Τὸ ἔργο τῆς ἀπολυτρώσεως

Τὸ ἔργο τῆς ἀπολυτρώσεως

Τοῦ μακαριστοῦ

Ἀρχιμ. Ἰωὴλ Γιαννακοπούλου*

«Ἀμὴν ἀμὴν λέγω σοι ὅτι ὃ οἴδαμεν λαλοῦμεν καὶ ὃ ἑωράκαμεν μαρτυροῦμεν, καὶ τὴν μαρτυρίαν ἡμῶν οὐ λαμβάνετε. εἰ τὰ ἐπίγεια εἶπον ὑμῖν καὶ οὐ πιστεύετε, πῶς ἐὰν εἴπω ὑμῖν τὰ ἐπουράνια πιστεύσετε; καὶ οὐδεὶς ἀναβέβηκεν εἰς τὸν οὐρανὸν εἰ μὴ ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς, ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ὁ ὢν ἐν τῷ οὐρανῷ. καὶ καθὼς Μωϋσῆς ὕψωσε τὸν ὄφιν ἐν τῇ ἐρήμῳ, οὕτως ὑψωθῆναι δεῖ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ’ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον. οὕτω γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται, ἀλλ’ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον. οὐ γὰρ ἀπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸν υἱὸν αὐτοῦ εἰς τὸν κόσμον ἵνα κρίνῃ τὸν κόσμον, ἀλλ’ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι’ αὐτοῦ. ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν οὐ κρίνεται, ὁ δὲ μὴ πιστεύων ἤδη κέκριται, ὅτι μὴ πεπίστευκεν εἰς τὸ ὄνομα τοῦ μονογενοῦς υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. αὕτη δέ ἐστιν ἡ κρίσις, ὅτι τὸ φῶς ἐλήλυθεν εἰς τὸν κόσμον, καὶ ἠγάπησαν οἱ ἄνθρωποι μᾶλλον τὸ σκότος ἢ τὸ φῶς· ἦν γὰρ πονηρὰ αὐτῶν τὰ ἔργα. πᾶς γὰρ ὁ φαῦλα πράσσων μισεῖ τὸ φῶς καὶ οὐκ ἔρχεται πρὸς τὸ φῶς, ἵνα μὴ ἐλεγχθῇ τὰ ἔργα αὐτοῦ· ὁ δὲ ποιῶν τὴν ἀλήθειαν ἔρχεται πρὸς τὸ φῶς, ἵνα φανερωθῇ αὐτοῦ τὰ ἔργα, ὅτι ἐν Θεῷ ἐστιν εἰργασμένα.»

 (Ἰωάν. γ΄ 11-21)

   Βλέποντας τὸν Ἐσταυρωμένο Ἰησοῦ, ὅπως οἱ Ἰουδαῖοι τὸν χαλκοῦν ὄφι, θεραπευόμασθε. Ἂς δοῦμε ποιὸς εἶναι ὁ Σταυρὸς τοῦ Κυρίου καὶ ποιὰ ἡ ὠφέλειά μας ἀπὸ Αὐτόν, καὶ ποιὰ τὰ διδάγματα.

   Α) Ὁ Σταυρός. Στὸν Σταυρὸ τοῦ Κυρίου βλέπουμε συνενωμένους τὸν Οὐρανό, τὴν γῆ, τὸν ᾍδη. Βλέπουμε τὸν Θεό, τὸν ἄνθρωπο, τὸν Διάβολο. Καὶ συγκεκριμένα: Βλέπουμε τὴν ἀγάπη καὶ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ ὑπὸ τὴν μορφὴ τῆς θυσίας κατὰ τὸν ἑξῆς τρόπο. Ὁ ἄνθρωπος ἁμάρτησε. Ἔπρεπε νὰ τιμωρηθεῖ. Ὡς τιμωρία ἔπρεπε νὰ εἶναι ἡ ἐσχάτη τῶν ποινῶν, ὁ θάνατος, διότι ἡ ἁμαρτία ἡ πτώση τῶν πρωτοπλάστων ἦταν ὕβρις κατὰ τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ κατὰ τὴν συμβουλὴ τοῦ ὄφεως ἤθελαν νὰ γίνουν ὅμοιοι μὲ τὸν Θεὸ τρώγοντας ἀπ’ τὸν ἀπαγορευμένο καρπό. Ὁ θάνατος τοῦτος ἔπρεπε νὰ εἶναι διπλὸς σωματικὸς καὶ ψυχικός. Κατὰ τὸν σωματικὸ θάνατο θὰ χωριζόταν ἡ ψυχὴ ἀπὸ τὸ σῶμα, καὶ κατὰ τὸν πνευματικὸ ἡ ψυχὴ ἀπὸ τὸν Θεό. Πῶς ὅμως ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ θ’ ἀνεχόταν τέτοιον αἰώνιο χωρισμὸ πνευματικὸ καὶ σωματικὸ τοῦ πλάσματός Του; Ἐὰν πάλι δὲν τιμωροῦσε καθόλου τὸν ἄνθρωπο ποὺ ἔφταιξε ἢ τιμωροῦσε τοὺς Ἀγγέλους ἀντ’ αὐτοῦ, θὰ ἦταν ἀδικία. Ὁ Θεὸς προέβη στὴν θυσία, ὅπου συνδυάζεται ἡ ἀγάπη καὶ ἡ δικαιοσύνη του. Ὁ Χριστὸς ἔγινε ἄνθρωπος, σταυρώθηκε. Διὰ τοῦ σταυρικοῦ θανάτου χωρίσθηκε ἡ ψυχὴ ἀπὸ τὸ σῶμα. Ἰδοὺ ὁ πρῶτος θάνατος, ὁ σωματικός. Ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ ὁ Χριστὸς ἐγκαταλείφθηκε, χωρίσθηκε τοῦ Πατρός: «Θεέ μου Θεέ μου ἵνα τί μὲ ἐγκατέλιπες» ἀναφωνεῖ ὁ Χριστὸς ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ. Ἰδοὺ ὁ δεύτερος θάνατος, ὁ πνευματικὸς χωρισμὸς ἀνθρώπου καὶ Πατρὸς Θεοῦ, γιὰ νὰ πιεῖ ἡ ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ ὅλο τὸ ποτήριο τῶν θλίψεων.

   Τοιουτοτρόπως ὁ Θεὸς διὰ τῆς θυσίας τοῦ Υἱοῦ Του, ὁ ὁποῖος εὐχαρίστως ἀποδέχθηκε αὐτήν, οὐδένα ἀδίκησε. Τοὐναντίον ἱκανοποίησε τὴν δικαιοσύνη Του διὰ τῆς ἀγάπης Του. Ἱκανοποίησε τὴν δικαιοσύνη Του, διότι τὸ θῦμα βρέθηκε, ἦταν ὁ

Χριστός. Ἱκανοποιήθηκε ἡ ἀγάπη Του, διότι οὐδὲν ἱκανοποιητικώτερο τῆς ἀγάπης, ὅταν ὑποφέρει χάριν τοῦ ἀγαπημένου της.

   Ὁ Θεὸς ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ δὲν ἔδειξε μόνο τὴν δικαιοσύνη καὶ ἀγάπη Του ἀλλὰ καὶ τὴν σοφία Του μὲ τὸν σοφὸ τοῦτο συνδυασμὸ τῆς εὐσπλαγχνίας Του πρὸς τὸν ἄνθρωπο, τῆς παντοδυναμίας Του, διότι διὰ τοῦ ἀσθενέστερου μέσου, τοῦ θανάτου Του, νίκησε τὸν μεγαλύτερο ἐχθρό μας, τὸν θάνατο. Ἑπομένως ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ φαίνεται ἡ Θεία ἀγάπη καὶ δικαιοσύνη, ἡ Θεία εὐσπλαγχνία καὶ πανσοφία, ἡ Θεία παντοδυναμία.

   Ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ φαίνεται ἐπιπλέον ὁ ἄνθρωπος καὶ ὁ Διάβολος. Φαίνεται ὁ ἄνθρωπος μὲ τὴν ἀξία του καὶ ὁ Διάβολος μὲ τὴν κακία του. Καὶ ἰδού!

   Ποιὸς ἄλλος μποροῦσε νὰ ζυγίσει τὴν ἀνθρώπινη ἀξία καλλίτερα ἀπὸ τὴν Σταυρικὴ θυσία τοῦ Χριστοῦ; Ἔχει τόση ἀξία ἡ ἀνθρώπινη ψυχή, ὥστε γι’ αὐτὴν σταυρώθηκε ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ! Ἡ ἀξία ἑνὸς ὑφάσματος ὑπολογίζεται μὲ τὴν ἀξία τοῦ καθαρτικοῦ μέσου, τὸ ὁποῖο χρησιμοποιοῦμε, ὅταν πρόκειται νὰ καθαρίσουμε αὐτό. Ἐὰν ἐπὶ παραδείγματι γιὰ τὸν καθαρισμὸ ἑνὸς ὑφάσματος χρησιμοποιήσουμε καθαριστικὸ ὑγρὸ ἀκριβώτερο τοῦ ὑφάσματος, δὲν καθαρίζουμε αὐτό. Γιὰ νὰ  καθαρίσουμε ὕφασμα ἀκάθαρτο μὲ πολύτιμο καθαρτικὸ μέσο, πρέπει καὶ τὸ καθαριζόμενο ὕφασμα νὰ εἶναι πολυτιμώτατο. Γιὰ νὰ θελήσει λοιπὸν ὁ Θεὸς νὰ καθαρίσει τὸ ὕφασμα -τὴν ψυχή μας- μὲ τὸ αἷμα τοῦ Σταυροῦ Του, συμπεραίνουμε ποιὰ ἀξία ἔχει ἡ ἀνθρώπινη ψυχὴ ἀφοῦ καθαρίσθηκε ὑπὸ τοῦ αἵματος τοῦ Σταυροῦ.

   Ὁ Σταυρὸς δείχνει καὶ τὴν κακία τοῦ Διαβόλου. Πόσο βάρος ἔχει ἡ ἁμαρτία οὐδεὶς ἄλλος μποροῦσε νὰ ζυγίσει πλὴν τοῦ Σταυροῦ. Μία ἁμαρτία καὶ ἐκείνη πρώτη τοῦ Ἀδὰμ καὶ τῆς Εὔας ποὺ ἔγινε πρὶν ἀπὸ χιλιάδες ἔτη ὁδήγησε τὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ τὸν ἀναμάρτητο σὲ τόσο φρικτὸ θάνατο τοῦ Σταυροῦ. Πόσο βαρειὰ εἶναι ἡ ἁμαρτία! Τὸ βάρος τῆς ἁμαρτίας φαίνεται στὸν Σταυρὸ τοῦ Κυρίου καὶ στὸ μῖσος, τὸ ὁποῖο κατ’ αὐτῆς εἶχε ὁ σταυρωθεὶς ὁ Ἰησοῦς. Καὶ τὸ μῖσος τοῦ σταυρωθέντος Ἰησοῦ κατὰ τῆς ἁμαρτίας φαίνεται ἀπὸ τὴν ἀπόφαση, τὴν ὁποία ἔλαβε ὁ Χριστὸς νὰ θανατωθεῖ ὁ Ἴδιος, ἀφοῦ διὰ τοῦ θανάτου του θὰ ἐξαλείψει τὴν ἁμαρτία. Πόσο βαρειὰ εἶναι ἡ ἁμαρτία, ἀφοῦ ἔγινε τόσο μισητὴ ἀπὸ τὸν Χριστό! Γιὰ τοῦτο ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ βλέπουμε ἐκδηλουμένη πᾶσα κακία τοῦ ᾍδη. Καὶ ἐκδηλώθηκε γιὰ νὰ συμπεριληφθεῖ στὴν καταστροφή. Πόση σοφία τοῦ Θεοῦ!

   Ἑπομένως ὁ Σταυρὸς τοῦ Κυρίου ζύγισε τὸν Θεὸ μὲ τὶς ἰδιότητές Του, τὴν ψυχή μας μὲ τὴν ἀξία της, τὸν Διάβολο μὲ τὴν κακία του!

   Β) Διδάγματα. Ἰδού! Ποιὸς ποὺ πιστεύει στὸν Ἐσταυρωμένο δὲν εὐγνωμονεῖ τὸν Θεό, διότι οἱ ἁμαρτίες του συγχωρήθηκαν διὰ τοῦ αἵματος τοῦ Θεανθρώπου; Ποιὸς δὲν προσέχει στὸν βίο του βλέποντας πόσο ἀξίζει ἡ ψυχή του; Ποιὸς δὲν τρέμει πρὸ τῆς ἁμαρτίας βλέποντας τὸ βάρος της ἀφοῦ χρειάσθηκε ὡς ζυγαριὰ ὁ Σταυρὸς καὶ ζυγιστὴς ὁ Θεός, ὡς δράμια τὸ αἷμα Του, γιὰ νὰ ζυγισθεῖ τὸ βάρος της;

   Κατὰ τὰ 600 π.Χ. ὁ Ζάλευκος ὁ νομοθέτης καὶ φιλόσοφος τῶν Λοκρῶν τῆς κάτω Ἰταλίας ἐξέδωκε νόμο κατὰ τῆς μοιχείας, σύμφωνα μὲ τὸν ὁποῖο ἐκεῖνος ποὺ μοίχευε τιμωρεῖτο μὲ ἐξόρυξη καὶ τῶν δύο ὀφθαλμῶν του. Δυστυχῶς ὅμως στὸ παράπτωμα αὐτὸ ἔπεσε καὶ ὁ μονογενὴς γυιός του.  Ὁ Νομοθέτης ὡς δίκαιος ἄνθρωπος ἔπρεπε νὰ ἐφαρμόσει τὸν νόμο, ὡς πατέρας ὅμως ἀγαποῦσε τὸν γυιό του καὶ δὲν ἤθελε νὰ ἔχει γυιὸ ἀόμματο. Γιὰ νὰ ἱκανοποιήσει λοιπὸν δικαιοσύνη καὶ ἀγάπη σκέφθηκε νὰ βγάλει ἕνα μάτι δικό του καὶ τὸ ἄλλο τοῦ παιδιοῦ του. Κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπο ὁ Νομοθέτης μὲ τὴν ἐξόρυξη τῶν δύο ὀφθαλμῶν ἐφάρμοσε τὸν νόμο, καὶ διαφυλάττοντας τὸν γυιό του ἀπ’ τὴν πλήρη τύφλωση ἐφαρμόζει τὴν ἀγάπη του. Κάτι παρόμοιο ἀλλὰ πολὺ ἀνώτερο ἔγινε μὲ τὸ Ἀπολυτρωτικὸ ἔργο τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Θεὸς ἀπαγόρευσε τὴν ἁμαρτία στοὺς πρωτοπλάστους ἐπὶ ποινῇ θανάτου. Οἱ πρωτόπλαστοι ὅμως ἁμάρτησαν. Ἡ τιμωρία γιὰ τὴν ἁμαρτία ἦταν ὁ θάνατος. Ἱκανοποιῶντας ὁ Θεὸς ἀγάπη πρὸς τὸν πεσόντα ἄνθρωπο καὶ δικαιοσύνη Του γιὰ τὴν παράβαση γίνεται ἄνθρωπος καὶ πεθαίνει ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ, ὅπου ἐφαρμόζεται ἡ δικαιοσύνη Του καὶ ἡ ἀγάπη Του, ὅπως εἴδαμε παραπάνω. Ὁ Χριστὸς ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ πάσχει ὡς Θεάνθρωπος καὶ ἀπολυτρώνει ἀπὸ τὴν τιμωρία τὸ ἀνθρώπινο γένος.

   Ἂς ἔχουμε ἄπειρη εὐγνωμοσύνη στὸν Λυτρωτὴ Χριστὸ καὶ βαθειὰ προσοχὴ στὸν ἑαυτό μας.

* Ἀπὸ τὸ βιβλίο: «Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ», δεύτερος τόμος, Καλάμαι 1952, σελ. 86-89. (Οἱ μικρὲς φραστικὲς παρεμβάσεις καὶ τὰ ἔντονα στοιχεῖα, ὑπὸ ἱερομ. Ν.)