Αὐτὴ εἶναι ἡ τέλεια ἐλεημοσύνη

Αὐτὴ εἶναι ἡ τέλεια ἐλεημοσύνη

 

Ὁσίου Πέτρου τοῦ Δαμασκηνοῦ*

 

   Καὶ ἔτσι ἀξιώνεται τοῦ ἐλέους μέσῳ τῆς πέμπτης ἐντολῆς, ὅπως λέει ὁ Κύριος: «Μακάριοι οἱ ἐλεήμονες»¹.

   Ἐλεήμων εἶναι ἐκεῖνος ποὺ ἐλεεῖ τὸν πλησίον ἀπὸ ἐκεῖνα ποὺ ἔλαβε ἀπὸ τὸν Θεό, εἴτε χρήματα, εἴτε φαγητά, εἴτε δύναμη, εἴτε λόγο ὠφέλιμο, εἴτε προσευχή, καὶ γενικὰ ἀπὸ ὅ,τι ἔχει ποὺ μπορεῖ νὰ δείξει εὐσπλαχνία σ’ ἐκεῖνον ποὺ ἔχει τὴν ἀνάγκη του, πιστεύοντας πὼς εἶναι χρεώστης, γιατὶ ἔλαβε περισσότερα ἀπ’ ὅσα τοῦ ζητοῦνται καὶ γιατὶ ἀξιώθηκε σὰν τὸν Θεὸ νὰ ὀνομάζεται ἐλεήμων, καὶ μάλιστα ἀπὸ τὸν Χριστὸ σ’ αὐτὴ τὴν ζωὴ καὶ στὴν μέλλουσα, μπροστὰ σὲ ὅλη τὴν κτίση.

   Σκέφτεται ὅτι μέσῳ τοῦ ἀδελφοῦ, ζητεῖ τὴν βοήθειά του ὁ Θεὸς καὶ γίνεται χρεωφειλέτης του, καὶ ὅτι ὁ φτωχὸς μπορεῖ νὰ ζήσει καὶ χωρὶς αὐτὸ ποὺ τοῦ ζητεῖ, ἐνῶ αὐτός, χωρὶς νὰ ἐλεεῖ κατὰ τὴν δύναμή του, δὲν μπορεῖ νὰ ζήσει, οὔτε νὰ σωθεῖ. Γιατὶ ἂν δὲν θέλει νὰ σπλαχνιστεῖ τὸν συνάνθρωπο, πῶς παρακαλεῖ τὸν Θεὸ νὰ σπλαχνιστεῖ αὐτόν; Καὶ ἄλλα πολλὰ συλλογιζόμενος ἔτσι ἐκεῖνος ποὺ ἀξιώθηκε νὰ τηρήσει τὶς ἐντολές, δίνει ὄχι μόνο τὰ πράγματά του, ἀλλὰ καὶ τὴν ζωή του ἀκόμη γιὰ χάρη τοῦ πλησίον. Διότι, αὐτὴ εἶναι ἡ τέλεια ἐλεημοσύνη. Ὅπως ὁ Χριστὸς ὑπέφερε τὸν θάνατο γιὰ χάρη μας καὶ ἔδωσε σὲ ὅλους παράδειγμα καὶ τύπο², νὰ πεθάνουμε ὁ ἕνας γιὰ χάρη τοῦ ἄλλου, κι ὄχι μονάχα γιὰ τοὺς φίλους μας, ἀλλὰ καὶ γιὰ τοὺς ἐχθρούς, ὅταν τὸ καλεῖ ἡ περίσταση.

 

   Δὲν εἶναι ἀνάγκη νὰ ἔχει κανείς, δῆθεν γιὰ νὰ ἐλεεῖ. Τοῦτο μᾶλλον εἶναι μεγάλη ἀσθένεια. Ἀλλὰ κι ἂν δὲν ἔχει κανεὶς κάτι γιὰ νὰ ἐλεεῖ, νὰ ἔχει εὐσπλαχνία πρὸς ὅλους καὶ μ’ ὅ,τι δύναται, νὰ βοηθήσει ὅσους ἔχουν ἀνάγκη, ἀφήνοντας μὲν κάθε ἐμπαθῆ προσκόλληση στὰ βιοτικὰ πράγματα, ἔχοντας δὲ συμπάθεια καὶ ἐνδιαφέρον γιὰ τοὺς ἀνθρώπους. Ἀλλ’ οὔτε πρέπει νὰ διδάσκει χάριν κενοδοξίας, γιὰ νὰ ὠφελήσει δῆθεν ψυχὲς ἀσθενῶν, αὐτὸς ποὺ δὲν ἔκανε προηγουμένως πράξη τὰ λόγια του, ἀφοῦ ὁ ἴδιος εἶναι πιὸ ἀσθενὴς ἀπὸ ἐκείνους ποὺ νομίζει ὅτι θὰ ὠφελήσει.

   Ἐπειδή, κάθε πρᾶγμα χρειάζεται τὸν καιρό του καὶ διάκριση, γιὰ νὰ μὴ γίνει τίποτε χωρὶς νὰ εἶναι καιρὸς ἢ δίχως νὰ χρειάζεται. Γιὰ τὸν (πνευματικῶς) ἀσθενῆ προτιμότερο εἶναι ἡ ἀποφυγὴ ὅλων (τῶν περισπασμῶν), καὶ ἡ ἀκτημοσύνη εἶναι ὑπερβολικὰ καλύτερη ἀπὸ τὴν ἐλεημοσύνη.

 

* «ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ τῶν ἱερῶν Νηπτικῶν», τόμος Γ΄, Περὶ τῆς δευτέρας ἐντολῆς, καὶ ὅτι γεννήτωρ τοῦ πένθους ὁ φόβος.

 

1. Ματθ. ε΄ 7.

2. Α΄ Πετρ. β΄ 21.