Τρόπος, γιὰ νὰ προσεύχεσαι διὰ μέσου τῆς Θεοτόκου Μαρίας.
Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου*
Ἔχεις καὶ ἄλλο τρόπο, ἀγαπητέ, νὰ μελετᾶς καὶ νὰ προσεύχεσαι μὲ τὸ μέσο τῆς Ἁγίας Θεοτόκου, στρέφοντας τὸ νοῦ σου α΄) στὸν οὐράνιο Πατέρα· β΄) στὸν Γλυκύτατο Ἰησοῦ· γ΄) καὶ τελευταῖο, σὲ αὐτὴν τὴν ἐνδοξότατη Μητέρα Του.
Στρέφοντας τὴ σκέψη σου στὸν Θεό, συλλογίσου πρῶτον, τὴν μεγάλη χαρά, ποὺ ἀπ᾿ αἰῶνος λάμβανε ὁ Θεός, στοχαζόμενος τὸ πρόσωπο τῆς Μαρίας· δεύτερον, τὶς ἀρετές, καὶ πράξεις Αὐτῆς, ἀπὸ τότε ποὺ γεννήθηκε στὸν Κόσμο, ἕως ὅτου ἐκοιμήθη.
Τὸ πρῶτο μελέτησέ το ἔτσι: Ὕψωσε τὸν λογισμό σου ὑπεράνω ἀπὸ κάθε καιρὸ καί χρόνο, καὶ ὑπεράνω ἀπὸ κάθε κτίσμα νοητό καὶ αἰσθητό. Καὶ μπαίνοντας (γιὰ νὰ τὸ πῶ ἔτσι ἁπλᾶ) μέσα στὴν ἴδια τὴν αἰωνιότητα, καὶ στὸ νοῦ τοῦ Θεοῦ, συλλογίσου τὶς τρυφές, καὶ ἄρρητες ἀγαλλιάσεις, ποὺ λάμβανε ὁ Θεὸς διὰ τὴν Ἀειπάρθενο Μαρία1. Κι ἀνάμεσα σ’ αὐτὲς τὶς τρυφές, βρίσκοντας τὸν Θεό, ζήτησέ του, γιὰ τὶς ἄφραστες τοῦτες ἀγαλλιάσεις του, νὰ σοῦ δώσει χάρη καὶ δύναμη, γιὰ νὰ μπορεῖς νὰ κατατροπώσεις καὶ νὰ κατανικήσεις τοὺς ἐχθρούς σου· καὶ μάλιστα ἐκεῖνον, ποὺ τότε σὲ πολεμεῖ· ἔπειτα συλλογιζόμενος τὶς τόσες καὶ τόσο ἐξαιρετικὲς ἀρετὲς καὶ πράξεις αὐτῆς τῆς Θεοτόκου· καὶ παρασταίνοντας αὐτές, πότε ὅλες μαζί καὶ πότε κάποια ἀπ’ αὐτές, στὸν Θεό· γιὰ τὴν δύναμη ἐκείνων, ζήτησε ἀπὸ τὴν ἄπειρή Του ἀγαθότητα, ὅλο ἐκεῖνο, ποὺ χρειάζεσαι καὶ ποθεῖς.
Μετὰ ταῦτα, στρέφοντας ὕστερα τὸ νοῦ σου στὸν Κύριό μας τὸν Υἱό της, θύμησέ του τὴν Παναγία κοιλία ποὺ τὸν βάστασε ἐννέα μῆνες· τὴν εὐλάβεια, μὲ τὴν ὁποία τὸν προσκύνησε ὅταν γεννήθηκε καὶ τὸν γνώρισε Θεὸ ἀληθινὸ καὶ ἄνθρωπο τέλειο, υἱὸ καὶ ποιητή Της· τοὺς φιλόστοργους ὀφθαλμούς της ποὺ τὸν εἶδαν τόσο πτωχό· τὶς ἀγκάλες ποὺ τὸν δέχθηκαν· τὸ γάλα ποὺ τὸν βύζαξε· τοὺς κόπους καὶ τὰ βάσανα, ποὺ στὴ ζωή του καὶ στὸ θάνατό του ὑπέφερε γι᾿ αὐτόν. Καὶ σοῦ ὑπόσχομαι, ὅτι διὰ μέσου αὐτῶν, θὰ κάμει στὸ θεῖο της τέκνο γλυκύτατη βία, γιὰ νὰ σοῦ ὑπακούσει.
Τελευταῖο, στρέψε τὸ νοῦ σου καὶ σὲ αὐτὴν τὴν Παναγία Θεοτόκο, καὶ θύμησέ της, πῶς στάθηκε ἐκλεγμένη ἀπὸ τὴν ἀΐδιο πρόνοια καὶ ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ, ὡς μητέρα τῆς χάριτος καὶ εὐσπλαγχνίας, καὶ ὡς δική μας μητέρα καὶ συνήγορος· καὶ πῶς ὕστερα ἀπὸ τὸν υἱό της, δὲν ἔχουμε ἀσφαλέστερο καὶ δυνατώτερο καταφύγιο νὰ προσδράμουμε, παρὰ σὲ Αὐτή· θύμησέ Της, πῶς, ὅλοι ἐμεῖς οἱ χριστιανοὶ καθὼς δὲν ὀνομάζουμε κανένα κυρίως πατέρα ἐπὶ τῆς γῆς, ὅπως μᾶς παρήγγειλε ὁ υἱός της, ἐπειδή, κυρίως ἕνα μοναχὸ πατέρα ἔχουμε τὸν ἐν οὐρανοῖς· «Καὶ πατέρα μὴ καλέσητε ὑμῶν ἐπὶ τῆς γῆς· εἷς γάρ ἐστιν ὁ πατὴρ ὑμῶν, ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς»2. Ἔτσι παρομοίως, οὔτε μητέρα ἄλλη κυρίως ὀνομάζουμε στὴ γῆ. Ἐπειδή, κυρίως Αὐτὴ μόνη ἔχουμε μητέρα ἐν οὐρανοῖς, κ’ ἐμεῖς ὅλοι καυχώμασθε νὰ ὀνομαζόμασθε παιδιά Της. Γι’ αὐτό, καὶ ἀποβλέπουμε σ’ Ἐκείνην ὅλως δι᾿ ὅλου, γιὰ νὰ μᾶς ἐλεήσει, καθὼς ἀποβλέπει σταθερὰ στὴ μητέρα του καὶ τὸ ἀπογαλακτισμένο νήπιο ὅπως εἶναι γραμμένο: «ὕψωσα τὴν ψυχήν μου, ὡς τὸ ἀπογεγαλακτισμένον ἐπὶ τὴν μητέρα αὐτοῦ»3.
Ἐκτὸς ἀπὸ τοῦτα, θύμησέ Της τὶς ἀλήθειες, ποὺ γράφουν γι᾿ αὐτὴν τόσα βιβλία, πῶς, ὅλοι οἱ πιστοὶ πιστεύουν τὰ τόσα ὑψηλά, καὶ τόσο θαυμαστὰ καὶ μεγάλα κατορθώματα, καὶ χαρίσματα ποὺ προξένησε σ’ ὅλο τὸ ἀνθρώπινο γένος· ἐπειδὴ καί, αὐτὴ μοναχὴ στάθηκε ἀναμέσον Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων· τὸν μὲν Θεό, υἱὸ ἀνθρώπου ἔκαμε· τοὺς δὲ ἀνθρώπους υἱοὺς Θεοῦ. Πῶς, χωρὶς τὴ μεσιτεία Της, κανένας, οὔτε Ἄγγελος οὔτε ἄνθρωπος, δύναται νὰ πλησιάσει στὸν Θεό. Ἐπειδή, αὐτὴ μοναχὴ βρίσκεται μεθόριο ἀναμεταξὺ τῆς ἄκτιστης καὶ τῆς κτιστῆς φύσεως· αὐτὴ μόνη εἶναι Θεὸς ἄμεσος μετὰ τὸν Θεό, καὶ ἔχει τὰ δευτερεῖα τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἐπειδὴ εἶναι ἀληθῶς μητέρα τοῦ Θεοῦ. Αὐτὴ μοναχὴ εἶναι, ὄχι μόνον ὁ θησαυροφύλακας ὅλου τοῦ πλούτου τῆς Θεότητος, ἀλλὰ καὶ ὁ διαμοιραστὴς σὲ ὅλους, Ἀγγέλους καὶ ἀνθρώπους, ὅλων τῶν ἀπὸ Θεοῦ δοσμένων στὴν κτίση ὑπερφυσικῶν ἐλλάμψεων, τῶν θείων καὶ πνευματικῶν χαρισμάτων. Καὶ πῶς, δὲν ὑπάρχει κανένας, ποὺ νὰ τὴν ἐπικαλέσθηκε μὲ πίστη, καὶ νὰ μὴ τὸν ἄκουσε μὲ εὐσπλαγχνία.
Τέλος πάντων, παρουσίασέ Της τὰ πάθη καὶ τὰ βάσανα τοῦ μονογενῆ Της υἱοῦ, ποὺ ὑπέφερε γιὰ τὴ σωτηρία μας. Καὶ παρακάλεσέ την, νὰ ζητήσει γιὰ σένα χάρη ἀπ’ Αὐτόν, γιὰ νὰ λάβουν καὶ σ’ ἐσένα τὰ πάθη αὐτά, τὸ ἀποτέλεσμα ἐκεῖνο, γιὰ τὸ ὁποῖο τὰ ὑπέφερε ὁ Υἱός της· τὸ ὁποῖο εἶναι, ἡ δική σου σωτηρία· καὶ τοῦτο, ὄχι γιὰ ἄλλο, ἀλλὰ γιὰ δόξα καὶ εὐαρέστηση δική Του.
* «ΑΟΡΑΤΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ», κεφάλαιο ΜΘ΄. (Οἱ μικρὲς φραστικὲς παρεμβάσεις καὶ τὰ ἔντονα στοιχεῖα ὑπὸ ἱερομ. Ν.)
1. Μὲ κάθε δίκαιο ἔχαιρε καὶ ὑπερέχαιρε πρὸ τοῦ αἰῶνος ἡ ἁγία Τριάδα, προγνωρίζουσα κατὰ τὴ θεαρχική της ἰδέα, τὴν ἀειπάρθενο Μαριάμ. Γιατί, εἶναι γνώμη κάποιων θεολόγων, ὅτι, ἂν ὑποθέσουμε ὅτι ὅλα τὰ ἐννέα τάγματα τῶν Ἀγγέλων, γκρεμίζονταν ἀπὸ τοὺς οὐρανοὺς καὶ γινόντουσαν δαίμονες· ἂν ὅλοι οἱ ἀπὸ τοῦ αἰῶνος ἄνθρωποι γινόντουσαν κακοὶ καὶ πήγαιναν ὅλοι στὴν κόλαση χωρὶς νὰ γλυτώσει κανείς· ἂν ὅλα τὰ κτίσματα, οὐρανός, φωστῆρες, ἄστρα, στοιχεῖα, φυτά, ζῶα, ἀποστατοῦσαν κατὰ τοῦ Θεοῦ, ἔβγαιναν ἀπὸ τὴν τάξη τους καὶ πήγαιναν στὸ μὴ ὄν, δηλαδὴ στὴν ἀνυπαρξία· παρ’ ὅλα τοῦτα, ὅλες αὐτὲς οἱ κακίες τῶν κτισμάτων συγκρινόμενες μὲ τὸ πλήρωμα τῆς ἁγιότητας τῆς Θεοτόκου, δὲν ἔχουν τὴ δύναμη νὰ λυπήσουν τὸν Θεό· διότι, μόνη ἡ Κυρία Θεοτόκος ἦταν ἱκανὴ νὰ τὸν εὐχαριστήσει κατὰ πάντα καὶ διὰ πάντα, καὶ νὰ μὴ τὸν ἀφήσει τόσο νὰ λυπηθεῖ γιὰ τὸν χαμὸ καὶ τὴν ἀπώλεια τῶν τόσων καὶ τόσων κτισμάτων Του, ὅσο θὰ τὸν κάμει νὰ χαίρεται ὑπερβολικὰ διὰ λόγου Της καὶ μόνο· ἐπειδή, αὐτὴ μόνη ἀσυγκρίτως Τὸν ἀγάπησε πάνω ἀπ’ ὅλα· γιατί, αὐτὴ μόνη περισσότερο ἀπὸ κάθε ἄλλον ὑπάκουσε στὸ θέλημά Του· καὶ διότι, αὐτὴ μόνη στάθηκε χωρητικὴ καὶ δεκτικὴ ὅλων ἐκείνων τῶν φυσικῶν, τῶν προαιρετικῶν, καὶ τῶν ὑπερφυσικῶν χαρισμάτων, ποὺ ὀ Θεὸς διαμοίρασε σὲ ὅλη τὴν κτίση. Ἐν συντομίᾳ, γιατὶ αὐτὴ ἔγινε ἕνας ἄλλος δεύτερος Κόσμος, ἀσυγκρίτως καλλίτερος ἀπ’ ὅλον τὸν νοητὸ καὶ αἰσθητὸ Κόσμο, καὶ ἀρκετὸς καὶ μόνος του γιὰ νὰ δοξάζει αἰωνίως τὸν Ποιητή, ἀπὸ τῆς καλλονῆς καὶ ποικιλίας τῶν χαρισμάτων του περισσότερο ἀπ’ ὅλη τὴ δημιουργία τοῦ σύμπαντος. Συνάγεται λοιπὸν ἀπ’ ὅσα εἴπαμε, ὅτι, ἐπειδὴ καὶ ὁ Θεὸς προώρισε τὴν Θεοτόκο κατὰ τὴν προαιώνια εὐδοκία Του, ποὺ εἶναι, ὄχι τὸ ἑπόμενο καὶ κατ᾿ ἐπακολούθηση θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ τὸ προηγούμενο καὶ κύριο θέλημά Του, ὅπως τὸ ἑρμηνεύει ὁ μέγας τῆς Θεσσαλονίκης Γρηγόριος (λόγ. Α΄ εἰς τὰ Φῶτα καὶ λόγος εἰς τὴν Χριστοῦ Γέννησιν). Συνάγεται, λέγω, ἀπ’ ὅλα τοῦτα, ὅτι, καθὼς τὸ περιβόλι γίνεται γιὰ νὰ φυτευθεῖ τὸ δένδρο, καὶ πάλι τὸ δένδρο φυτεύεται γιὰ τὸν καρπό· ἔτσι ἀκριβῶς, ὅλος ὁ νοητὸς καὶ αἰσθητὸς Κόσμος ἔγινε γιὰ τὸ τέλος τοῦτο· δηλαδή, γιὰ τὴν Κυρία Θεοτόκο· καὶ πάλι ἡ Κυρία Θεοτόκος ἔγινε, γιὰ τὸν Κύριο μας Ἰησοῦ Χριστό· κ’ ἔτσι τελειώθηκε ἡ ἀρχαία βουλὴ καὶ ὁ πρῶτος σκοπὸς τοῦ Θεοῦ· μὲ τὸ νὰ ἀνακεφαλαιώθηκαν τὰ πάντα ἐν τῷ Χριστῷ, καὶ ἑνώθηκε ἡ κτίση μὲ τὸν Κτίστη, ὄχι φυσικῶς, ὄχι προαιρετικῶς καὶ κατὰ χάριν, ἀλλὰ κατ᾿ αὐτὴ τὴν ὑπόσταση· αὐτὸς εἶναι ὁ ἀνώτατος βαθμὸς τῆς ἑνώσεως, ὕστερα ἀπ’ τὸν ὁποῖο, ἄλλος ἀνώτερος, οὔτε βρέθηκε, οὔτε καὶ θὰ βρεθεῖ.
2. Ματθ. κγ΄ 9.
3. Ψαλμ. ρλ΄ 2.
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ 7-8-2020