Γιὰ τὶς ἁμαρτίες τῶν ἄλλων καὶ γιὰ τὶς ἁμαρτίες τὶς δικές μας

Γιὰ τὶς ἁμαρτίες τῶν ἄλλων καὶ γιὰ τὶς ἁμαρτίες τὶς δικές μας

τοῦ Tito Colliander (Τίτο Κολλίαντερ)*

   ΟΤΑΝ λοιπὸν μὲ τὸν τρόπο αὐτὸν κατορθώσεις νὰ διεισδύσεις στὴν ἀθλιότητά σου, στὴν ἀνεπάρκειά σου, στὴν ἁμαρτωλότητά σου, ἐπικαλέσου τὸν Κύριο, ὅπως ἔκανε καὶ ὁ τελώνης: «Ὁ Θεὸς ἰλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ» (Λουκᾶ ιη΄ 13). Καὶ πρόσθεσε: «Κύριε, εἶμαι χειρότερος καὶ ἀπὸ τὸν τελώνη. Γιατὶ δὲν μπορῶ νὰ μὴ δῶ μὲ τὴν ἄκρη τοῦ ματιοῦ μου τὸν φαρισαῖο καὶ νὰ μὴν πῶ, σὲ εὐχαριστῶ, γιατὶ δὲν εἶμαι σὰν αὐτόν».

   ΟΜΩΣ λένε οἱ ἅγιοι: κοίτα τὸ σκοτάδι ποὺ ὑπάρχει στὴν καρδιά σου καὶ τὴν ἀδυναμία ποὺ κατοικεῖ στὰ μέλη σου καὶ ἀπόβαλε κάθε διάθεση κατάκρισης τοῦ πλησίον σου. Ἀπὸ τὸ σκοτάδι, ὅπου βρίσκεσαι, βλέπεις τὸ οὐράνιο φῶς νὰ ἀντικατοπτρίζεται πιὸ καθαρὰ στὰ ἄλλα δημιουργήματα. Δὲν σοῦ ἐπιτρέπεται ὅμως νὰ ἀποκαλύπτεις τὰ ἁμαρτήματα τῶν ἄλλων, διότι τὰ δικά σου εἶναι ἐξίσου μεγάλα. Μόνο ὅταν ἀσχοληθεῖς μὲ ἐπιμέλεια καὶ στὰ σοβαρὰ γιὰ τὴν τελειοποίησή σου θὰ παρατηρήσεις τὴν ἀτέλειά σου. Καὶ ὅταν ἀντιληφθεῖς τὴν ἀτέλειά σου μπορεῖς νὰ τελειοποιηθεῖς. Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ἡ τελειότητα προέρχεται ἀπὸ τὴν ἀδυναμία καὶ τὴν ἀτέλεια. Τώρα κυρίως σοῦ δωρίζεται ἡ κατάσταση ἐκείνη, γιὰ τὴν ὁποία μιλᾶ ὁ ἅγιος Ἰσαὰκ ὁ Σύρος: καὶ ὁ ἐχθρός σου τὸ βάζει στὰ πόδια ὅσο πιὸ γρήγορα τὸν πλησιάζεις.

   ΓΙΑ ποιόν ὅμως ἐχθρὸ μᾶς μιλάει ὁ ὅσιος; Φυσικὰ γιὰ τὸν ἴδιο ἐχθρὸ ποὺ πῆρε μιὰ φορὰ τὴν μορφὴ τοῦ ὄφεως καὶ ποὺ μᾶς προκαλεῖ τὴν δυσαρέσκεια, τὴν ἀνυπομονησία, τὴν βιαιότητα, τὴν ὀργή, τὸν φθόνο, τὸν φόβο, τὴν ἀγωνία, τὴν ἀνησυχία, τὸ μίσος, τὴν τεμπελιά, τὴν ἀποθάρρυνση, τὴν ἀπιστία καὶ γενικὰ ὅ,τι ἐξερεθίζει τὴν ὕπαρξή μας καὶ ποὺ ἔχει τὶς ρίζες του στὴν φιλαυτία μας καὶ τὴν ἐγωπάθειά μας.

   ΠΟΙΑ ἀπαίτηση, ἀλήθεια, θὰ μποροῦσε νὰ ἔχει κανεὶς νὰ ὑπακούουν σ’ αὐτὸν τυφλὰ οἱ ἄλλοι, ὅταν μὲ πόνο ψυχῆς ἀναγνωρίζει, –ὅταν ἀναγνωρίζει,– ὅτι ὁ ἴδιος ποτὲ δὲν ὑπακούει στὸν Κύριό του; Καὶ πῶς δικαιοῦται, λοιπόν, αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος νὰ ταράσσεται, νὰ εἶναι ἀνυπόμονος καὶ βίαιος, ὅταν δὲν πᾶνε ὅλα σύμφωνα μὲ τὶς ἐπιθυμίες του; Μὲ συνεχὴ ἄσκηση συνήθισε νὰ μὴν ἔχεις «ἰδίας ἐπιθυμίας». Γι’ αὐτὸν ποὺ δὲν ἔχει καμμιὰ ἐμπαθὴ ἐπιθυμία, πᾶνε ὅλα τὰ πράγματα, ὅπως ἐπιθυμεῖ, ἐξηγεῖ ὁ ἀββᾶς Δωρόθεος. Ἡ θέλησή του συμπίπτει μὲ τὴν θέληση τοῦ Θεοῦ καὶ καθετὶ ποὺ θὰ ζητήσει προσευχόμενος «ἔσται αὐτῷ» (Μᾶρκ. ια΄ 24).

   ΕΙΝΑΙ δυνατὸν ποτὲ νὰ ἔχει φθόνο στὴν καρδιά του ὁ ἄνθρωπος ποὺ δὲν ὑψώνει τὸν ἑαυτό του, ἀλλὰ βλέπει τὴν δική του κατάσταση καὶ διαπιστώνει πὼς ὅλοι οἱ ἄλλοι εἶναι περισσότερο ἄξιοι τιμῆς καὶ ἐκτίμησης ἀπ’ αὐτὸν τὸν ἴδιο; Εἶναι δυνατὸν νὰ φοβᾶται, νὰ ἀγωνιᾶ καὶ νὰ ἀνησυχεῖ ἐκεῖνος, ποὺ ὁτιδήποτε τοῦ συμβεῖ, τὸ ὑπομένει σὰν τὸν ληστὴ πάνω στὸν σταυρὸ ποὺ ἔλεγε «ἄξια γὰρ ὧν ἐπράξαμεν ἀπολαμβάνομεν» (Λουκᾶ κγ΄ 41); Ἡ ραθυμία φεύγει ἀπ’ αὐτόν, γιατὶ τὴν ξεσκεπάζει διαρκῶς μέσα του. Δὲν φοβᾶται μήπως πέσει, γιατὶ βρίσκεται ἤδη κάτω, ἀντίθετα ἀπὸ τὸν ὑψηλόφρονα ποὺ κινδυνεύει ἀπὸ στιγμὴ σὲ στιγμὴ νὰ πέσει ἀπὸ τὰ φανταστικὰ ὕψη του στὴν σκληρὴ πραγματικότητα. Τὸ μίσος του κατευθύνεται ἐναντίον κάθε κακοῦ ποὺ διαπιστώνει στὴν ζωή του. «Μισεῖ τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν (ζωὴν)» (Λουκᾶ ιδ΄ 26). Ἡ ἀπιστία δὲν βρίσκει καθόλου ἔδαφος μέσα του πιά, «ἐγεύθη καὶ εἶδεν, ὅτι χρηστὸς ὁ Κύριος» (Ψαλμ. λγ΄ 9). Τὸν ὁδηγεῖ ὁ Κύριος. Ἡ ἀγάπη του μεγαλώνει ἀδιάκοπα. Τὸ ἴδιο καὶ ἡ πίστη του. Ἔχει ἐγκαταστήσει μέσα του, λέγει ὁ ἅγιος Ἰσαὰκ ὁ Σύρος, τὴν εἰρήνη μὲ τὸν ἑαυτό του καὶ γι’ αὐτὸ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἔχουν εἰρήνη μαζί του. Συνάγει τὸν καρπὸ τῆς ταπείνωσης. Αὐτὸ ὅμως πραγματοποιεῖται μόνο ὅταν ἀκολουθήσει κανεὶς «τὴν στενὴν καὶ τεθλιμμένην ὁδόν· καὶ ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτὴν» (Ματθ. ζ΄ 14).

* Ἀποσπάσματα ἀπὸ τὸ θαυμάσιο βιβλίο τοῦ Tito Colliander (Τίτο Κολλίαντερ) «Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΩΝ ΑΣΚΗΤΩΝ», σελ. 57-59. (Μετάφραση ἀπὸ τὸ Σουηδικό: μακαριστοῦ ἀρχιμανδρίτου Εὐσεβίου Βίττη.)

* Ὁ ὀρθόδοξος Φινλανδὸς συγγραφέας Tito Colliander (Τίτο Κολλίαντερ) γεννήθηκε στὴν Ἁγία Πετρούπολη τὸ 1904, ἔλαβε καλλιτεχνικὴ ἐκπαίδευση καὶ ὁ γυιός του Σέργιος ἔγινε ὀρθόδοξος ἱερέας. Ἔγραψε καὶ δημοσίευσε διάφορα βιβλία ποὺ τὸν ἔκαναν διάσημο μὲ πιὸ γνωστὸ τὸ «Ὁ δρόμος τῶν ἀσκητῶν» (Asketernas vӓg) ποὺ δημοσιεύθηκε γιὰ πρώτη φορὰ στὰ σουηδικά. Στὴν ἴδια γλῶσσα ἐπίσης μετέφρασε τὴν Θεία Λειτουργία τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου καὶ τὸν Ἀκάθιστο Ὕμνο. Πέθανε στὶς 21 Μαΐου 1989 καὶ τάφηκε στὸ ὀρθόδοξο νεκροταφεῖο στὸ Ἐλσίνκι.