιο καὶ ἀπὸ προφορικὲς διηγήσεις του. Ἀποδεικνύουν, πὼς ἡ θεία Κοινωνία ἦταν μεγάλη δύναμη, ποὺ θωράκιζε τοὺς Ἕλληνες ἀγωνιστὲς στὸ μέτωπο.

   …9 Μαρτίου 1940. Ἡμέρα Κυριακή. Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ μνήμη τῶν Ἁγίων Σαράντα. Στὸ μέτωπο τῆς Ἀλβανίας εἶναι παρὼν ὁ ἴδιος ὁ Μουσολίνι καὶ κατευθύνει προσωπικὰ τὴν περίφημη ἑαρινὴ ἐπίθεση. Νιώθω μία ψυχικὴ ἀγαλλίαση, συνδυασμένη μὲ ἔντονη νευρικότητα. Ἐνῶ δηλαδὴ νωρὶς τὸ πρωῒ ἑτοιμαζόμασταν γιὰ νὰ τελέσουμε στὸ σπίτι ποὺ μέναμε τὴ θεία λειτουργία, ξαφνικὰ ἄρχισε καταιγισμὸς πυρὸς ἀπὸ ὄλμους τοῦ ἀντίπαλου πυροβολικοῦ.

Τρίτη 12 Μαΐου 2020

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΙΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ

Ἡ κορυφὴ τοῦ Ἄθωνα στὸ ἡλιόγερμα



ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΙΣ
ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ
ΕΞ ΑΦΟΡΜΗΣ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ ΕΚ ΤΟΥ ΚΟΡΩΝΟΪΟΥ

   Ἱερά Κοινότης τοῦ Ἁγίου Ὄρους, μέ ἀφορμήν τήν πανδημίαν τοῦ κορωνοϊοῦ, συμμεριζομένη τήν πνευματικήν δίψαν ὅλων ἐκείνων πού θέλησαν νά ἐκκλησιασθοῦν, νά προσκυνήσουν τά ζωοποιά πάθη καί τήν Ἀνάστασιν τοῦ Κυρίου, καί νά μεταλάβουν, μέ κατάλληλον πνευματικήν προετοιμασίαν, τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων, ἀλλά ὑπεχρεώθησαν εἰς περιορισμόν, αἰσθάνεται τήν ἀνάγκην, νά τοποθετηθῆ καί δημοσίως ἐπί τοῦ θέματος.

Τετάρτη 29 Απριλίου 2020

Ἔλαμψε τὸ πρόσωπό της



Ἔλαμψε τὸ πρόσωπό της

(Ἤ, ἀλλιῶς: ὅταν κοινωνοῦμε μὲ πόθο καὶ λαχτάρα κι ὄχι ἀπὸ συνήθεια…)


   Παραμονὴ Θεοφανείων τοῦ 2000... Στὸ Πήλιουρι, ἕνα χωριὸ τῆς Χειμάρρας τῆς Βορείου Ἠπείρου, ὁ ἱερέας κατεβαίνει ἀπὸ τὸ αὐτοκίνητο ποὺ τοὺς μετέφερε ὡς ἐκεῖ καὶ ἑτοιμάζεται ν᾿ ἁγιάση τὰ σπίτια... Εἶχε ἔρθει ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα μαζὶ μὲ τρεῖς φοιτητὲς γιὰ νὰ βοηθοῦν στὸ ἀναλόγιο καὶ γιὰ τὴν μεταφορὰ τῶν ἀναγκαίων γιὰ τὶς ἱεροπραξίες στὰ χωριὰ τῆς περιοχῆς καὶ ὅπου ἀλλοῦ θὰ χρειαζόταν.

Παρασκευή 17 Απριλίου 2020

Περὶ τῆς πνευματικῆς καὶ νοερᾶς Κοινωνίας



Περὶ τῆς πνευματικῆς καὶ νοερᾶς Κοινωνίας,
δηλαδή,
 πῶς κοινωνεῖται νοερῶς καὶ πνευματικῶς ὁ Χριστὸς

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ*


   ν καὶ μυστηριακῶς (δηλαδή, μὲ τὸ μυστήριο τῆς Θ. Κοινωνίας) δὲν μποροῦμε νὰ δεχθοῦμε τὸν Κύριό μας περισσότερο ἀπὸ μία φορὰ τὴν ἡμέρα, ὅμως, πνευματικῶς καὶ νοερῶς μποροῦμε νὰ τὸν δεχόμασθε κάθε ὥρα καὶ κάθε στιγμή, διὰ μέσου τῆς ἐργασίας ὅλων τῶν ἀρετῶν καὶ τῶν ἐντολῶν, ἰδιαιτέρως δέ, τῆς θείας προσευχῆς, καὶ μάλιστα τῆς νοερᾶς.¹ Καὶ ἐπειδή, ὁ Κύριος βρίσκεται κρυμμένος μέσα στὶς ἀρετὲς καὶ στὶς ἁγίες Του ἐντολές, καὶ ὅποιος πράττει μιὰ ἀρετὴ ἢ μιὰ ἐντολή, δέχεται ταυτόχρονα μέσα στὴν ψυχή του καὶ τὸν κρυμμένο σ’ αὐτὲς Κύριο· ὁ Ὁποῖος, ἔταξε νὰ κατοικήσει μαζὶ μὲ τὸν Πατέρα του σ’ ἐκεῖνον, ποὺ θὰ φυλάξει τὶς ἐντολές Του, ἀφοῦ ἔχει πεῖ: «Ἐάν τις ἀγαπᾷ με, τὸν λόγον μου τηρήσει, καὶ ὁ Πατὴρ μου ἀγαπἠσει αὐτὸν καὶ πρὸς αὐτὸν ἐλευσόμεθα καὶ μονὴν παρ᾿ αὐτῷ ποιήσωμεν» (Ἰωάν. ιδ΄ 23), δηλ. Ἐὰν κανεὶς μὲ ἀγαπᾶ, θὰ τηρήσει στὴ ζωή του τὶς ἐντολές μου, καὶ ὁ Πατέρας μου θὰ τὸν ἀγαπήσει καὶ θὰ ἔλθουμε σ’ αὐτὸν καὶ θὰ μεταβάλουμε τὴν καρδιά του σὲ μόνιμη κατοικία μας, ὥστε αὐτὸς νὰ εἶναι ὁ ἔμψυχος ναὸς τοῦ ζῶντος Θεοῦ.²

Κυριακή 12 Απριλίου 2020

Λόγῳ Μεγ. Σαρακοστῆς καὶ Πάσχα;



Λόγῳ Μεγ. Σαρακοστῆς καὶ Πάσχα;

Ἀρχιμ. Δανιὴλ Ἀεράκη*

   Δυὸ εἶναι τὰ ἄκρα ὡς πρὸς τὴν μετοχὴ τῶν χριστιανῶν στὴν θεία Κοινωνία. Τὸ ἕνα ἄκρο: Νὰ μὴ προσέρχονται. Μέχρι πρὶν ἀπὸ ἑξήντα περίπου χρόνια ἐπικρατοῦσε στὴν χώρα μας ἡ κακὴ «παράδοσις», νὰ κοινωνοῦν μόνο τρεῖς ἢ τέσσερις φορὲς τὸν χρόνο! Εἶχαν ἄγνοια οἱ πολλοί. Δὲν ζοῦσαν τὴν θεία Κοινωνία ὡς καθημερινὴ τροφή, κατὰ τό: «Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον». Ἄλλοι δέ, ἐκκλησιαστικώτεροι αὐτοί, εἶχαν σύγχυση ὡς πρὸς τὴν σχέση θ. Κοινωνίας καὶ νηστείας. Δὲν κοινωνοῦσαν τακτικά, διότι δὲν μποροῦσαν νὰ τηρήσουν νηστεῖες, ποὺ δὲν καθορίζονται ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία.