Περὶ τῆς ἱερᾶς καὶ θεοποιοῦ Προσευχῆς

Περὶ τῆς ἱερᾶς καὶ θεοποιοῦ Προσευχῆς

(Ὅσα εἶναι, δηλαδή, αὐτὴ ἡ ἱερὴ Προσευχή)

Ἁγίου Συμεὼν ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης* 

Κεφάλαιο (σϞς΄) 296

   Αὐτὴ λοιπὸν ἡ θεία προσευχή, ἡ ἐπίκληση τοῦ Σωτῆρα μας, τὸ «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με», εἶναι καὶ προσευχὴ καὶ εὐχὴ καὶ ὁμολογία τῆς πίστεως· παρέχει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, εἶναι χορηγὸς θείων δωρεῶν, κάθαρση τῆς καρδιᾶς, ἐκδίωξη τῶν δαιμόνων, κατοίκηση μέσα μας τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, πηγὴ πνευματικῶν ἐννοιῶν καὶ θείων λογισμῶν, ἀπολύτρωση ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες, θεραπεία τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων, χορηγὸς τοῦ θείου φωτισμοῦ, βρύση τοῦ ἐλέους τοῦ Θεοῦ, δωρητὴς θείων ἀποκαλύψεων καὶ μυήσεων στὸν ταπεινό, καὶ τὸ μόνο σωτήριο, γιατὶ ἔχει τὸ σωτήριο ὄνομα τοῦ Θεοῦ μας, ποὺ εἶναι τὸ μόνο ὄνομα ποὺ μᾶς δόθηκε, τὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, καὶ δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ σωθοῦμε μὲ κανένα ἄλλο ὄνομα, ὅπως λέγει ὁ Ἀπόστολος¹.

   Γι’ αὐτὸ καὶ προσευχὴ εἶναι, γιατὶ μὲ αὐτὴ ζητοῦμε τὸ θεῖο ἔλεος. Καὶ εὐχή, γιατὶ παραδίνουμε τὸν ἑαυτό μας στὸν Χριστὸ μὲ τὴν ἐπίκλησή Του. Καὶ ὁμολογία, γιατὶ αὐτὸ ὁμολόγησε ὁ Πέτρος καὶ δέχτηκε τὸ μακαρισμὸ τοῦ Κυρίου². Καὶ παρέχει τὸ Πνεῦμα, γιατὶ κανένας δὲν λέει Κύριο τὸν Ἰησοῦ παρὰ μόνο μὲ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα³. Εἶναι καὶ χορηγὸς θείων δωρεῶν, ἀφοῦ γι’ αὐτὴ τὴν ὁμολογία ὑποσχέθηκε ὁ Χριστὸς στὸν Πέτρο νὰ τοῦ δώσει τὰ κλειδιὰ τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν⁴. Καὶ κάθαρση τῆς καρδιᾶς, γιατὶ βλέπει καὶ καλεῖ τὸ Θεὸ καὶ καθαίρει αὐτὸν ποὺ Τὸν βλέπει. Καὶ ἐκδίωξη δαιμόνων, γιατὶ μὲ τὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐκδιώχθηκαν καὶ ἐκδιώκονται ὅλοι οἱ δαίμονες. Καὶ κατοίκηση μέσα μας τοῦ Χριστοῦ, γιατὶ μὲ τὴν θύμησή Του ὁ Χριστὸς εἶναι μέσα μας καὶ μὲ αὐτὴ εἶναι ἔνοικός μας καὶ μᾶς γεμίζει εὐφροσύνη, ὅπως λέει καὶ ὁ Ψαλμωδός: «Θυμήθηκα τὸν Θεὸ καὶ ἔνοιωσα εὐφροσύνη»⁵. Καὶ πηγὴ πνευματικῶν ἐννοιῶν καὶ λογισμῶν, γιατὶ ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ θησαυρὸς κάθε σοφίας καὶ γνώσεως⁶ καὶ τὶς χορηγεῖ σὲ ὅποιους κατοικεῖ. Καὶ ἀπολύτρωση ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες, ἐπειδὴ γι’ αὐτὴ τὴν ὁμολογία εἶπε στὸν Πέτρο ὁ Κύριος: «Ὅσα θὰ λύσεις, θὰ εἶναι λυμένα στὸν οὐρανό»⁷. Καὶ θεραπεία ψυχῶν καὶ σωμάτων, γιατὶ ὁ Πέτρος εἶπε: «Στὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ σήκω καὶ βάδισε»⁸ καί: «Αἰνέα, σὲ θεραπεύει ὁ Ἰησοῦς Χριστός»⁹. Καὶ χορηγὸς θείου φωτισμοῦ, γιατὶ ὁ Χριστὸς εἶναι τὸ φῶς τὸ ἀληθινὸ¹⁰ καὶ μεταδίδει τὴν λαμπρότητα καὶ τὴν χάρη Του σ’ ἐκείνους ποὺ τὸν ἐπικαλοῦνται· ὅπως λέει καὶ ὁ Ψαλμωδός: «Ἂς εἶναι ἡ λαμπρότητα τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ μας ἐπάνω μας»¹¹, καὶ ὁ Κύριος: «Ὅποιος μὲ ἀκολουθεῖ, θὰ ἔχει τὸ φῶς τῆς ζωῆς»¹². Καὶ βρύση θείου ἐλέους, γιατὶ ζητοῦμε ἔλεος καὶ ὁ Κύριος εἶναι ἐλεήμων καὶ σπλαχνίζεται ὅλους ὅσοι τὸν ἐπικαλοῦνται¹³ καὶ ἀποδίδει τὸ δίκαιο γρήγορα σ’ ἐκείνους ποὺ φωνάζουν πρὸς Αὐτόν¹⁴. Καὶ δωρητὴς θείων ἀποκαλύψεων καὶ μυήσεων στοὺς ταπεινούς, γιατὶ καὶ ἡ ἴδια δόθηκε μὲ ἀποκάλυψη τοῦ οὐράνιου Πατέρα στὸν Πέτρο ποὺ ἦταν ἕνας ταπεινὸς ψαράς¹⁵, καὶ ὁ Παῦλος ἀνυψώθηκε στὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ καὶ ἄκουσε ἀποκαλύψεις¹⁶, καὶ πάντοτε ἐνεργεῖ μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο. Καὶ τὸ μόνο σωτήριο, γιατὶ στὸ ὄνομα κανενὸς ἄλλου δὲν μποροῦμε νὰ σωθοῦμε, ὅπως λέγει ὁ Ἀπόστολος¹⁷ καὶ Αὐτὸς εἶναι ὁ σωτῆρας τοῦ κόσμου, ὁ Χριστός¹⁸· γι’ αὐτὸ καὶ κατὰ τὴν ἔσχατη ἡμέρα ὅλοι θὰ ὁμολογήσουν καὶ θὰ ὑμνήσουν θέλοντας μὴ θέλοντας, ὅτι Κύριος εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς γιὰ τὴν δόξα τοῦ Θεοῦ Πατέρα¹⁹.

   Τοῦτο εἶναι τὸ σημεῖο τῆς πίστεώς μας, ἀφοῦ καὶ εἴμαστε καὶ ὀνομαζόμαστε Χριστιανοί, καὶ εἶναι καὶ ἡ μαρτυρία ὅτι εἴμαστε τοῦ Θεοῦ. Γιατὶ λέγει ὁ Ἀπόστολος: «Κάθε πνεῦμα ποὺ ὁμολογεῖ Κύριο τὸν Ἰησοῦ Χριστὸ ποὺ ἦρθε μὲ σάρκα ἀνθρώπου, εἶναι ἀπὸ τὸν Θεό»²⁰, ὅπως προείπαμε, καὶ ὅποιο δὲν τὸ ὁμολογεῖ αὐτό, δὲν εἶναι ἀπὸ τὸν Θεό· εἶναι ἀπὸ τὸν ἀντίχριστο ὅποιο δὲν ὁμολογεῖ τὸν Ἰησοῦ Χριστό²¹. Γι’ αὐτὸ πρέπει ὅλοι οἱ πιστοὶ νὰ ὁμολογοῦμε ἀδιάλειπτα τοῦτο τὸ ὄνομα καὶ γιὰ τὴν διακήρυξη τῆς πίστεως, καὶ γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀπὸ τὴν ὁποία τίποτε ποτὲ δὲν πρέπει νὰ μᾶς χωρίσει²², ἀλλὰ καὶ γιατὶ τὸ ὄνομά Του παρέχει χάρη καὶ ἄφεση καὶ ἀπολύτρωση καὶ θεραπεία, ἁγιασμὸ καὶ φωτισμὸ καὶ προπάντων τὴν σωτηρία. Γιατὶ μὲ αὐτὸ τὸ θεῖο ὄνομα οἱ Ἀπόστολοι ἔκαναν καὶ δίδαξαν μεγάλα καὶ θαυμαστά. Καὶ ὁ θεῖος Εὐαγγελιστὴς λέει: «Αὐτὰ ἔχουν γραφεῖ γιὰ νὰ πιστέψετε ὅτι ὁ Ἰησοῦς εἶναι ὁ Χριστός, ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ»· ἰδοὺ ἡ πίστη· «καὶ πιστεύοντας νὰ ἔχετε ζωὴ στὸ ὄνομά Του»·²³ ἰδοὺ ἡ σωτηρία καὶ ἡ ζωή.

 

* «ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ τῶν ἱερῶν Νηπτικῶν», τόμος Ε΄,

καὶ Ἁγίου Συμεὼν ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης ΤΑ ΑΠΑΝΤΑ, ἐν Ἀθήναις 1862, σελ. 197,198, καὶ ἔκδοση ἐν Γιασίῳ τῆς Μολδοβίας 1683, σελ. 210,211. (Ἐπιμέλεια, ἔντονα στοιχεῖα καὶ ὑποσημειώσεις, ὑπὸ ἱερομ. Ν.)

 

1. Πράξ. δ΄ 12: «καὶ οὐκ ἔστιν ἐν ἄλλῳ οὐδενὶ ἡ σωτηρία· οὐδὲ γὰρ ὄνομά ἐστιν ἕτερον ὑπὸ τὸν οὐρανὸν τὸ δεδομένον ἐν ἀνθρώποις ἐν ᾧ δεῖ σωθῆναι ἡμᾶς.».

2. Ματθ. ιστ΄ 17: «καὶ ἀποκριθεὶς ὁ ᾽Ιησοῦς εἶπεν αὐτῷ· μακάριος εἶ, Σίμων Βαριωνᾶ, ὅτι σὰρξ καὶ αἷμα οὐκ ἀπεκάλυψέ σοι ἀλλ᾽ ὁ πατήρ μου ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς.».

3. Α΄ Κορ. ιβ΄ 3: «…οὐδεὶς δύναται εἰπεῖν Κύριον Ἰησοῦν εἰ μὴ ἐν Πνεύματι ἁγίῳ.».

4. Ματθ. ιστ΄ 19: «καὶ δώσω σοι τὰς κλεῖς τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν…».

5. Ψαλμ. οστ΄ 4: «ἐμνήσθην τοῦ Θεοῦ καὶ εὐφράνθην…».

6. Πρβλ. Κολασσ. β΄ 3: «ἐν ᾧ εἰσι πάντες οἱ θησαυροὶ τῆς σοφίας καὶ τῆς γνώσεως ἀπόκρυφοι.».

7. Ματθ. ιστ΄ 19: «…καὶ ὃ ἐὰν λύσῃς ἐπὶ τῆς γῆς, ἔσται λελυμένον ἐν τοῖς οὐρανοῖς.», καὶ Ματθ. ιη΄ 18: «…καὶ ὅσα ἐὰν λύσητε ἐπὶ τῆς γῆς, ἔσται λελυμένα ἐν τῷ οὐρανῷ.».

8. Πράξ. γ΄ 6: «…ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Ναζωραίου ἔγειρε καὶ περιπάτει.».

9. Πράξ. θ΄ 34: «καὶ εἶπεν αὐτῷ ὁ Πέτρος· Αἰνέα, ἰᾶταί σε Ἰησοῦς ὁ Χριστός…».

10. Ἰωάν. α΄ 9: «Ἦν τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, ὃ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον, ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον.».

11. Ψαλμ. πθ΄ 17: «καὶ ἔστω ἡ λαμπρότης Κυρίου τοῦ Θεοῦ ἡμῶν ἐφ’ ἡμᾶς…».

12. Ἰωάν. η΄ 12: «…ὁ ἀκολουθῶν ἐμοὶ οὐ μὴ περιπατήσῃ ἐν τῇ σκοτίᾳ, ἀλλ’ ἕξει τὸ φῶς τῆς ζωῆς.».

13. Ψαλμ. πε΄ 5: «ὅτι σύ, Κύριε, χρηστὸς καὶ ἐπιεικὴς καὶ πολυέλεος πᾶσι τοῖς ἐπικαλουμένοις σε.», καὶ Ψαλμ. ρμδ΄ 8: «οἰκτίρμων καὶ ἐλεήμων ὁ Κύριος, μακρόθυμος καὶ πολυέλεος.».

14. Λουκ. ιη΄ 7, 8: «ὁ δὲ Θεὸς οὐ μὴ ποιήσῃ τὴν ἐκδίκησιν τῶν ἐκλεκτῶν αὐτοῦ τῶν βοώντων πρὸς αὐτὸν ἡμέρας καὶ νυκτός, καὶ μακροθυμῶν ἐπ᾽ αὐτοῖς; λέγω ὑμῖν ὅτι ποιήσει τὴν ἐκδίκησιν αὐτῶν ἐν τάχει…».

15. Ματθ. ιστ΄ 17.

16. Β΄ Κορ. ιβ΄ 2-4: «οἶδα ἄνθρωπον ἐν Χριστῷ πρὸ ἐτῶν δεκατεσσάρων· εἴτε ἐν σώματι οὐκ οἶδα, εἴτε ἐκτὸς τοῦ σώματος οὐκ οἶδα, ὁ Θεὸς οἶδεν· ἁρπαγέντα τὸν τοιοῦτον ἕως τρίτου οὐρανοῦ. καὶ οἶδα τὸν τοιοῦτον ἄνθρωπον· εἴτε ἐν σώματι εἴτε ἐκτὸς τοῦ σώματος οὐκ οἶδα, ὁ Θεὸς οἶδεν· ὅτι ἡρπάγη εἰς τὸν παράδεισον καὶ ἤκουσεν ἄρρητα ῥήματα, ἃ οὐκ ἐξὸν ἀνθρώπῳ λαλῆσαι.».

17. Πράξ. δ΄ 12.

18. Ἰωάν. δ΄ 42: «…ὅτι οὗτός ἐστιν ἀληθῶς ὁ σωτὴρ τοῦ κόσμου ὁ Χριστός.».

19. Φιλιπ. β΄ 11: «καὶ πᾶσα γλῶσσα ἐξομολογήσηται ὅτι Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς εἰς δόξαν Θεοῦ πατρός.».

20. Α΄ Ἰωάν. δ΄ 2: «ἐν τούτῳ γινώσκετε τὸ πνεῦμα τοῦ Θεοῦ· πᾶν πνεῦμα ὃ ὁμολογεῖ Ἰησοῦν Χριστὸν ἐν σαρκὶ ἐληλυθότα, ἐκ τοῦ Θεοῦ ἐστι».

21. Α΄ Ἰωάν. δ΄ 3: «καὶ πᾶν πνεῦμα ὃ μὴ ὁμολογεῖ τὸν Ἰησοῦν Χριστὸν ἐν σαρκὶ ἐληλυθότα, ἐκ τοῦ Θεοῦ οὐκ ἔστι· καὶ τοῦτό ἐστι τὸ τοῦ ἀντιχρίστου ὃ ἀκηκόατε ὅτι ἔρχεται, καὶ νῦν ἐν τῷ κόσμῳ ἐστὶν ἤδη.».

22. Πρβλ. Ρωμ. η΄ 35: «τίς ἡμᾶς χωρίσει ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ; θλῖψις ἢ στενοχωρία ἢ διωγμὸς ἢ λιμὸς ἢ γυμνότης ἢ κίνδυνος ἢ μάχαιρα;».

23. Ἰωάν. κ΄ 31: «ταῦτα δὲ γέγραπται ἵνα πιστεύσητε ὅτι Ἰησοῦς ἐστιν ὁ Χριστὸς ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ, καὶ ἵνα πιστεύοντες ζωὴν ἔχητε ἐν τῷ ὀνόματι αὐτοῦ.».