Σχόλιο στὸ 34ο (λδ΄) κεφάλαιο τοῦ Ἀσκητικοῦ Λόγου τοῦ ἁγίου Διαδόχου Φωτικῆς.

Σχόλιο στὸ 34ο (λδ΄) κεφάλαιο τοῦ Ἀσκητικοῦ Λόγου τοῦ ἁγίου Διαδόχου Φωτικῆς.

Τοῦ μακαριστοῦ

Γέροντος Θεοκλήτου Διονυσιάτου*

   Διακρίνονται ἐδῶ τὰ δύο εἴδη ἀγάπης, φυσικῆς καὶ πνευματικῆς. Ἡ πρώτη κινεῖται σὲ μία κλίμακα ἐντάσεως καὶ ποιότητας. Στὴν καλύτερη ἐκδοχή της ἡ ἀγάπη αὐτή, ὡς φυσική, δὲν ἀντέχει σὲ δοκιμασίες. Μεταβάλλεται ἀπὸ ποικίλα αἴτια καὶ ἀφαιρεῖται ὑπὸ τῶν πονηρῶν πνευμάτων, ὅταν δὲν συντηρεῖται μὲ προσοχὴ καὶ ἀνδρεία, ἂν καὶ οἱ δαίμονες οὔτε χάνουν πολὺ ἀπὸ τὴν φυσικὴ ἀγάπη μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων, ἀλλ’ οὔτε καὶ κερδίζουν πολὺ ἀπὸ τὴν διάσπασή της, πλὴν τοῦ μίσους τὸ ὁποῖο συνήθως τὴν διαδέχεται.

   Ἀγάπη πνευματικὴ σὲ μία κλίμακα ἐντάσεως καὶ καθαρότητας εἶναι ἡ ἐν Χριστῷ. Τὸ ἀποκορύφωμά της εἶναι αὐτό, περὶ τοῦ ὁποίου ὁμιλεῖ ὁ ἅγιος Διάδοχος καὶ ἡ ὁποία κατὰ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο «οὐδέποτε ἐκπίπτει»¹. Ὁ ἅγιος Διάδοχος προφανῶς ζοῦσε μέσα στὴν φλόγα αὐτῆς τῆς ἀγάπης, μὲ τὰ χαρακτηριστικὰ ποὺ περιέγραψε καὶ ἡ ὁποία κινεῖται πρὸς τὸν Θεό, ἀλλὰ κατ’ ἀναλογία κινεῖται καὶ πρὸς τὸν ἄνθρωπο. Τὸ μέτρο αὐτὸ τῆς ἀγάπης εἶναι πράγματι ἐκπληκτικὸ ἀφοῦ εἶναι ἀνέκφραστο καὶ συναντᾶται μόνο στοὺς Ἁγίους, ἀφοῦ τὴν ἐνεργεῖ τὸ ἅγιο Πνεῦμα.

   Τὰ «μέρη τῆς ψυχῆς», περὶ τῶν ὁποίων λέγει, εἶναι ὅλες οἱ πλευρὲς τῆς ἑνιαίας νοερᾶς συστάσεως τῆς ψυχῆς, τοῦ θυμικοῦ, τοῦ ἐπιθυμητικοῦ καὶ τοῦ λογιστικοῦ. Στὴν κατάσταση αὐτὴ ὁ νοῦς «ἐγκύμων»², δηλαδὴ πεπλησμένος ἀπὸ πνευματικὲς θεωρίες, ἀπὸ τὸ φῶς τοῦ ἁγίου Πνεύματος καὶ ἀπὸ τὴν «ὅρασιν τοῦ ἀοράτου», καθίσταται πηγὴ ποὺ ἀναβλύζει ἀγάπη καὶ χαρά. Καὶ γιὰ νὰ τὸ ποῦμε ὅπως ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, «ὡς οἶδεν ὁ Θεὸς καὶ οἱ ταῦτα ἐνεργούμενοι».

* «Ἀθωνικοὶ διάλογοι», ἀριθμ. τεύχ. 41-42, Σεπτέμβριος-Νοέμβριος 1976, σελ. 9. (Οἱ μικρὲς φραστικὲς παρεμβάσεις καὶ τὰ ἔντονα στοιχεῖα, ὑπὸ ἱερομ. Ν. ἁγιορείτου.)

 

1. Α΄ Κορ. ιγ΄ 1-13.

2. Δηλ. σὰν νὰ κυοφορεῖ.