ΤΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ

ΤΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ

   Ἄνοιξαν τῶν οὐρανῶν οἱ πύλες στοῦ Χριστοῦ τὴν Γέννηση. Ἔψαλαν οἱ Ἄγγελοι τὸ «δόξα ἐν Ὑψίστοις». Ἀνοίγουν σήμερα τὰ φωτεινὰ οὐράνια, γιὰ νὰ προβάλει ὁλοφώτεινη ἡ Τριαδικὴ Θεότης. Ἡ ἐρημιὰ τοῦ Ἰορδάνου δέχεται τὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ. Ὁ Ἰορδάνης ξαφνιάζεται βλέποντας νὰ βαπτίζεται στὰ νερά του ὁ ἀναμάρτητος. Ὁ Πρόδρομος σκύβει μπροστὰ σ’ Ἐκεῖνον, ποὺ μπροστά του γονατίζουν τῶν οὐρανῶν αἱ δυνάμεις. Τρέμει τὸ χέρι τοῦ Προφήτου καθὼς δείχνει τὸν Σωτῆρα, ποὺ ἔρχεται στὴν ἔρημο τοῦ Ἰορδάνου. Τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ φανερώνεται «ἐν εἴδει περιστερᾶς» πάνω στὸ κεφάλι τοῦ Κυρίου καὶ ἡ φωνὴ τοῦ οὐρανίου Πατρὸς μαρτυρεῖ τὴν Θεότητα τοῦ Κυρίου.

 

* * *

   Ἕξι μῆνες μεγαλύτερος στὴν ἡλικία ἀπ’ τὸν Χριστὸ ὁ Πρόδρομος εἶχε γλυτώσει κι αὐτός, κατὰ θαυμαστὸ τρόπο, ἀπ’ τὸ μαχαίρι τοῦ Ἠρώδη κι ἔζησε ἀπὸ μικρὸ παιδὶ στὴν ἐρημιὰ σὰν ἀσκητής. Δὲν εἶχε γνωρίσει τὸν Χριστὸ κι ὅμως ἐρχότανε θεόσταλτος, ἀληθινὰ θεόπνευστος, νὰ κηρύξει τὸν ἐρχομό Του. Ἡ ἀσκητικὴ μορφὴ τοῦ Προδρόμου, ἡ ἁγιότητα τοῦ βίου του, τὸ μυστηριῶδες κήρυγμά του, ζωντανεύουν στὶς ψυχὲς τῶν Ἰουδαίων τὶς μορφὲς τῶν μεγάλων Προφητῶν τοῦ Ἰσραήλ. Μήπως ἦταν αὐτὸς ἕνας ἀπ’ τοὺς παληοὺς ἐκείνους Προφῆτες καὶ ξαναρχότανε στὴν γῆ; Πλήθη Ἰουδαίων ἔφθαναν στὴν ἔρημο, νὰ δοῦν τὸν Νέο Προφήτη, ποὺ «ἔτρωγε ἀκρίδες (κορφὲς χόρτων) καὶ μέλι ἄγριο», καὶ ν’ ἀκούσουν τὸ μυστηριῶδες κήρυγμά του, τὸ γλυκὸ σὰν παρηγοριὰ καὶ χαρούμενη ἐλπίδα, ἄλλοτε πάλι αὐστηρὸ σὰν σεισμό, σὰν θύελλα, σὰν κεραυνό. Σκοπός του; Νὰ μετανοιώσουν, νὰ γίνουν ἄξιοι νὰ δεχθοῦν τὸν Σωτῆρα ποὺ θὰ ἐρχότανε στὴν γῆ. «Ἑτοιμάσατε τὴν ὁδὸν Κυρίου», «μετανοεῖτε, ἤγγικε γὰρ ἡ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν» βροντοφωνοῦσε κι ἀντιλαλοῦσαν οἱ ἑρημιὲς τὸ κήρυγμά του. Συγκλόνιζε ψυχὲς ὁ ἔλεγχος τοῦ λόγου του. Κι ὅταν μὲ συντριβὴ ψυχῆς ρωτοῦσαν τὰ πλήθη ποὺ ἄκουγαν τὸ κήρυγμά του πῶς θἄβρισκαν τὴν λύτρωση; τότε ζητοῦσε ἀληθινὴ μετάνοια, πραγματικὴ ἐξομολόγηση καὶ γιὰ νὰ νοιώσουν πιὸ αἰσθητὰ οἱ ἄνθρωποι τὸν ψυχικό τους καθαρμό, συμβολικὰ τοὺς βάπτιζε στὸν Ἰορδάνη. Εἶχε σχηματισθεῖ μιὰ ὁμάδα μαθητῶν του, ποὺ συχνὰ μαζευότανε γύρω του γιὰ ν’ ἀκούσουν τὴν θεία του διδασκαλία. Αὐτοὶ βρέθηκαν κοντά του κι ὅταν γιὰ πρώτη φορὰ εἶδε τὸν Χριστὸ ὁ Πρόδρομος νὰ τριγυρνᾶ στὰ «ἔρημα τοῦ Ἰορδάνου», τότε πετάχτηκε ὀρθὸς καὶ σήκωσε τὸ χέρι του μὲ φόβο, γιὰ νὰ δείξει τὸν Θεάνθρωπο Σωτῆρα. Τότε εἶπε τὰ προφητικὰ ἐκεῖνα λόγια «Ἴδε ὁ Ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου».

 

* * *

   Κι ἦρθε ἡ ἱστορικὴ στιγμὴ τῆς συναντήσεως. Ὁ ἐκπρόσωπος τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης Προφήτης καὶ Πρόδρομος βλέπει κοντὰ τὸν Θεάνθρωπο Κύριο ποὺ ἔρχεται νὰ γράψει μὲ τὸ αἷμα του τὴν Καινὴ Διαθήκη. Φθάνει στὸ κατακόρυφο τὸ ψυχικό του δέος, ὅταν βλέπει τὸν Ἰησοῦ νὰ θέλει νὰ βαπτισθεῖ στὸν Ἰορδάνη. Ὦ Κύριε, λέγει ὁ Πρόδρομος. Αὐτὸ δὲν τὸ χωρεῖ ἀνθρώπινη σκέψη. Σὺ ὁ ἀναμάρτητος Θεὸς νὰ βαπτισθεῖς σὰν τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἀνθρώπους; «Ἐγὼ χρείαν ἔχω ὑπὸ σοῦ βαπτισθῆναι καὶ σὺ ἔρχη πρός με»; Ὦ τί θὰ μποροῦσε νὰ πεῖ ὁ Πρόδρομος! Τί συναισθήματα συγκλονίζουν τὴν ψυχή του! Αὐτὸς νὰ βαπτίσει τὸν Σωτῆρα; Τρέμει κι ὅμως συμμορφώνεται μὲ τὴν ὑπόδειξη τοῦ Κυρίου· «Ἄφες ἄρτι οὕτω γὰρ πρέπον ἐστὶν ἡμῖν πληρῶσαι πᾶσαν δικαιοσύνην». Ἔτσι πρέπει σ’ ἐμᾶς ποὺ διδάσκουμε τοὺς ἄλλους νὰ ἐκτελοῦμε πιστὰ κάθε ἱερὸ καθῆκον. Κι’ ἀλήθεια ἱερὸ καθῆκον ἦταν γιὰ τὸν λαὸ ἡ ἐξολομολόγηση καὶ ὁ καθαρμὸς τῶν ψυχῶν στὸν Ἰορδάνη.

   Ἦταν ὁ Χριστός, ὁ μόνος ἀναμάρτητος, ὡς Θεὸς καὶ ἄνθρωπος. Κι ὅμως οἱ ἄνθρωποι τὸν ἔβλεπαν σὰν ἄνθρωπο καὶ εἶχαν τὴν ἀπαίτηση, σὰν ἄνθρωπο νὰ τὸν βλέπουν νὰ συμπεριφέρεται ἀνάμεσά τους. Δὲν θὰ μποροῦσε ἀργότερα νὰ μιλήσει γιὰ ἁμαρτία καὶ μετάνοια καὶ ψυχικὴ φροντίδα, ἂν περιφρονοῦσε τὸ βάπτισμα τοῦ Ἰωάννου. Θεόσταλτος, πρόδρομος δικός του, ἦταν ὁ Προφήτης Ἰωάννης. Ἔτσι μὲ τὴν βάπτισή Του ἐπεκύρωσε τὸ ἔργο τοῦ Προδρόμου.

   Μὲ τρεμάμενο χέρι βαπτίζει τώρα τὸν Σωτῆρα τοῦ κόσμου ὁ Βαπτιστὴς Προφήτης. Βγαίνει τώρα σύντομα ἀπ’ τὰ νερὰ ὁ Κύριος, γιατὶ δὲν εἶχε νὰ ἐξομολογηθεῖ ἁμαρτία σὰν ἄνθρωπος, ἐνῶ βρισκότανε στὸ νερό, ὅπως συνήθιζαν οἱ ἄνθρωποι. Καὶ τώρα γίνεται τὸ θαῦμα. Ἀνοίγονται οἱ οὐρανοὶ καὶ φωτεινὸ ὁλόλευκο σὰν περιστέρι ἔρχεται τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καὶ φτερουγίζει πάνω στὸν Χριστὸ ἔτσι ποὺ τὸ ἔβλεπε ὁ Πρόδρομος, μ’ ἀνείπωτη εὐλάβεια. Ἀκούει τώρα λόγια οὐράνια, τὴν ἠχηρὴ φωνὴ τοῦ Οὐρανίου Πατρός: «Οὗτός ἐστιν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητὸς ἐν ᾧ ηὐδόκησα». Ἦταν ἡ πρώτη ἱερὴ στιγμὴ ποὺ φανερώνονται συγχρόνως τὰ τρία πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος, ὅπως μὲ χαρὰ καὶ θρίαμβο ψάλλει σήμερα ἡ Ἐκκλησία: «Ἐν Ἰορδάνῃ βαπτιζομένου σου, Κύριε, ἡ τῆς Τριάδος ἐφανερώθη προσκύνησις. Τοῦ γὰρ Γεννήτορος (τοῦ Θεοῦ Πατρὸς) ἡ φωνὴ προσεμαρτύρει σοι, ἀγαπητόν σε Υἱὸν ὀνομάζουσα καὶ τὸ Πνεῦμα ἐν εἴδει περιστερᾶς ἐβεβαίου τοῦ λόγου τὸ ἀσφαλές».

 

* * *

   Ἔτσι ὸνομάσθηκε «Θεοφάνεια» ἡ ἑορτὴ αὐτή. Αὐτὴ τὴν ἡμέρα συνήθιζαν, σὰν μαζὶ μὲ τὸν Χριστό, νὰ βαπτίζονται οἱ Χριστιανοὶ τῶν πρώτων χρόνων. Γέμιζαν νεοφώτιστους τὰ βαπτιστήρια ποὺ μὲ λαμπάδες στὰ χέρια ἔπειτα παρακολουθούσανε τὴν πανηγυρικὴ λειτουργία στοὺς Ναούς. Κι ἦταν τόσες οἱ λαμπάδες, τόσο φωτεινὲς οἱ ἐκκλησίες αὐτὴ τὴν ἡμέρα, ὥστε «Φῶτα» ὀνόμασαν τὴν ἑορτή. Ἂς δοῦμε καὶ μεῖς σήμερα τὸ Φῶς τοῦ Χριστοῦ. Ἂς φωτίσει τὶς ψυχές μας ὁ λόγος Του. Ἂς γιορτάσουμε μὲ φωτισμένες ψυχὲς τὸ ἀληθινὸ φῶς τοῦ Χριστοῦ, ποὺ φανερώθηκε στὴν γῆ «καὶ πᾶσι τὸν φωτισμὸν δωρεῖται».

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α΄.

 

Ἐν Ἰορδάνῃ βαπτιζομένου σου Κύριε, ἡ τῆς Τριάδος ἐφανερώθη προσκύνησις· τοῦ γὰρ Γεννήτορος ἡ φωνὴ προσεμαρτύρει σοι, ἀγαπητόν σε Υἱὸν ὀνομάζουσα· καὶ τὸ Πνεῦμα ἐν εἴδει περιστερᾶς, ἐβεβαίου τοῦ λόγου τὸ ἀσφαλές. Ὁ ἐπιφανεὶς Χριστὲ ὁ Θεός, καὶ τὸν κόσμον φωτίσας δόξα σοι.

 

[Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ ἀειμνήστου θεολόγου Γεωργίου Π. Σωτηρίου «ΕΟΡΤΙΑ ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ», Β΄ ἔκδοσις, Μυτιλήνη 1986, σελ. 83-86. (Ἐπιμέλεια κειμένου, μικρὲς φραστικὲς παρεμβάσεις, καὶ τὰ ἔντονα στοιχεῖα, ὑπὸ ἱερομ. Ν. ἁγιορείτου.)]