Τρία εἴδη περιορισμῶν Προδρόμου καὶ ἡμῶν

Τρία εἴδη περιορισμῶν Προδρόμου καὶ ἡμῶν

Τοῦ μακαριστοῦ

Ἀρχιμ. Ἰωὴλ Γιαννακοπούλου*

«Ὁ γὰρ Ἡρῴδης κρατήσας τὸν Ἰωάννην ἔδησεν αὐτὸν καὶ ἔθετο ἐν φυλακῇ διὰ Ἡρῳδιάδα τὴν γυναῖκα Φιλίππου τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ. ἔλεγεν γὰρ αὐτῷ ὁ Ἰωάννης· οὐκ ἔξεστί σοι ἔχειν αὐτήν.»

(Ματθ. ιδ΄ 3-4)

 

 «Αὐτὸς γὰρ ὁ Ἡρῴδης ἀποστείλας ἐκράτησε τὸν Ἰωάννην καὶ ἔδησεν αὐτὸν ἐν φυλακῇ διὰ Ἡρῳδιάδα τὴν γυναῖκα Φιλίππου τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ, ὅτι αὐτὴν ἐγάμησεν. ἔλεγε γὰρ ὁ Ἰωάννης τῷ Ἡρῴδῃ ὅτι οὐκ ἔξεστί σοι ἔχειν τὴν γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ σου.»

(Μάρκ. στ΄ 17-18)

 

 «Ὁ δὲ Ἡρῴδης ὁ τετράρχης, ἐλεγχόμενος ὑπ᾽ αὐτοῦ περὶ Ἡρῳδιάδος τῆς γυναικὸς τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ καὶ περὶ πάντων ὧν ἐποίησε πονηρῶν ὁ Ἡρῴδης, προσέθηκε καὶ τοῦτο ἐπὶ πᾶσι καὶ κατέκλεισε τὸν Ἰωάννην ἐν τῇ φυλακῇ.»

(Λουκ. γ΄ 19-20)

   Α) Οἱ περιορισμοὶ τοῦ Προδρόμου: Τρία εἴδη βασάνων ὑπέστη ὁ Πρόδρομος σωματικὰ καὶ ψυχικὰ μὲ τὴν θέλησή του καὶ παρὰ τὴν θέλησή του, μὲ τὴν θέληση τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν ἐχθρῶν του.

   Σωματικὰ βάσανα μὲ τὴν θέλησή του εἶναι ἡ ἀσκητική του ζωή. Εἶναι ἡλικίας κάτω τῶν 7 ἐτῶν, ὅταν ἀφίνει γονεῖς εὐσεβεῖς καὶ μεταβαίνει στὴν ἔρημο, ὅπου ἡ ἀσκητική του ζωὴ στὴν ἐνδυμασία καὶ τροφὴ –τρίχες καμήλας εἶχε ἔνδυμα καὶ μέλι ἄγριο ἔτρωγε– τὸ ἄστεγο καὶ οἱ καιρικὲς μεταβολὲς ἦσαν πολὺ καταθλιπτικὰ γιὰ μία μικρὴ ἡλικία, ἡ ὁποία εἶχε ἀνάγκη τῆς οἰκιακῆς πατρικῆς καὶ μητρικῆς στοργῆς. Ἡ ἀγριότητα τῆς μονώσεως στὴν ἔρημο, ἡ ἐγκατάλειψη ὑπ’ αὐτοῦ τῶν εὐσεβῶν γονέων του πόσο θὰ ἔθλιβαν τὴν ψυχή του! Ὁ Πρόδρομος παρ’ ὅλο τὸν ζῆλο του, δὲν μποροῦμε νὰ φαντασθοῦμε, ὅτι ἦταν χωρὶς ἀγῶνες στὴν ἔρημο ἀγωνιζόμενος κατὰ τῶν σωματικῶν καὶ ψυχικῶν πειρασμῶν.

   Ἀλλὰ τὸ μεγαλύτερο ψυχικὸ βάσανο ἦταν κάποιο ἄλλο, τὸ ὁποῖο παραχωρήθηκε σ’ αὐτὸν ἀπ’ εὐθείας ἀπὸ τὸν Θεό. Ἦταν ἡ ἀπομάκρυνσή του ἀπὸ τὸν Χριστό. Εἴκοσι τρία δηλαδὴ ὁλόκληρα ἔτη βρισκόταν ὁ Πρόδρομος στὴν ἔρημο τῆς Ἰουδαίας, ὁ δὲ Χριστὸς στὴν Ναζαρὲτ καὶ δὲν εἶδαν ὁ ἕνας τὸν ἄλλο. Ἀγαποῦσε τόσο πολὺ ὁ Πρόδρομος τὸν Χριστό, ὥστε 6 μηνῶν στὴν κοιλιὰ τῆς μητέρας του «ἐσκίρτησεν ἐν ἀγαλλιάσει», ὅταν ἐπισκέφθηκε ἡ Θεοτόκος τὴν μητέρα του τὴν Ἐλισσάβετ. Πόσο θὰ ἤθελε νὰ ἔβλεπε ὁ Πρόδρομος τὸν Χριστό, ἀφοῦ ἡ ἀπόσταση ἐρήμου Ἰουδαίας καὶ Ναζαρὲτ ἦταν πορεία τριῶν ἡμερῶν! Ὁ Πρόδρομος ὑπέμεινε τὴν μόνωση αὐτὴν στὴν ἔρημο μακρὰν τοῦ Χριστοῦ, γιὰ νά, ὅπως λέγει ὁ Χρυσόστομος, «μὴ εἴπωσιν οἱ συκοφάνται, ὅτι τὰ κατὰ τὸ βάπτισμα συμβάντα ὑπερφυσικὰ γεγονότα ἦσαν ἐκ τῶν προτέρων σκηνοθετημένα» ὑπὸ τοῦ Προδρόμου καὶ τοῦ Χριστοῦ μας.

   Μετὰ ταῦτα ὁ Πρόδρομος διέρχεται ἕνα στάδιο δόξας βαπτίζοντας στὸν Ἰορδάνη ποταμό, διότι πρὸς αὐτὸν συνέρρεαν πολλοί, ὅπως εἴδαμε. Κατὰ τὴν περίοδο τούτη φάνηκε ἡ μεγάλη ἀρετὴ τοῦ Προδρόμου, ὅπως εἴδαμε, πρὸς τὸν Χριστό, τοὺς Φαρισαίους, Σαδδουκαίους, λαό, χωροφύλακες. Παρ’ ὅλη ὅμως τὴν ἀρετή του ἔρχεται ὡς ἀμοιβὴ ἡ παραχώρηση τοῦ Θεοῦ νὰ φυλακισθεῖ, διότι ἔλεγε τὴν ἀλήθεια καὶ ἔλεγχε τὸ ψεῦδος. Ὁ ἀσκητικώτατος Πρόδρομος τιμωρεῖται ἀπὸ τὸν ἀσελγὴ Ἡρώδη. Ὁ Παρθένος καὶ ἥρωας τῆς ἐρήμου τιμωρεῖται ὑπὸ τοῦ Ἡρώδου, ὁ ὁποῖος λαμβάνει ὡς σύζυγό του τὴν ἀνεψιὰ καὶ νύφη του. Τὰ χέρια ἐκεῖνα τοῦ Προδρόμου, τὰ ὁποῖα θεωρήθηκαν ἀνάξια νὰ πιάσουν τὰ ὑποδήματα τοῦ Ἰησοῦ καὶ ἔπιασαν τὴν κεφαλή του, δένονται μὲ ἁλυσσίδες! Ὁ ἐλεύθερος στὴν ἔρημο ἐπὶ 20 καὶ πλέον ἔτη φυλακίζεται σὲ φυλακή, ἡ ὁποία βρισκόταν σὰν φωλιὰ ἀετοῦ στὸ φρούριο Μαχαιροῦντος παρὰ τῇ νεκρᾷ θαλάσσῃ ἐπὶ βράχου σὲ ὕψος 1200 περίπου μέτρων πάνω ἀπὸ τὴν θάλασσα. Ἀπὸ ἐκεῖ ἔβλεπε τὴν Ἱερουσαλήμ, τὴν ἔρημο τῆς Ἰουδαίας, τὸν Ἰορδάνη, ὅπου ἐβάπτιζε! Πόση θλίψη!

   Τρία λοιπὸν εἴδη βασάνων δοκίμασε ὁ Πρόδρομος: Πειρασμοὺς τοὺς ὁποίους ἔθεσε ὁ ἴδιος στὸν ἑαυτό του τὴν ἀσκητική του ζωή, δοκιμασία, τὴν ὁποία ἔδωκε σ’ αὐτὸν ὁ Θεός, ἀπομάκρυνσή του ἀπὸ τὸν Χριστὸ καὶ τιμωρία ἄδικη τὴν ὁποία ἔθεσε σ’ αὐτὸν ὁ ἐχθρός του ὁ Ἡρώδης, φυλακή. Ὅλα τοῦτα τὰ δέχθηκε, τὰ ὑπέμεινε!

 

   Β) Οἱ δικοί μας περιορισμοί.

   Τὰ τρία τοῦτα εἴδη τῶν βασάνων δοκίμασες καὶ σὺ ἀναγνώστη μου; Καὶ συγκεκριμένα. Ἔθεσες καὶ σὺ περιορισμοὺς στὸν ἑαυτό σου; Ὁ Πρόδρομος ἀφιερώθηκε πάνω ἀπὸ 20 ἔτη ἀσχολούμενος μόνον μὲ τὸν Θεὸ στὴν ἔρημο. Περιορίζεις καὶ σὺ τὸν ἑαυτό σου ἀπὸ τὶς πολλές σου συναναστροφές, γιὰ ν’ ἀσχοληθεῖς ὁρισμένη ὥρα τῆς ἡμέρας μὲ τὸν Θεό σου; Ὁ Πρόδρομος περιόρισε τὴν ἐνδυμασία του σὲ τρίχες καμήλου, τὴν τροφή του στὸ ἀηδὲς ἄγριο μέλι τῶν μελισσῶν. Κάνεις καὶ σὺ περιορισμοὺς στὰ ἐνδύματά σου καὶ φαγητά σου, ὥστε νὰ δίδεις στοὺς φτωχοὺς ἢ εἶσαι πλεονέκτης στὸ ἕνα λαίμαργος στὸ ἄλλο; Ὁ Πρόδρομος περιόρισε τὴν δημόσια δράση του κατὰ παραχώρηση Θεοῦ σὲ λίγο χρονικὸ διάστημα, τὴν δὲ ἀσκητική του ἀφάνεια σὲ πολλὰ ἔτη. Περιορίζεις καὶ σὺ τὴν μεγάλη ἐπιθυμία, τὴν ὁποία ἔχεις, νὰ ἐργάζεσαι μόνον ὅταν φαίνεσαι, ὥστε νὰ ἐργάζεσαι καὶ ἀφανῶς;

   Ὁ Πρόδρομος ὑπέμεινε τὴν μόνωση ἀπὸ τὸν Χριστό, διότι αὐτὸ ἤθελε ὁ Θεός! Ὑπομένεις καὶ σὺ ἀπομονώσεις προσφιλῶν σου προσώπων, ὅταν ὁ Θεὸς φέρει τὰ πράγματα νὰ χωρισθεῖτε γιὰ ὁρισμένο χρονικὸ διάστημα; Ἐὰν ἦταν ὠφέλιμο νὰ χωρισθεῖ ὁ Πρόδρομος ἀπὸ τὸν Χριστὸ ἐπὶ τόσα χρόνια, θὰ εἶναι ἄτοπο ν’ ἀγανακτήσεις, ἂν ὁ Θεὸς πρὸς ὠφέλειά σου σὲ χωρίσει ἀπὸ πρόσωπα, μὲ τὰ ὁποῖα συνδέεσαι μὲ συγγένεια αἵματος ἢ πνεύματος; Καὶ τότε θὰ ὑπομείνεις τὸν χωρισμὸ αὐτὸν ἢ ἀπὸ τὸν ψυχικὸ πόνο θὰ κυλιέσαι κατὰ γῆς; Ὁ Θεὸς θέλει νὰ σὲ ἀποσπάσει ἀπὸ τὴν λατρεία, τὴν ὁποία ἔχεις στὸν πνευματικό σου ἀδελφὸ ἢ ἐκεῖνος ἔχει σὲ σένα καὶ φέρει τὸν χωρισμό σας, γιὰ νὰ σᾶς ἑνώσει μὲ τὸν ἑαυτό Του. Γιατὶ δὲν τὸν ἀφίνεις; Μάθε λοιπὸν νὰ ὑπομένεις καὶ τοὺς πνευματικοὺς χωρισμούς. Αὐτὸ εἶναι ἀνώτερο ἀπὸ τοὺς περιορισμούς, τοὺς ὁποίους θέτεις στὸν ἑαυτό σου.

   Ἀνώτερο ὅμως ὅλων τῶν ἄλλων βασάνων εἶναι νὰ ὑπομένεις τὶς φανερὲς ἀδικίες τῶν κακῶν ἀνθρώπων, ὅπως ὁ Πρόδρομος τοῦ Ἡρώδη. Τὰ μεγαλύτερα βάσανα, τὰ ὁποῖα ἐπιβάλλουμε ἐμεῖς στὸν ἑαυτό μας ἢ γνωρίζουμε, ὅτι εἶναι ἀπὸ τὸν Θεό, τὰ ὑπομένουμε, διότι τὰ θέλουμε ἐμεῖς ἢ ὁ Θεός. Βάσανα ὅμως ἄδικα, τὰ ὁποῖα ἔρχονται διὰ χειρῶν ἀνθρώπων καὶ μάλιστα κακῶν, εἶναι δύσκολο νὰ ὑπομείνουμε. Νὰ σὲ βρίσει λ.χ. ὡς ἀνήθικο, ἐσένα τὸν ἠθικό, ὁ ἀνήθικος, πρέπει νὰ ἔχεις μεγάλη ὑπομονή, ὥστε νὰ ὑπομείνεις τὸ βασανιστήριο αὐτό. Νὰ βάλει στὴν φυλακὴ ἐσένα τὸν ἅγιο ἄνθρωπο, διότι λέγεις τὴν ἀλήθεια, ἕνας ἐγκληματίας, ὁ ὁποῖος ἐνῶ ἔπρεπε νὰ εἶναι στὰ κάτεργα, βρίσκεται σὲ βασιλικὲς τιμὲς καὶ νὰ ὑπομείνεις χωρὶς ν’ ἀλλάξεις τρόπο ζωῆς σου, εἶναι μεγάλος ἆθλος γιὰ σένα. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ὑποφέρει καὶ ἀδικεῖται, ταυτοχρόνως ὅμως ὑπομένει, βρίσκεται στὸν ὕψιστο βαθμὸ ἠθικῆς προόδου.

   Χαρακτηριστικὸ παράδειγμα ὑπομονῆς τῶν τριῶν τούτων βασάνων ἔχουμε τὸν Ἅγιο Θεόδωρο. Στὴν Ἀλεξάνδρεια τὸ 474 μ.Χ., ζοῦσε κάποια γυναῖκα ὀνομαζόμενη Θεοδώρα. Αὐτὴ ἁμαρτήσασα κατέφυγε σὲ ἀνδρικὸ Μοναστῆρι, ἀφοῦ μεταμφιέσθηκε σὲ ἄνδρα καὶ μετονομάσθηκε σὲ Θεόδωρο, γιὰ νὰ τιμωρήσει τὸν ἑαυτό της. Ἐκεῖ ὁ Θεόδωρος τοῦτος συκοφαντεῖται, ὅτι ὑπέπεσε σὲ ἁμαρτία μὲ κάποια γυναῖκα καὶ ἔφεραν βρέφος ὡς δικό του, τὸ ὁποῖο ἔρριψαν ἐντὸς τῆς Μονῆς. Ὁ Θεόδωρος τοῦτος δέχεται τὴν συκοφαντία αὐτή. Τιμωρεῖται, ἐπὶ 7 ἔτη νὰ βρίσκεται ἐκτὸς τῆς Μονῆς καὶ νὰ τρέφει τὸ βρέφος αὐτό. Τὸ ἔκαμε. Μετὰ τὴν ἑπταετία εἰσέρχεται στὴν Μονή, ὅπου συνεχίζει τὴν ἀσκητικὴ ζωὴ καὶ μετὰ ἀπὸ κάποιο καιρὸ ἀποθνήσκει. Οἱ Μοναχοί, ὅταν εἶδαν κατὰ τὸν ἐνταφιασμό, ὅτι ἦταν γυναῖκα, θαύμασαν γιὰ τὴν καρτερία της. Ἡ Ἁγία αὐτὴ Θεοδώρα, ἡ ὁποία ἑορτάζει τὴν 11ην Σεπτεμβρίου εἶχε θέσει καὶ τὰ τρία εἴδη τῶν πειρασμῶν τοῦ Προδρόμου δηλαδὴ ζωὴ μοναχική, ἀπομάκρυνση ἀπ’ τοὺς ἄλλους πνευματικοὺς ἀδελφοὺς ἐπὶ ἑπταετία καὶ συκοφαντία, τὰ ὁποῖα ὑπέμεινε καὶ δοξάσθηκε.

   Ἂς ὑπομένουμε λοιπὸν καὶ ἐμεῖς κάθε πειρασμὸ ἀπὸ Θεὸ καὶ ἀπὸ ἀνθρώπους, προπονούμενοι διὰ ἰδίων ἀσκήσεων!

 

* Ἀπὸ τὸ βιβλίο: «Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ», δεύτερος τόμος, Καλάμαι 1952, σελ. 97-99. (Οἱ μικρὲς φραστικὲς παρεμβάσεις καὶ τὰ ἔντονα στοιχεῖα, ὑπὸ ἱερομ. Ν.)