Ὁ Κύριος εἶναι φῶς, ἔλεγχος, θεραπεία

Ὁ Κύριος εἶναι φῶς, ἔλεγχος, θεραπεία

Τοῦ μακαριστοῦ

Ἀρχιμ. Ἰωὴλ Γιαννακοπούλου*

   «Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἐμβὰς ὁ Ἰησοῦς εἰς τὸ πλοῖον, διεπέρασε καὶ ἦλθεν εἰς τὴν ἰδίαν πόλιν. Καὶ ἰδοὺ προσέφερον αὐτῷ παραλυτικὸν ἐπὶ κλίνης βεβλημένον· καὶ ἰδὼν ὁ Ἰησοῦς τὴν πίστιν αὐτῶν εἶπε τῷ παραλυτικῷ· θάρσει, τέκνον· ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου. καὶ ἰδού τινες τῶν γραμματέων εἶπον ἐν ἑαυτοῖς· οὗτος βλασφημεῖ. καὶ ἰδὼν ὁ Ἰησοῦς τὰς ἐνθυμήσεις αὐτῶν εἶπεν· ἵνα τί ὑμεῖς ἐνθυμεῖσθε πονηρὰ ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν; τί γάρ ἐστιν εὐκοπώτερον, εἰπεῖν, ἀφέωνταί σου αἱ ἁμαρτίαι, ἢ εἰπεῖν, ἔγειρε καὶ περιπάτει;  ἵνα δὲ εἰδῆτε ὅτι ἐξουσίαν ἔχει ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ τῆς γῆς ἀφιέναι ἁμαρτίας –τότε λέγει τῷ παραλυτικῷ· ἐγερθεὶς ἆρόν σου τὴν κλίνην καὶ ὕπαγε εἰς τὸν οἶκόν σου. καὶ ἐγερθεὶς ἀπῆλθεν εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ. ἰδόντες δὲ οἱ ὄχλοι ἐθαύμασαν καὶ ἐδόξασαν τὸν Θεὸν τὸν δόντα ἐξουσίαν τοιαύτην τοῖς ἀνθρώποις.»

 (Ματθ. θ΄ 1-8)

 

Βλ. ἐπίσης: (Μᾶρκ. β΄ 1-12) καὶ (Λουκ. ε΄ 17-26).

   Τρεῖς εἶναι ἐκεῖνοι, μὲ τοὺς ὁποίους ἔρχεται σὲ ἐπαφὴ ὁ Χριστὸς κατὰ τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ παραλυτικοῦ. Εἶναι ὁ λαός, τὸν ὁποῖο διδάσκει, οἱ Φαρισαῖοι τοὺς ὁποίους ἐλέγχει καὶ ὁ παράλυτος, τὸν ὁποῖο θεραπεύει. Καὶ στοὺς τρεῖς αὐτοὺς ὁ Κύριος ἀποκαλύπτει τὸν ἑαυτό τους μὲ τρεῖς διαφορετικοὺς τρόπους, διότι τὸν μὲν λαὸ φωτίζει, τοὺς δὲ Φαρισαίους ἐλέγχει, καὶ τὸν παραλυτικὸ θεραπεύει. Ἂς δοῦμε τὸ φῶς, τὸν ἔλεγχο καὶ τὴν θεραπεία τοῦ Κυρίου καὶ κατόπιν τὸν ἑαυτό μας ὑπὸ τὰ τρία αὐτὰ πράγματα:

   Α΄) Ὁ Χριστὸς κατὰ τὴν Εὐαγγελικὴ περικοπή. Τὸ κήρυγμα τοῦ Κυρίου πρὸς τὸν λαὸ δὲν ἦταν κήρυγμα ἀστρονομικὸ ψυχολογικὸ ἢ κάτι ἄλλο ποὺ ἱκανοποιοῦσε τὴν γνώση. Ὁ Κύριος διὰ τοῦ κηρύγματός Του ὁδηγοῦσε τοὺς ἀκροατές Του σὲ συναίσθηση τοῦ ἑαυτοῦ τους. Σὲ συναίσθηση τοῦ ἑαυτοῦ τους ὁδηγοῦσε καὶ ὁ ἔλεγχος πρὸς τοὺς Φαρισαίους. «Τί διαλογισμοὶ ἀναβαίνουσιν ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν;» λέγει ὁ Κύριος πρὸς τοὺς Φαρισαίους, οί ὁποῖοι σκέφτονταν βλάσφημες σκέψεις κατὰ τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστὸς ἐλέγχοντας τὶς πονηρὲς σκέψεις τῶν Φαρισαίων τὶς ἀποκαλύπτει. Μὲ τὴν ἀποκάλυψή τους κάνει τὶς σκέψεις αὐτὲς περισσότερο αἰσθητὲς στοὺς Φαρισαίους.

   Ὁ Κύριος δὲν φωτίζει μόνο μὲ τὸν λόγο Του καὶ δὲν ἐλέγχει μόνο τοὺς Φαρισαίους, ἀλλὰ θεραπεύει καὶ τὸν παραλυτικό. Καὶ ἡ θεραπεία τοῦ παραλυτικοῦ εἶναι ἕνα ξεσκέπασμα τοῦ ἑαυτοῦ του στὰ μάτια τοῦ ἴδιου καὶ στὰ μάτια τῶν ἄλλων. Τὸ ξεσκέπασμα αὐτὸ γίνεται κατὰ τὸν ἑξῆς τρόπο: Ὁ παράλυτος, οἱ Φαρισαῖοι καὶ ὁ κόσμος νόμιζαν, ὅτι ὁ παράλυτος ἦταν ἀσθενὴς μόνο σωματικῶς. Ὁ Κύριος ὅμως λέγοντας σὲ αὐτὸν «ἀφέωνταί σοi αἱ ἁμαρτίαι» πρῶτον καὶ ἔπειτα «ἆρον τὸν κράββατόν σου καὶ περιπάτει», δείχνει, ὅτι ὁ παράλυτος δὲν ἦταν ἀσθενὴς μόνο κατὰ τὸ σῶμα. Ἐκτὸς αὐτοῦ θεραπεύοντας πρῶτα τὴν ἁμαρτία κ’ ἔπειτα τὴν παραλυσία δείχνει, ὅτι ἡ ἁμαρτία εἶναι ἡ αἰτία τῆς παραλυσίας ἡ δὲ παραλυσία εἶναι τὸ ἀποτέλεσμα τῆς ἁμαρτίας. Τὴν διπλῆ νόσο τοῦ παραλυτικοῦ καὶ τὴν προτεραιότητα τῆς ψυχικῆς νόσου ἀπὸ τὴν σωματικὴ ἀγνοοῦσαν ὄχι μόνον ὁ λαὸς καὶ οἱ Φαρισαῖοι ἀλλὰ καὶ ὁ ἴδιος ὁ παραλυτικός. Ὁ Κύριος ὅμως τώρα διὰ τῆς θεραπείας ξεδιπλώνει τὸ νόσημα τοῦ παραλυτικοῦ στὰ μάτια του.

   Καὶ οἱ τρεῖς τοῦτοι τρόποι, μὲ τοὺς ὁποίους ὁ Κύριος ξεδιπλώνει τὶς συνειδήσεις τῶν ἀνθρώπων, ἔχουν μεγάλη σχέση μεταξύ τους. Τὸ φῶς δηλαδὴ τοῦ κηρύγματός Του πρὸς τὸν λαὸ εἶναι ταυτοχρόνως ἔλεγχος καὶ θεραπεία. Ὁ ἔλεγχός Του πρὸς τοὺς Φαρισαίους εἶναι ταυτοχρόνως φῶς καὶ θεραπεία. Ἡ θεραπεία τοῦ παραλυτικοῦ εἶναι ἐπίσης ταυτοχρόνως φῶς καὶ ἔλεγχος. Φῶς μέν, διότι δείχνει τὴν σχέση ψυχικῆς καὶ σωματικῆς νόσου, εἶναι δὲ καὶ ἔλεγχος διότι φαίνεται, ὅτι ἐκ τῶν ἁμαρτιῶν του ἔγινε παράλυτος.

 

   Β΄) Ὁ Χριστὸς στὴν ζωή μας. Πόσα διδάγματα! Ὁ λόγος τοῦ Κυρίου εἶναι καὶ γιὰ μᾶς φῶς, ἔλεγχος καὶ θεραπεία καὶ ἰδοὺ πῶς. Καὶ ἐμεῖς ἐντοπίζουμε τὸ κακὸ πρὸς τὰ ἔξω. Νεῦρα, ἰδιοσυγκρασία, κοινωνία, πρόγονοι καὶ αὐτὸς ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς προβάλλονται ὡς φορεῖς τοῦ κακοῦ μας. Θυμώνω, διότι ἔχω νεῦρα, λέγει κάποιος. Ἔχω νεῦρα, διότι εἶμαι ζωηρός, ἔχω ἰδιοσυγκρασία αἱματώδη, λέγουν ἄλλοι. Εἶμαι κακός, διότι μὲ ἀναγκάζει τὸ περιβάλλον. Ὁ ἀδελφός, ὁ ξάδελφος, ὁ ἀνεψιός, ὁ συνάδελφος, ὁ προϊστάμενος μὲ ἀναγκάζουν νὰ εἶμαι κακός. Κλέβω, ὁρκίζομαι, ὀργίζομαι, κατακρίνω, διότι ἡ κοινωνία χάλασε, ἰσχυρίζεται κάποιος. Πλὴν αὐτῶν οἱ γονεῖς μου, ὁ παππούς μου, ἡ γιαγιά μου, οἱ πρόγονοί μου μοῦ μετέδωκαν τὸ κακὸ ποὺ ἔχω, δὲν φταίω ἐγώ, δικαιολογοῦνται κάποιοι. Αὐτὴ εἶναι ἡ φύτρα μου ἡ ρίζα μου. Ἄλλοι ὅμως προχωροῦν ἀκόμη μακρύτερα καὶ λέγουν· Γιατί ὁ Θεὸς νὰ μᾶς δημιουργήσει κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπο; Ἰδοὺ οἱ νέοι Φαρισαῖοι καὶ παράλυτοι.

   Ὁ λόγος ὅμως τοῦ Κυρίου εἴδαμε, ὅτι εἶναι φῶς, ἔλεγχος καὶ θεραπεία, διότι ἐντόπισε τὸ κακὸ τοῦ παραλυτικοῦ, τῶν Φαρισαίων ἐντός τους (μέσα τους). Καὶ πράγματι! Τὸ κακὸ εἶναι μέσα μας καὶ ὄχι ἔξω καὶ ἰδοὺ πῶς. Εἶναι ἀληθές, ὅτι ὑπάρχουν ἄνθρωποι κακοί, ὑπάρχει κληρονομικὴ διάθεση ὀλέθρια, ὑπάρχει Σατανᾶς. Καὶ εἶναι τόσο μεγάλο τὸ ἐκτὸς ἡμῶν κακό, ὥστε ὁ ἀπόστολος Παῦλος ὀνομάζει αὐτὸ «κοσμοκράτορα τοῦ αἰῶνος τούτου». Παρ’ ὅλα ὅμως αὐτὰ μένει μέσα μας ἕνα περιθώριο μικρὸ ἢ μεγάλο ἀναλόγως τοῦ ἀτόμου, στὸ ὁποῖο κινεῖται ἐλεύθερα ὁ ἄνθρωπος καὶ εἶναι ὑπεύθυνος γιὰ τὶς πράξεις του. Μὲ τὴν ἐλευθερία αὐτὴ ὁ ἄνθρωπος γίνεται ἀνώτερος τῶν ζώων.

   Καί ἑπομένως σύ, ὁ ὁποῖος προφασίζεσαι, ὅτι τὰ νεῦρα σου εἶναι ἡ αἰτία τοῦ θυμοῦ σου, γιατί δὲν φροντίζεις μὲ τὴν θέλησή σου καὶ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ νὰ κατηρεμήσεις; Ὑπῆρξαν ἄνθρωποι εὐερέθιστοι, οἱ ὁποῖοι μὲ τὴν θέλησή τους ἔγιναν ἀγνώριστοι. Λές, ὅτι φταίει ἡ κοινωνία, στὴν ὁποία ζεῖς. Ἀπάτη!  Κοινωνία εἶσαι σὺ καί ’γώ. Ἐὰν αὐτὸ τὸ ποῦμε ὅλοι μας, ὅτι δηλαδὴ φταίει ἡ κοινωνία, ποιός θὰ εἶναι τὸ θῦμα καὶ ποιός ὁ δράστης; Ποιός φταίει, ὥστε ἐγὼ νὰ εἶμαι θῦμα, ἀφοῦ καὶ ἐγὼ εἶμαι μέλος τῆς κοινωνίας; Λέγεις φταίει ἡ κληρονομικότητα. Ποιός ὅμως φυλακίσθηκε, διότι ὁ παππούς του ἦταν διαρρήκτης; Τέλος θέτεις τὰ πάντα ὡς αἴτιο τοῦ κακοῦ στὸν Θεό. Πόση ἀναίδεια!

   Ὁ Χριστὸς ὅμως εἶναι φῶς, ἔλεγχος καὶ θεραπεία μὲ τὸ κήρυγμά Του. Σὲ φωτίζει, ὅτι δὲν φταῖνε τὰ νεῦρα σου ἀλλὰ τὰ πάθη σου. Δὲν φταίει ἡ κοινωνία, ἀπ’ τὴν ὁποία ἐπηρεάζεσαι, ἀλλὰ φταῖς ἐσύ, διότι δὲν ἐπηρεάζεις τὸν κύκλο τῆς κοινωνίας σου. Ὁ Κύριος σὲ φωτίζει, ὅτι ὅση κληρονομικότητα καὶ ἂν ἔχεις, ἔχει τόση δύναμη ὁ Χριστός, ὥστε ἀπ’ τὸ ἀγκάθι δύναται νὰ βγεῖ ρόδο, ἀπὸ γονεῖς κακοὺς δύναται νὰ βγεῖ καλὸ παιδί. Ἔχει τόσο φῶς ὁ Χριστός, ὥστε λέει σὲ σένα ὅ,τι εἶπε καὶ στοὺς Φαρισαίους «ἵνα τί διαλογισμοὶ ἀναβαίνουσιν ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν;» Γιατί δηλαδὴ σκέφτεσαι κακὰ ἐναντίον ὅλων τῶν ἄλλων καὶ τόσο πολὺ κολακεύεις τὸν ἑαυτό σου;

   Ταῦτα πάντα δὲν εἶναι μόνο φῶτα, εἶναι ἔλεγχος καὶ θεραπεία. Ὅταν λές, ὅτι φταῖνε τὰ νεῦρα σου, ἄρα φταίει ὁ Θεός, ὁ ὁποῖος σοῦ ἔδωσε τὰ νεῦρα! Ὅταν λές, ὅτι ὅλοι οἱ ἄλλοι φταῖνε, νεῦρα, περιβάλλον καὶ αὐτὸς ἀκόμη ὁ Θεός, δὲν φταῖς ὅμως ἐσύ, δὲν ἀντιλαμβάνεσαι, ὅτι εἶσαι πωρωμένος ἄνθρωπος; Ὅταν λές, ὅτι εἶναι ἡ φύτρα σου κακὴ καὶ δὲν δύνασαι νὰ γίνεις καλός, δὲν καταλαβαίνεις, ὅτι ὁμολογεῖς, ὅτι εἶσαι ἀνεπίδεκτος προόδου; Δὲν ὑπάρχει μεγαλύτερη γιὰ σένα αὐτοκαταδίκη, χειρότερη πνευματικὴ ἀγχόνη! Ὁ ἔλεγχος αὐτὸς θὰ σοῦ γίνει σωτήριος. Θὰ πονέσεις, ὅταν ἀκούσεις, ὅτι εἶσαι ἔνοχος καὶ ὅτι τὸ κακὸ εἶναι μέσα σου, θὰ ἱδρώσεις, ὅταν ἀποφασίσεις νὰ νικήσεις τὸ ἐξωτερικὸ καὶ ἐσωτερικὸ κακὸ μὲ τὴν θέλησή σου. Ὅταν ὅμως πονέσεις καὶ ἱδρώσεις, τότε μόνο θὰ θεραπευθεῖς. Θεραπεία χωρὶς ἔλεγχο καὶ πόνο δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ γίνει. Ἑπομένως ἰδοὺ πῶς ὁ λόγος τοῦ Κυρίου εἶναι φῶς, ἔλεγχος καὶ θεραπεία στὸν λαό, στοὺς Φαρισαίους, στὸν παράλυτο καὶ σὲ μᾶς τοὺς σημερινοὺς Φαρισαίους καὶ παράλυτους.

   Διδακτικώτατο παράδειγμα, κατὰ τὸ ὁποῖο φαίνεται πῶς ὁ Χριστὸς εἶναι φῶς, ἔλεγχος καὶ θεραπεία τῆς ψυχῆς μας εἶναι τὸ παρακάτω γεγονός. Τὸ 1050 μ.Χ. ὁ Λανφρὰγκ ἦταν σπουδαστὴς τῶν φυσικῶν ἐπιστημῶν περίφημος, παραμελοῦσε ὅμως τὴν σωτηρία τῆς ψυχῆς του. Κάποια μέρα καθὼς περνοῦσε ἀπ’ ἕνα δάσος ἔπεσε στὰ χέρια λῃστῶν, οἱ ὁποῖοι, ἀφοῦ τοῦ ἔδεσαν τὰ χέρια πίσω καὶ τὰ μάτια μὲ παχὺ ὕφασμα καὶ ἀφαίρεσαν ὅ,τι χρήματα εἶχε, τὸν ἀφῆκαν μὲ δεμένα μάτια καὶ χέρια κ’ ἔφυγαν. Στὴν στενοχώρια του αὐτὴ ὁ Λανφρὰγκ ἐπικαλέσθηκε τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία δὲν ἄργησε νὰ ἔλθει. Ἐκεῖ κοντὰ ὑπῆρχε Μοναστῆρι. Ὁ Λανφρὰγκ γίνεται ἀντιληπτὸς ἀπ’ τοὺς Μοναχούς, οἱ ὁποῖοι πλησιάζουν, λύνουν χέρια καὶ μάτια καὶ τὸν ὁδηγοῦν στὸ Μοναστῆρι. Ἐκεῖ βλέπει τὸν ἡγούμενο νὰ χτίζει τὸν φοῦρνο τῆς Μονῆς μόνος του. Συγκινεῖται, γίνεται μοναχὸς καὶ ἐξελίσσεται στὸν περίφημο Ἀρχιεπίσκοπο τῆς Κανταβρυγίας. Ὁ ἔλεγχος τῶν λῃστῶν ἄνοιξε τὰ μάτια τῆς ψυχῆς του, ὅταν ἦσαν δεμένα μὲ τὸ παχὺ πανί, ὥστε νὰ δεῖ τὸ φῶς, τὸν Θεὸ καὶ νὰ θεραπευθεῖ ἡ ἀμέλειά του, ὅταν ὁδηγήθηκε στὸ Μοναστῆρι.

   Ἂς φωτισθοῦμε, ἂς ἐλεγχθοῦμε ἀπὸ τὸν λόγο τοῦ Κυρίου, γιὰ νὰ θεραπευθοῦμε. Ἀμήν.

* Ἀπὸ τὸ βιβλίο: «Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ», δεύτερος τόμος, Καλάμαι 1952, σελ. 166-169. (Ἐπιμέλεια κειμένου, οἱ μικρὲς φραστικὲς παρεμβάσεις καὶ τὰ ἔντονα στοιχεῖα, ὑπὸ ἱερομ. Ν. ἁγιορείτου.)