Περὶ τῆς πνευματικῆς καὶ νοερᾶς Κοινωνίας

Περὶ τῆς πνευματικῆς καὶ νοερᾶς Κοινωνίας,

δηλαδή,

 πῶς κοινωνεῖται νοερῶς καὶ πνευματικῶς ὁ Χριστὸς

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ*

   Ἄν καὶ μυστηριακῶς (δηλαδή, μὲ τὸ μυστήριο τῆς Θ. Κοινωνίας) δὲν μποροῦμε νὰ δεχθοῦμε τὸν Κύριό μας περισσότερο ἀπὸ μία φορὰ τὴν ἡμέρα, ὅμως, πνευματικῶς καὶ νοερῶς μποροῦμε νὰ τὸν δεχόμασθε κάθε ὥρα καὶ κάθε στιγμή, διὰ μέσου τῆς ἐργασίας ὅλων τῶν ἀρετῶν καὶ τῶν ἐντολῶν, ἰδιαιτέρως δέ, τῆς θείας προσευχῆς, καὶ μάλιστα τῆς νοερᾶς.¹ Καὶ ἐπειδή, ὁ Κύριος βρίσκεται κρυμμένος μέσα στὶς ἀρετὲς καὶ στὶς ἁγίες Του ἐντολές, καὶ ὅποιος πράττει μιὰ ἀρετὴ ἢ μιὰ ἐντολή, δέχεται ταυτόχρονα μέσα στὴν ψυχή του καὶ τὸν κρυμμένο σ’ αὐτὲς Κύριο· ὁ Ὁποῖος, ἔταξε νὰ κατοικήσει μαζὶ μὲ τὸν Πατέρα του σ’ ἐκεῖνον, ποὺ θὰ φυλάξει τὶς ἐντολές Του, ἀφοῦ ἔχει πεῖ: «Ἐάν τις ἀγαπᾷ με, τὸν λόγον μου τηρήσει, καὶ ὁ Πατὴρ μου ἀγαπἠσει αὐτὸν καὶ πρὸς αὐτὸν ἐλευσόμεθα καὶ μονὴν παρ᾿ αὐτῷ ποιήσωμεν» (Ἰωάν. ιδ΄ 23), δηλ. Ἐὰν κανεὶς μὲ ἀγαπᾶ, θὰ τηρήσει στὴ ζωή του τὶς ἐντολές μου, καὶ ὁ Πατέρας μου θὰ τὸν ἀγαπήσει καὶ θὰ ἔλθουμε σ’ αὐτὸν καὶ θὰ μεταβάλουμε τὴν καρδιά του σὲ μόνιμη κατοικία μας, ὥστε αὐτὸς νὰ εἶναι ὁ ἔμψυχος ναὸς τοῦ ζῶντος Θεοῦ.²

   Ἡ κοινωνία καὶ ἡ ἕνωση αὐτή, δὲν μπορεῖ νὰ μᾶς ἀφαιρεθεῖ άπὸ κανένα κτίσμα, παρὰ μόνο ἀπὸ ἀμέλειά μας ἢ ἀπὸ κανένα ἄλλο σφάλμα μας. Καὶ μερικὲς φορές, αὐτὴ ἡ Κοινωνία εἶναι τόσο καρποφόρα καὶ τόσο εὐάρεστη στὸν Θεό, ὅσο ἴσως δὲν εἶναι πολλὲς ἄλλες μυστηριακὲς κοινωνίες (Θ. Κοινωνίες) ἀπὸ τὴν ἔλλειψη(ἀναξιότητα) ἐκείνων ποὺ τὶς δέχονται. Ὅσες φορὲς λοιπόν, διατεθεῖς καὶ ἑτοιμασθεῖς σὲ μιὰ τέτοια κοινωνία, γνώριζε πὼς θὰ βρεῖς πρόθυμο καὶ ἕτοιμο τὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ, νὰ σὲ τρέφει ἀφ᾿ ἑαυτοῦ Του πνευματικῶς, μὲ τὰ ἴδια Του τὰ χέρια.

   Καὶ γιὰ νὰ ἑτοιμασθεῖς στὴ νοερὴ αὐτὴ κοινωνία, κάμε τὸ ἑξῆς: στρέψε τὸ νοῦ σου στὸν Θεό· καὶ βλέποντας μ' ἕνα σύντομο βλέμμα, ἀπ’ τὸ ἕνα μέρος τὶς ἁμαρτίες σου καὶ ἀπ’ τὸ ἄλλο τὸν Θεό, λυπήσου γιὰ τὴν βλάβη, ποὺ τοῦ ἔκαμες· καὶ μὲ κάθε ταπείνωση καὶ πίστη  παρακάλεσέ τον, νὰ καταδεχθεῖ νὰ ἔλθει στὴ φτωχή σου ψυχή, μὲ νέα χάρη, γιὰ νὰ τὴν γιατρέψει καὶ νὰ τὴν δυναμώσει κατὰ τῶν ἐχθρῶν.

   Ἤ ὅταν πρόκειται νὰ ἀσκηθεῖς καὶ νὰ σκληραγωγηθεῖς ἐναντίον καμμιᾶς σου ὀρέξεως ἢ γιὰ νὰ κάμεις καμμία νέα πράξη ἀρετῆς, ἢ γιὰ νὰ φυλάξεις καμμία ἐντολή, κάνε ὅλο τοῦτο μὲ σκοπό, νὰ ἑτοιμάσεις τὴν καρδιά σου στὸν Θεό, ποὺ παντοτεινὰ σοῦ τὴν ζητεῖ˙ καὶ στρέφοντας μετὰ ταῦτα σ’ Αὐτόν, κάλεσέ Τον μὲ ἐπιθυμία νά ἔλθει μὲ τὴν χάρη Του, νὰ σὲ γιατρέψει καὶ νὰ σ’ ἐλευθερώσει ἀπὸ τοὺς ἐχθρούς, γιὰ νὰ ἔχει στὴν ἐξουσία του Αὐτὸς μόνος τὴν καρδιά σου.

   Ἤ καὶ ἐνθυμούμενος τὶς προσευχὲς τῆς μυστηριακῆς κοινωνίας (Θ. Εὐχαριστίας), πὲς μὲ φλογερὴ καρδιά: «Πότε, Κύριέ μου, νὰ σὲ δεχθῶ ἄλλη μία φορά; Πότε; Πότε; κλπ.». Καὶ ἂν θελήσεις νὰ ἑτοιμασθεῖς γιὰ νὰ κοινωνήσεις πνευματικῶς μὲ τὸν πλέον καλλίτερο τρόπο, διεύθυνε καὶ βάλε ἀπ’ τὴν προτέρα ἑσπέρα ὅλες τὶς σκληραγωγίες καὶ τὶς πράξεις τῶν ἀρετῶν καὶ κάθε καλὸ ἔργο ποὺ ἔχεις νὰ κάμεις, στὸν σκοπὸ τοῦτον: στὸ νὰ δεχθεῖς, δηλαδή, πνευματικῶς τὸν Κύριό σου˙ καὶ τὸ πρωΐ, καθὼς ξημερώσει, συλλογίσου τί καλό! τί εὐτυχία! τί μακαριότητα εἶναι σ’ ἐκείνη τὴν ψυχή, ποὺ ἀξίως μεταλαμβάνει μυστηριακῶς τὸ πανάγιο Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας! Διότι σ’ αὐτὸ ἀποκτῶνται πάλι οἱ ἀπολεσθεῖσες ἀρετὲς καὶ μεταστρέφει ἡ ψυχὴ πάλι στὴν προτέρα της ὡραιότητα, καὶ κοινωνοῦνται σ’ αὐτὴν οἱ καρποὶ καὶ οἱ μισθοὶ τοῦ πάθους τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Καὶ ἀπὸ τὴν μυστηριακὴ κοινωνία πέρασε στὴν πνευματικὴ κοινωνία, καὶ συλλογιζόμενος, ὅτι αὐτὰ τὰ ἀγαθὰ σχεδὸν ἀπολαμβάνεις νοερῶς καὶ μὲ αὐτή, σπούδασε νὰ ἀνάψεις στὴν καρδιά σου μία μεγάλη ἐπιθυμία γιὰ νὰ τὸν δεχθεῖς πνευματικῶς καὶ νοερῶς, κι’ ἀφοῦ γεμίσεις ἀπ᾿ αὐτὴν τὴν ἐπιθυμία, γύρνα πρὸς τὸν Κύριο καὶ πές του:

   «Ἐπειδή, Κύριέ μου, δὲν δύναμαι νὰ σὲ δεχθῶ τούτη τὴν ἡμέρα μυστηριακῶς (μὲ τὴν Θεία Κοινωνία), κάμε Σύ, ὦ ἀγαθότητα καὶ δύναμη ἄκτιστη, νὰ Σὲ δεχθῶ ἀξίως τώρα πνευματικῶς, καὶ σὲ κάθε ὥρα καὶ σὲ κάθε ἡμέρα, δίνοντάς μου νέα χάρη καὶ δύναμη κατὰ πάντων τῶν ἐχθρῶν μου˙ καὶ μάλιστα, κατ᾿ ἐκείνου τοῦ πάθους καὶ ἐχθροῦ, στὸ ὁποῖο, γιὰ νὰ ἀρέσω καὶ γιὰ νὰ κάνω τὸ θέλημά του, ἐναντιώνομαι, καὶ κάνω πόλεμο μὲ Σένα»!!!³

____________

* «ΑΟΡΑΤΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ». Διασκευασμένο φραστικῶς ὑπὸ ἱερομ. Ν. ἁγιορείτου.

 

1. Διότι, ὅλες μὲν οἱ ἄλλες ἀρετὲς διὰ τὴν ὁμοιότητα ποὺ ἔχουν πρὸς τὸν Θεό, κάνουν μὲν ἐπιτήδειο τὸν ἐνάρετο ἄνθρωπο στὸ νὰ ἑνωθεῖ μὲ τὸν Θεὸ, δὲν τὸν ἑνώνουν ὅμως˙ ἡ δὲ Νοερὰ Προσευχὴ ἔχει τέτοια δύναμη καὶ νὰ τὸν ἑνώνει μὲ τὸν Θεὸ (βλέπε καὶ στὸ με΄ κεφάλαιο)˙ καὶ τρόπον τινὰ οἱ μὲν ἄλλες ἀρετὲς παρομοιάζουν μὲ τὰ ὄργανα ποὺ ἰσιώνουν καὶ προσαρμόζουν δύο σανίδια, ἡ δὲ προσευχή, παρομοιάζει μὲ τὴν κόλλα, ἡ ὁποία καὶ ἑνώνει τὰ ταιριασμένα σανίδια. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ὁ μέγας τῆς Θεσσαλονίκης Γρηγόριος εἶπε, ὅτι: «ἡ τῆς εὐχῆς δύναμις αὐτὴν ἱερουργεῖ καὶ τελεσιουργεῖ τὴν τοῦ ἀνθρώπου πρὸς τὸ θεῖον ἀνάτασιν τε καὶ ἕνωσιν, σύνδεσμος οὖσα τῶν λογικῶν πρὸς τὸν κτίσαντα κτισμάτων» (Φιλοκαλ. σελ 962).

2. Ἐκ τοῦ ρητοῦ τούτου συμπεραίνει ὁ θεῖος Μάξιμος, πῶς, ὅποιος ἐργάζεται τὶς ἐντολὲς τοῦ Κυρίου, δὲν δέχεται στὴν ψυχή του μόνο τὸν Κύριο, ἀλλὰ σὺν αὐτῷ δέχεται καὶ τὸν συνόντα τούτῳ Πατέρα του, καὶ τὸ ἀχώριστον αὐτοῦ Ἅγιον Πνεῦμα, δέχεται, δηλαδή, στὸν ἑαυτό του ὅλη τὴν Ἁγία Τριάδα, καὶ γίνεται κατοικία Αὐτῆς! (Φιλοκαλ., κεφ. οα΄ τῆς β΄ ἑκατοντ., σελ. 356).

3. Ἀλλὰ καὶ ὅσοι συχνὰ καὶ ὅταν θέλουν, δὲν δύνανται νὰ λάβουν τὴν μηστηριακὴ κοινωνία, δηλ. νὰ μεταλάβουν τὸν ἐν τοῖς μυστηρίοις εὑρισκόμενο Χριστό, ἢ διότι βρίσκονται σ’ ἔρημο τόπο, ὅπου οὔτε ἱερέας ὑπάρχει οὔτε θυσιαστήριο καὶ ἐκκλησία˙ ἢ βρίσκονται μὲν στὸν κόσμο, ἐμποδίζονται ὅμως ἀπὸ τοὺς πνευματικούς, ὄχι γιὰ κανένα σφάλμα τους, ἀλλὰ γιὰ τὴν ἐπικρατοῦσα πονηρὴ καὶ διεστραμμένη συνήθεια· τούτοι,  λέγω, ἐπειδὴ καὶ ἔχουν ἐπιθυμία καὶ ἀγάπη νὰ κοινωνήσουν μυστηριακῶς τὸν Χριστό, καὶ διὰ τὰ ἀνωτέρω -ἢ ἄλλα ἀναγκαία αἴτια, δὲν δύνανται-, ἂς λαμβάνουν νοερῶς καὶ πνευματικῶς τὸν Χριστὸ στὸν ἑαυτό τους, καθὼς λέγει ὁ ἱερὸς Νικόλαος ὁ Καβάσιλας στὴν ἑρμηνεία τῆς Λειτουργίας (κεφ. μβ΄), διότι ὁ ἐν τοῖς μυστηρίοις βρισκόμενος Χριστός, νοερῶς καὶ άφανῶς καὶ ἀοράτως μεταδίδει σ’ αὐτοὺς τὸν ἐκ᾿ τῶν μυστηρίων ἁγιασμό, κατὰ τὸν τρόπο ποὺ Αὐτὸς μόνος γνωρίζει!!!