ΑΡΣΗ ΣΤΑΥΡΟΥ (Α΄)

ΑΡΣΗ ΣΤΑΥΡΟΥ (Α΄)

Ἁγίου Ἰννοκεντίου Μητροπολίτου Μόσχας*

Β΄.  Κ α ί   ἀ ρ ά τ ω   τ ό ν   Σ τ α υ ρ ό ν   α ὐ τ ο ῦ

   Τό δεύτερο χρέος τοῦ χριστιανοῦ, δηλ. ἐκείνου πού ἀκολουθεῖ τόν Ἰησοῦ Χριστό, εἶναι νά ἄρει τόν σταυρό του.

   Κάτω ἀπό τήν λέξη «σταυρός» ὑπονοοῦμε κάθε πόνο, κάθε πίκρα, κάθε τί τό δυσάρεστο.

   Καί ἔχουμε σταυρούς καί ἐξωτερικούς καί ἐσωτερικούς.

1. Ὁ ἐξωτερικός σταυρός

 

   α. Βαστάζω τόν σταυρό μου σημαίνει: Τά δέχομαι καί τά ὑπομένω ὅλα ἀγόγγυστα. Ὅσα κι ἄν μοῦ συμβοῦν στήν ζωή μου. Δυσάρεστα. Λυπηρά. Πικρά. Κοπιαστικά. Καταθλιπτικά.

   Σέ πρόσβαλε κάποιος; Γέλασε εἰς βάρος σου; Σοῦ προκαλεῖ πλήξη, πίκρα ἤ ἀνία; Ἔκαμες σέ κάποιον κάτι καλό καί ἀντί γιά εὐχαριστῶ, αὐτός στρέφεται ἐναντίον σου, ἤ καί σοῦ στήνει σκευωρίες; Θέλεις νά κάμεις κάτι καλό καί δέν τά καταφέρνεις; Σοῦ συνέβη κάποιο ἀτύχημα; Ἀρρώστησες σύ, ἡ γυναίκα σου, τά παιδιά σου; Παρ᾿ ὅλη σου τήν ἐργατικότητα καί τίς ἀνύστακτες φροντίδες σου, ὑποφέρεις καί στερεῖσαι; Ἡ φτώχεια καί ἡ ἔλλειψη σέ κατασυνθλίβουν; Ἔχεις νά κάμεις μέ κακόπιστους ἀνθρώπους;

   Ὅλα αὐτά νά τά ὑπομένεις. Χωρίς κακία. Χωρίς γογγυσμό. Χωρίς νά κακολογεῖς τούς ἄλλους. Χωρίς γκρίνια. Μέ ἄλλα λόγια. Χωρίς νά παίρνεις τόν ἑαυτό σου σάν ἀδικημένο. Καί χωρίς νά ἀπαιτεῖς ἐπίγειας μορφῆς ἀμοιβές καί παράσημα.

   Ὅλα αὐτά πρέπει νά τά ὑπομένεις μέ ἀγάπη στήν καρδιά· μέ χαρά· καί μέ φρόνημα ἑδραῖο καί ἀμετακίνητο.

 

   β. Βαστάζω τόν σταυρό μου σημαίνει: Ἔχεις χρέος νά βαστάζεις ὄχι μόνο τούς σταυρούς, πού σοῦ προκαλοῦν ἄλλοι ἤ σοῦ στέλνει ἡ Πρόνοια τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί τούς σταυρούς, πού προκαλεῖς σύ ὁ ἴδιος στόν ἑαυτό σου.

   Μέ ἄλλα λόγια: Ὁ κάθε ἕνας μας ἔχει χρέος νά δίδει καί νά ἐκπληρώνει πολλῶν εἰδῶν ὑποσχέσεις· πού πολλές φορές εἶναι γιά μᾶς πικρές καί δυσάρεστες. Δηλαδή εἶναι μέν σύμφωνες μέ τό θέλημα τοῦ Κυρίου καί μέ τόν λόγο Του, ἀλλά ὄχι καί σύμφωνες μέ τά δικά μας μυαλά!

   Γιά παράδειγμα. Καί μπορεῖς καί ἔχεις ὑποχρέωση νά δίνεις ὑποσχέσεις. Μά καί νά τίς ἐκπληρώνεις. Καί ἰδίως ὅταν ἀποβλέπουν στό καλό κάποιου, ὅπως: νά ὑπηρετήσεις ἕναν ἄρρωστο· νά βοηθήσεις κάποιον πού ἔχει ἀνάγκη βοηθείας· νά ψάξεις μέ ὑπομονή καί μακροθυμία νά βρεῖς τήν εὐκαιρία νά κάμεις καί σύ κάτι γιά τήν σωτηρία καί τό καλό κάποιου συνανθρώπου· εἴτε μέ ἔργο· εἴτε μέ λόγο· εἴτε μέ μιά συμβουλή· εἴτε, τέλος, μόνο μέ τήν προσευχή σου.

 

   γ. Καί, ὅταν κατά τό θέλημα τοῦ Κυρίου θά τόν βαστάζεις τόν σταυρό σου, ἄν τότε σοῦ γεννηθεῖ ὑπερήφανος λογισμός, (πώς τάχα σύ δέν εἶσαι σάν τούς ἄλλους, ἀλλά πώς σύ εἶσαι σταθερός, εὐσεβής, πιστός, ὁ καλλίτερος ἀπό τούς φίλους καί τούς γνωστούς σου!), ξερρίζωσέ τον ἀπό τήν καρδιά σου τόν λογισμό αὐτό, ὅσο πιό γρήγορα μπορεῖς. Γιατί ἕνας τέτοιος λογισμός εἶναι ἱκανός νά σοῦ καταστρέψει ὅλες σου τίς ἀρετές.

2. Ὁ ἐσωτερικός σταυρός

 

   α. Εἴπαμε πιό πάνω, πώς οἱ σταυροί εἶναι καί ἐξωτερικοί καί ἐσωτερικοί. Μέχρι τώρα ὁμιλοῦμε μόνο γιά τούς ἐξωτερικούς σταυρούς.

   Μακάριος, ὅποιος μπορεῖ καί τούς βαστάζει μέ χαρούμενη διάθεση. Ὁ Κύριος δέν θά ἀφήσει ποτέ νά χαθεῖ ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος. Ἀντίθετα θά τοῦ στείλει τό Πνεῦμα Του τό ἅγιο, πού θά τόν στηρίζει καί θά τόν φωτίζει καί θά τόν ὁδηγεῖ. Ὅμως γιά νά γίνει κανείς ἅγιος καί νά φθάσει ἔτσι στό «καθ᾿ ὁμοίωσιν» μέ τόν Χριστό, δέν ἀρκοῦν οἱ ἐξωτερικοί πειρασμοί. Γιατί οἱ ἐξωτερικοί σταυροί, χωρίς τούς ἐσωτερικούς σταυρούς, λίγο ὠφελοῦν· ὅπως ἀκριβῶς λίγο ὠφελεῖ καί ἡ ἐξωτερική προσευχή, ὅταν λείπει ἡ ἐσωτερική.

   Τούς ἐξωτερικούς σταυρούς, τά ἐξωτερικά πάθη, δέν τά βαστάζουν μόνο οἱ μαθητές τοῦ Χριστοῦ. Τά βαστάζει καί κάθε ἁπλός ἄνθρωπος. Γιατί δέν ὑπάρχει στόν κόσμο ἄνθρωπος, πού νά μήν ὑποφέρει ἀπό κάτι. Μά ὅποιος θέλει νά γίνει ἀληθινός μαθητής καί ἀκόλουθος τοῦ Χριστοῦ, εἶναι ὑποχρεωμένος νά ὑπομένει καί τούς ἐσωτερικούς του σταυρούς.

 

   β. Ἐσωτερικούς σταυρούς βρίσκουμε πιό εὔκολα ἀπό τούς ἐξωτερικούς. Καί παντοῦ. Καί πάντοτε.

   Γιά νά τούς βρεῖς, ἀρκεῖ νά ρίξεις μιά ματιά στόν ἑαυτό σου καί νά ἐξετάσεις μέ αἴσθημα μετανοίας τήν ψυχή σου. Τότε θά σοῦ παρουσιασθοῦν ἀμέσως χιλιάδες σταυροί ἐσωτερικοί!

   Εἶναι οἱ λογισμοί: Πῶς ἦλθες στόν κόσμο; Γιατί ὑπάρχεις; Γιατί ζεῖς; Πῶς πρέπει νά ζεῖς;

   Στρέψε γιά λίγο τά μάτια σου στόν ἑαυτό σου. Ρίξε μιά ματιά στήν ψυχή σου. Καί τότε θά διαπιστώσεις μέ τήν πρώτη: Ὅτι εἶσαι ἔργο τῶν χειρῶν τοῦ Θεοῦ. Καί ὅτι στόν κόσμο ἦλθες γιά ἕνα σκοπό. Γιά νά δοξάζεις καί μέ τά ἔργα σου καί μέ ὁλόκληρη τήν ζωή σου καί μέ ὁλόκληρη τήν ὕπαρξή σου, τό μεγάλο καί ἅγιο ὄνομα τοῦ Θεοῦ. Πού ὅμως σύ ὄχι μόνο δέν Τόν δοξάζεις, ἀλλά καί Τόν πικραίνεις. Καί Τόν ἀτιμάζεις. Μέ τήν ἀντίθετη στό θέλημά Του καί στόν νόμο Του ζωή σου.

   Μετά θυμήσου καί σκέψου: Τί σέ περιμένει στήν ἄλλη ὄχθη μετά τόν τάφο, ὅταν θά φθάσεις στό φοβερό βῆμα τοῦ Θεοῦ; Ποῦ θά σταθεῖς; Στά δεξιά ἤ στά ἀριστερά;

 

   γ. Ἄν ἀρχίσεις νά σκέπτεσαι ἔτσι, θά καταντήσεις νά βρίσκεσαι συνεχῶς σέ ταραχή καί ἐσωτερική ἀνησυχία. Ἔτσι εἶναι πού ἀρχίζουν οἱ ἐσωτερικοί σταυροί.

   Τίς σκέψεις αὐτές δέν πρέπει νά τίς διώχνεις. Οὔτε νά ψάχνεις νά βρεῖς τρόπο νά ξεφύγεις ἀπό αὐτές μέ διάφορες «διασκεδάσεις» κοσμικές, ἤ μέ ἀνόητες «τέρψεις». Ἀντίθετα, ἔχεις χρέος νά τίς ἐξετάζεις, ὅσο πιό βαθιά καί πιό προσεκτικά μπορεῖς. Καί τότε θά διαπιστώσεις πολύ πιό εὔκολα τέτοιους σταυρούς: Τόν ἅδη, πού μέχρι τώρα, ἴσως, ἤ οὔτε κἄν τόν θυμόσουν· ἤ τόν σκεπτόσουν ἐντελῶς ἀδιάφορα· μά τώρα σοῦ ἔρχεται στόν νοῦ μέ φρίκη. Τόν παράδεισο· πού ὁ Κύριος τόν ἑτοίμασε γιά σένα· μά σύ μέχρι τώρα δέν ἄφηνες σχεδόν ποτέ τόν λογισμό σου νά ἀσχοληθεῖ μέ αὐτόν. Καί νά τώρα σοῦ ἔρχεται πολύ ζωντανή ἡ σκέψη, ὅτι εἶναι ὁ τόπος τῆς αἰώνιας χαρᾶς, πού σύ θά τήν χάσεις σάν βλάκας καί ἐπιπόλαιος.

 

   δ. Ἄν λοιπόν (παρά τόν ἐσωτερικό πόνο καί τήν πίκρα πού θά δοκιμάζεις ἀπό τούς λογισμούς αὐτούς!) ἀποφασίσεις νά τούς ὑπομείνεις ὅλους μέ φρόνημα σταθερό· ἄν δέν ἀρχίσεις νά ἀναζητεῖς ἀνακούφιση στίς κοσμικές χαρές, ἀλλά ἀρχίσεις νά προσεύχεσαι μέ πιό μεγάλο ζῆλο γιά τήν σωτηρία σου· καί ἄν ἀρχίσεις νά ἀφήνεις τόν ἑαυτό σου ὁλόκληρο στά χέρια τοῦ Θεοῦ· τότε ὁ Κύριος θά σοῦ φανερώσει καί θά σοῦ δείξει τήν κατάσταση τῆς ψυχῆς σου, ὅπως πράγματι εἶναι. Καί ἔτσι ὅλο καί περισσότερο θά ἀρχίσουν νά κατοικοῦν στήν ψυχή σου ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ, ἡ λύπη, ἡ πίκρα, πού ὅλο καί περισσότερο θά σέ καθαρίζουν.

(συνεχίζεται…)

* Ἀπό τό θαυμάσιο βιβλίο τοῦ Ἁγίου Ἰννοκεντίου Μητροπολίτου Μόσχας καί Ἱεραποστόλου τῆς Ἀλάσκας (1797-1879), «Ο ΔΡΟΜΟΣ πρός τήν ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΩΝ ΟΥΡΑΝΩΝ», ἔκδοσις Ἱερᾶς Μητροπόλεως Νικοπόλεως, Πρέβεζα 1995, σελ. 47-58.