Μετάνοια

Μετάνοια

Ὁσίου Θεοφάνους τοῦ Ἐγκλείστου*

   Τά ἁμαρτήματά σας εἶναι μεγάλα καί φοβερά. Τίποτε ὅμως δέν ὑπερβαίνει τήν ἄπειρη εὐσπλαχνία τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν δέν δίνεται σύμφωνα μέ τήν ἀξία μας, ἀλλά σύμφωνα μέ τό ἔλεος τοῦ φιλανθρώπου Θεοῦ. Ὁ Θεός εἶναι ἕτοιμος νά συγχωρήσει, ὅταν ὑπάρχει εἰλικρινής μετάνοια. Αὐτό πού κάνει τόν ἄνθρωπο ἀνάξιο νά συγχωρηθεῖ δέν εἶναι τό μέγεθος καί τό πλῆθος τῶν ἁμαρτιῶν, ἀλλά ἡ ἀμετανοησία του.

   Μόλις μετανοήσατε μέ συντριβή καί ἐξομολογηθήκατε σᾶς δόθηκε ἡ ἄφεση στόν οὐρανό. Κατά τήν ἐκφώνηση τῆς συγχωρητικῆς εὐχῆς, αὐτή ἡ οὐράνια ἀπόφαση σᾶς γνωστοποιήθηκε.

   Τό χειρόγραφο τῶν ἁμαρτιῶν ὅλων τῶν ἀνθρώπων τό ἔφερε ὁ Κύριος πάνω στόν Σταυρό καί ἐκεῖ μέ τήν θυσία Του τό ἔσχισε. Στό μυστήριο τῆς ἐξομολογήσεως ἔχουμε τήν ἐφαρμογή στόν κάθε ἐξομολογούμενο αὐτῆς τῆς θεϊκῆς ἐνέργειας. Μετά τήν ἐξομολόγηση ὁ πιστός στέκεται ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ ἀκατάκριτος.

   Ἡ ἀδυναμία τῆς πίστεως σ᾿ αὐτό καί ἡ ἔλλειψη ἐμπιστοσύνης στό ἔλεος τοῦ Θεοῦ προέρχονται ἀπό τόν ἐχθρό μας. Αὐτός κτίζει φράκτη ἀνάμεσα σέ μᾶς καί στόν Θεό. Ἡ μετάνοια καί ἡ ἐξομολόγηση καταστρέφουν αὐτόν τόν φράκτη. Γνωρίζοντας λοιπόν ὁ διάβολος ὅτι τό μυστήριο αὐτό καταστρέφει τούς κόπους του γιά τήν ὁριστική ἀπώλεια τῶν ἁμαρτωλῶν, προσπαθεῖ μέ κάθε τρόπο ν᾿ ἀνακόψει τήν καρποφορία του, εἴτε ἀπομακρύνοντάς μας τελείως ἀπ᾿ αὐτό εἴτε σπείροντας ἀμφιβολίες γιά τήν δύναμή του καί ἀπελπισία γιά τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν. Ἡ ὀλιγοπιστία καί ἡ ἀπελπισία εἶναι παγίδες τοῦ διαβόλου. Ὁπλισθεῖτε ἐναντίον του καί ἀποκροῦστε τά δόλια βέλη του.

   Ὁ Κύριος θέλει τήν σωτηρία ὅλων, ἄρα καί τήν δική σας. Ὁ Κύριος προσκαλεῖ ὅλους, ἄρα καί σᾶς. Τό ἐνδιαφέρον πού τώρα ἐκδηλώνετε γιά τήν σωτηρία τῆς ψυχῆς σας τί σημαίνει; Σημαίνει τήν πρόσκληση τοῦ Κυρίου: «Δεῦτε πρός με… κἀγώ ἀναπαύσω ὑμᾶς» (Ματθ. 11, 28). Τό ἐνδιαφέρον αὐτό εἶναι ἔργο δικό σας; Ὄχι! Ὁ Κύριος τό ἔσπειρε. Καί ἐφ᾿ ὅσον Αὐτός τό ἔσπειρε, ὑπάρχει περίπτωση ν᾿ ἀμφιβάλλουμε ἄν θά μᾶς χαρίσει καί τήν σωτηρία; Αὐτός πού σᾶς ἐνθαρρύνει νά ζητᾶτε τήν συγχώρηση, ἀσφαλῶς καί θά σᾶς τήν χαρίσει. Πλησιάστε Τον λοιπόν μέ πίστη καί μήν ἐπιτρέπετε στόν ἐχθρό νά σπέρνει ζιζάνια ἀμφιβολίας καί ἀπογνώσεως.

   Ὁ διάβολος, λένε οἱ Πατέρες, μᾶς διαβεβαιώνει πρίν ἀπό τήν ἁμαρτία ὅτι ὁ Θεός εἶναι εὔσπλαχνος καί συγχωρητικός. Ὅμως μετά τήν ἁμαρτία μᾶς ταράζει καί μᾶς συγχύζει λέγοντας: «Δέν ὑπάρχει γιά σένα σωτηρία».

   Προσπαθεῖστε νά στερεώνετε τήν πίστη σας καί τήν ἐλπίδα τῆς σωτηρίας. Συχνά νά ἐνθυμεῖσθε τήν παραβολή τοῦ ἀσώτου υἱοῦ. Δέν περίμενε ὁ πατέρας νά πλησιάσει ὁ ἄσωτος κοντά του, ἀλλά ἔτρεξε ὁ ἴδιος νά τόν συναντήσει καί νά τόν σφίξει στήν ἀγκαλιά του.

   Ὁ οὐράνιος Πατήρ μᾶς βεβαιώνει ὅτι δέν θέλει τόν θάνατο τοῦ ἁμαρτωλοῦ. Ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ πού βρίσκεται στά δεξιά τοῦ Πατρός, τί κάνει; Διαρκῶς πρεσβεύει γιά μᾶς. Καί τό Πνεῦμα τό Ἅγιο; Καί Αὐτό ἐπίσης πρεσβεύει γιά μᾶς μέ στεναγμούς ἀλαλήτους. Νά τί συμβαίνει στόν οὐρανό. Ἐνῶ, ἀντίθετα, ὁ ἐχθρός θέλει νά σᾶς πείσει ὅτι δέν ὑπάρχει γιά σᾶς σωτηρία ἀπό τόν Θεό πού παροργίσατε. Καί σεῖς πιστεύετε σ᾿ αὐτόν τόν πλάνο καί τόν ψεύτη, ξεχνώντας ὅτι ὁ Θεός μιά σκέψη καί μιά ἐπιθυμία ἔχει: Νά ἐλεεῖ, νά ἐλεεῖ, νά ἐλεεῖ…

 

   Λέτε ὅτι ὁ Θεός ἀποτελεῖ γιά σᾶς τήν μόνη ἐλπίδα. Σωστό εἶναι αὐτό καί ἔτσι πρέπει πάντοτε νά σκέπτεσθε. Χωρίς τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, χίλιες ἀνθρώπινες εὐεργεσίες δέν θά σᾶς βοηθήσουν. Ὅμως ἡ σκέψη σας ὅτι ἐφ᾿ ὅσον εἶσθε ἁμαρτωλή, δέν πρέπει νά προσεύχεσθε, εἶναι ὁλότελα λανθασμένη. Ὁ Κύριος ἀποστρέφεται τούς ἁμαρτωλούς ὅταν παραμένουν ἀμετανόητοι. Ὅταν ὅμως μετανοοῦν, τότε ἀφήνει ὅλους τούς δικαίους, ὅπως ὁ καλός βοσκός τά ἐνενηνταεννέα πρόβατα, καί στρέφεται πρός αὐτούς μέ ἀγάπη καί εὐσπλαχνία.

 

   Πέσατε σέ παράπτωμα; Σηκωθεῖτε. Ὁ Κύριος ἐκδηλώνει πλούσιο τό ἔλεός Του σέ ὅποιον εἰλικρινά μετανοεῖ. Ἀντίθετα ὁ ἐχθρός σᾶς προτρέπει ὕπουλα σέ νέες πτώσεις ὑποβάλλοντας τήν σκέψη ὅτι καί χωρίς μετάνοια συγχωρεῖ ὁ Θεός: Αὐτό ἀποτελεῖ θανάσιμη πλάνη. Εἶναι φοβερό ν᾿ ἁμαρτάνει κανείς ἐλπίζοντας στό ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Βέβαια τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀπέραντο, ἐμεῖς ὅμως εἴμαστε περιορισμένοι καί ὅταν φθάσουμε στό σημεῖο νά παύσουμε νά μετανοοῦμε γιά τίς συχνές πτώσεις μας, τότε δέν ἀποτελοῦμε κατάλληλο δοχεῖο γιά νά δεχθεῖ τήν χάρη καί τήν εὐσπλαχνία τοῦ Κυρίου. Νά ἐνθυμεῖσθε αὐτές τίς σκέψεις καί νά ἀγωνίζεσθε γιά τήν σωτηρία σας μέ φόβο καί τρόμο.

   Ἐφ᾿ ὅσον σᾶς ἐπισκέπτονται ἀρκετοί καί ἀναγκάζεσθε νά συζητᾶτε μαζί τους λέγοντας πολλά, αὐτό ἔχω νά σᾶς πῶ: Ὅταν μένετε μόνος καθαρίστε τήν ψυχή σας, ὅπως σκουπίζουν ἕνα δωμάτιο. Ταπεινωθεῖτε καί θυμηθεῖτε τίς θλιβερές πτώσεις τοῦ παρελθόντος σας. Ἔτσι θ᾿ ἀπαλλαγεῖτε ἀπό τόν λογισμό ὅτι κάτι ἀξίζετε καί ὅτι κάνετε καλή ἐντύπωση στούς ἄλλους.

   Ἡ ἐγκράτεια ἀπό τά πάθη εἶναι τό καλύτερο φάρμακο καί συντελεῖ στήν μακροημέρευση.

 

* Ἀπό τό θαυμάσιο βιβλίο: «ΑΠΑΝΘΙΣΜΑ ΕΠΙΣΤΟΛΩΝ», ἐκδόσεις Ἱ. Μ. Παρακλήτου, Ὠρωποῦ Ἀττικῆς 1989, σελ. 31-35.