ΟΜΙΛΙΑ ΙΕ΄ ΠΕΡΙ ΠΙΣΤΕΩΣ (Β΄)

ΟΜΙΛΙΑ ΙΕ΄

ΠΕΡΙ ΠΙΣΤΕΩΣ (Β΄)

Μεγάλου Βασιλείου*

(συνέχεια ἀπ’ τό προηγούμενο…)

  Ἀλλά ἄς ἐπανέλθουμε στό προκείμενο θέμα. Ὅτι δηλαδή ἡ διάνοια ἡ ὁποία μπόρεσε καί ἀπό τά ὑλικά πάθη νά καθαρισθεῖ καί νά ἐγκαταλείψει ὁλόκληρη τήν νοητή κτίση καί σάν ἰχθύς ν᾿ ἀναδυθεῖ ἀπό τά βάθη πρός τήν ἐπιφάνεια, ἀφοῦ φτάσει στό καθαρό ἀπό τήν κτίση μέρος, ἐκεῖ θά δεῖ τό Πνεῦμα τό ἅγιο, ὅπου εἶναι ὁ Υἱός, καί ὅπου εἶναι ὁ Πατέρας, νά τά ἔχει ὅλα καί αὐτό κατά τήν φύση οὐσιωδῶς ἑνωμένα, δηλαδή τήν ἀγαθότητα, τήν εὐθύτητα, τόν ἁγιασμό, τήν ζωή. Διότι, λέγει, «τὸ Πνεῦμά σου τὸ ἀγαθὸν»¹⁰. Καί πάλι «Πνεῦμα εὐθὲς»¹¹, καί πάλι «τὸ Πνεῦμά σου τὸ ἅγιον»¹². Καί ὁ ἀπόστολος λέγει, «ὁ νόμος τοῦ Πνεύματος τῆς ζωῆς»¹³. Ἀπ᾿ αὐτά τίποτε τό ἐπίκτητο δέν ὑπάρχει σέ αὐτό. Τίποτε δέν συνυπάρχει πού νά προστέθηκε κατόπιν. Ἀλλ᾿ ὅπως ἡ θερμότητα εἶναι ἀχώριστη ἀπό τήν φωτιά καί ἡ λάμψη ἀπό τό φῶς, ἔτσι καί ὁ ἁγιασμός καί ἡ ζωοποιός δύναμη, ἡ ἀγαθότητα καί ἡ εὐθύτητα ἀπό τό Πνεῦμα.

   Ἐκεῖ λοιπόν στέκεται τό Πνεῦμα, ἐκεῖ, στήν μακαρία φύση. Δέν ἀριθμεῖται μαζί μέ πολλά, ἀλλά στήν Τριάδα θεωρεῖται. Δέν ἐμπεριέχεται στά συστήματα, ἀλλά μοναδικῶς ἐξαγγέλλεται. Διότι ὅπως ὁ Πατέρας ἕνας, καί ὁ Υἱός ἕνας, ἔτσι ἕνα καί τό ἅγιο Πνεῦμα. Τά λειτουργικά ὅμως πνεύματα, καθένα τάγμα μᾶς ὑποδηλώνει δυσεξαρίθμητο πλῆθος. Νά μή ζητᾶς λοιπόν στήν κτίση αὐτό πού εἶναι πέρα ἀπό τήν κτίση. Νά μή κατεβάζεις αὐτό πού ἁγιάζει στήν θέση αὐτοῦ πού ἁγιάζεται. Αὐτό γεμίζει τούς ἀγγέλους, γεμίζει τούς ἀρχαγγέλους, ἁγιάζει τίς δυνάμεις, δίδει ζωή στά σύμπαντα. Αὐτό (δια)μερίζεται σέ ὁλόκληρη τήν κτίση καί κατά διαφορετικό τρόπο μετέχεται ἀπ᾿ τόν καθένα, ἀλλά δέν ἐλαττώνεται ἀπ᾿ αὐτά πού μετέχουν. Σέ ὅλα δίδει τήν χάρη του. Δέν καταναλίσκεται(ἐξαντλεῖται) ὅμως σέ αὐτούς πού μετέχουν, ἀλλά καί αὐτοί πού ἔχουν λάβει εἶναι γεμάτοι καί τό ἴδιο δέν εἶναι ἐλλιπές. Καί ὅπως ὁ ἥλιος πού ἀκτινοβολεῖ στά σώματα καί κατά ποικίλο τρόπο μετέχεται ἀπό αὐτά, χωρίς νά ἐλαττώνεται ἀπ᾿ αὐτά πού μετέχουν, ἔτσι καί τό Πνεῦμα δίδει σέ ὅλα ἀπό τήν χάρη του χωρίς νά μειώνεται καί νά διασπᾶται.

   Ὅλους τούς φωτίζει, γιά νά κατανοήσουν τόν Θεό. Ἐμπνέει τούς προφῆτες, δίδει σοφία στούς νομοθέτες, τελειοποιεῖ ἱερεῖς, ἐνισχύει βασιλεῖς, καταρτίζει δίκαιους, σεμνύνει τούς σώφρονες, ἐνεργεῖ χαρίσματα ἰαμάτων(θεραπεύει), δίδει ζωή στούς νεκρούς, ἐλευθερώνει τούς αἰχμαλώτους, κάμει υἱούς αὐτούς πού ἔχουν ἀποξενωθεῖ. Αὐτά τά ἐπιτελεῖ μέ τήν ἀναγέννηση. Ἐάν παραλάβει τελώνη, ὁ ὁποῖος πιστεύει, τόν ἀναδεικνύει εὐαγγελιστή¹⁴. Ἐάν ἔλθει σέ ψαρά, τόν κάμει θεολόγο¹⁵. Ἐάν συναντήσει διώκτη μετανοιωμένο, τόν καθιστᾶ ἀπόστολο τῶν ἐθνῶν, κήρυκα τῆς πίστεως, σκεῦος ἐκλεκτό¹⁶.

   Μ᾿ αὐτό οἱ ἀδύνατοι γίνονται ἰσχυροί, οἱ πτωχοί γίνονται πλούσιοι, οἱ ἀγράμματοι γίνονται σοφώτεροι ἀπό τούς σοφούς. Ὁ Παῦλος ἄν καί ἦταν ἀδύναμος ἀλλά μέ τήν παρουσία τοῦ Πνεύματος, τά μανδήλια τοῦ σώματός του θεράπευαν αὐτούς πού τά δέχονταν¹⁷. Ὁ Πέτρος καί αὐτός ἄν καί ζοῦσε μέσα σ᾿ ἕνα σῶμα ἀσθενικό, ἐντούτοις, λόγῳ τῆς χάριτος τοῦ Πνεύματος πού κατοικοῦσε μέσα του, ἡ σκιά πού ἔπεφτε ἀπό τό σῶμα του ἀπομάκρυνε τίς ἀσθένειες τῶν βασανιζομένων¹⁸. Φτωχός ἦταν ὁ Πέτρος καί ὁ Ἰωάννης. Διότι δέν εἶχαν ἀσήμι οὔτε χρυσάφι¹⁹, ἀλλά δώριζαν ὑγεία πού ἦταν πολυτιμότερη ἀπό πολλά χρυσᾶ νομίσματα. Διότι ὁ χωλός ἀφοῦ πῆρε ἀπό πολλούς χρήματα, παρέμεινε ἀκόμη ζητιάνος. Ὅταν ὅμως δέχθηκε τήν χάρη ἀπό τόν Πέτρο, ἔπαψε νά ζητιανεύει· πηδοῦσε σάν ἐλάφι καί δόξαζε τόν Θεό. Ὁ Ἰωάννης δέν γνώριζε τήν κοσμική σοφία, ἀλλ᾿ εἶπε λόγια μέ τήν δύναμη τοῦ Πνεύματος, πρός τά ὁποῖα καμμιά σοφία δέν μπορεῖ νά παραβληθεῖ.

   Τοῦτο καί στόν οὐρανό ὑπῆρξε καί τήν γῆ πλήρωσε(γέμισε) καί παντοῦ εἶναι παρόν καί πουθενά δέν περικλείεται. Ὁλόκληρο ἐνοικεῖ στόν καθένα καί ὁλόκληρο εἶναι μαζί μέ τόν Θεό. Διακονεῖ τίς δωρεές ὄχι κατά τρόπο ὑπηρετικό, ἀλλά κατά τρόπο αὐθεντικό διανέμει τά χαρίσματα. Διότι «διαιρεῖ» λέγει, «ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται»²⁰ (δηλ. μοιράζει στόν καθένα, ὅπως αὐτό θέλει). Ἀποστέλλεται κατ᾿ οἰκονομίαν, ἀλλά δρᾶ αὐτεξουσίως.

   Ἄς εὐχηθοῦμε τοῦτο (τό Πανάγιο Πνεῦμα) νά παρευρίσκεται στίς ψυχές μας καί νά μή μᾶς ἐγκαταλείψει ποτέ μέ τήν χάρη τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Σ᾿ Αὐτόν πρέπει ἡ δόξα καί ἡ δύναμη στούς ἀπεράντους αἰῶνας. Ἀμήν.

* PG 31, σελ. 464-472.

_________________________

10. Ψαλμ. ρμβ΄ 10.

11. Ψαλμ. ν΄ 12.

12. Ψαλμ. ν΄ 13.

13. Ρωμ. η΄ 2.

14. Πρβλ. Ματθ. θ΄ 9.

15. Πρβλ. Ματθ. δ΄ 19.

16. Πρβλ. Πράξ. θ΄ 15.

17. Βλ. Πράξ. ιθ΄ 12.

18. Βλ. Πράξ. ε΄ 15.

19. Βλ. Πράξ. γ΄ 6.

20. Α΄ Κοριν. ιβ΄ 11.