Ὁ Χριστὸς πατριώτης ἀθόρυβος

Ὁ Χριστὸς πατριώτης ἀθόρυβος

Παραγνώριση - Ἐντύπωση

Τοῦ μακαριστοῦ

Ἀρχιμ. Ἰωὴλ Γιαννακοπούλου*

 «Καὶ ἐλθὼν εἰς τὴν πατρίδα αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς ἐν τῇ συναγωγῇ αὐτῶν, ὥστε ἐκπλήττεσθαι αὐτοὺς καὶ λέγειν· πόθεν τούτῳ ἡ σοφία αὕτη καὶ αἱ δυνάμεις; οὐχ οὗτός ἐστιν ὁ τοῦ τέκτονος υἱός; οὐχὶ ἡ μήτηρ αὐτοῦ λέγεται Μαριὰμ καὶ οἱ ἀδελφοὶ αὐτοῦ Ἰάκωβος καὶ Ἰωςῆς καὶ Σίμων καὶ Ἰούδας; καὶ αἱ ἀδελφαὶ αὐτοῦ οὐχὶ πᾶσαι πρὸς ἡμᾶς εἰσι; πόθεν οὖν τούτῳ ταῦτα πάντα; καὶ ἐσκανδαλίζοντο ἐν αὐτῷ. ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· οὐκ ἔστι προφήτης ἄτιμος εἰ μὴ ἐν τῇ πατρίδι αὐτοῦ καὶ ἐν τῇ οἰκίᾳ αὐτοῦ. καὶ οὐκ ἐποίησεν ἐκεῖ δυνάμεις πολλὰς διὰ τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν.»

(Ματθ. ιγ΄ 54-58)

 «Καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Ναζαρέτ, οὗ ἦν τεθραμμένος, καὶ εἰσῆλθε κατὰ τὸ εἰωθὸς αὐτῷ ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῶν σαββάτων εἰς τὴν συναγωγήν, καὶ ἀνέστη ἀναγνῶναι. καὶ ἐπεδόθη αὐτῷ βιβλίον Ἡσαΐου τοῦ προφήτου, καὶ ἀναπτύξας τὸ βιβλίον εὗρε τὸν τόπον οὗ ἦν γεγραμμένον· Πνεῦμα κυρίου ἐπ᾽ ἐμέ, οὗ εἵνεκεν ἔχρισέ με, εὐαγγελίσασθαι πτωχοῖς ἀπέσταλκέ με, ἰάσασθαι τοὺς συντετριμμένους τὴν καρδίαν, κηρῦξαι αἰχμαλώτοις ἄφεσιν καὶ τυφλοῖς ἀνάβλεψιν, ἀποστεῖλαι τεθραυσμένους ἐν ἀφέσει, κηρῦξαι ἐνιαυτὸν Κυρίου δεκτόν. καὶ πτύξας τὸ βιβλίον ἀποδοὺς τῷ ὑπηρέτῃ ἐκάθισε· καὶ πάντων ἐν τῇ συναγωγῇ οἱ ὀφθαλμοὶ ἦσαν ἀτενίζοντες αὐτῷ. ἤρξατο δὲ λέγειν πρὸς αὐτοὺς ὅτι σήμερον πεπλήρωται ἡ γραφὴ αὕτη ἐν τοῖς ὠσὶν ὑμῶν. καὶ πάντες ἐμαρτύρουν αὐτῷ καὶ ἐθαύμαζον ἐπὶ τοῖς λόγοις τῆς χάριτος τοῖς ἐκπορευομένοις ἐκ τοῦ στόματος αὐτοῦ καὶ ἔλεγον· οὐχ οὗτός ἐστιν ὁ υἱὸς Ἰωσήφ; καὶ εἶπε πρὸς αὐτούς· πάντως ἐρεῖτέ μοι τὴν παραβολὴν ταύτην· ἰατρέ, θεράπευσον σεαυτόν· ὅσα ἠκούσαμεν γενόμενα ἐν τῇ Καπερναούμ, ποίησον καὶ ὧδε ἐν τῇ πατρίδι σου. εἶπε δέ· ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι οὐδεὶς προφήτης δεκτός ἐστιν ἐν τῇ πατρίδι αὐτοῦ. ἐπ᾽ ἀληθείας δὲ λέγω ὑμῖν, πολλαὶ χῆραι ἦσαν ἐν ταῖς ἡμέραις Ἠλιοὺ ἐν τῷ Ἰσραήλ, ὅτε ἐκλείσθη ὁ οὐρανὸς ἐπὶ ἔτη τρία καὶ μῆνας ἕξ, ὡς ἐγένετο λιμὸς μέγας ἐπὶ πᾶσαν τὴν γῆν, καὶ πρὸς οὐδεμίαν αὐτῶν ἐπέμφθη Ἠλίας εἰ μὴ εἰς Σάραπτα τῆς Σιδωνίας πρὸς γυναῖκα χήραν. καὶ πολλοὶ λεπροὶ ἦσαν ἐπὶ Ἐλισαίου τοῦ προφήτου ἐν τῷ Ἰσραήλ, καὶ οὐδεὶς αὐτῶν ἐκαθαρίσθη εἰ μὴ Νεεμὰν ὁ Σύρος. καὶ ἐπλήσθησαν πάντες θυμοῦ ἐν τῇ συναγωγῇ ἀκούοντες ταῦτα, καὶ ἀναστάντες ἐξέβαλον αὐτὸν ἔξω τῆς πόλεως καὶ ἤγαγον αὐτὸν ἕως ὀφρύος τοῦ ὄρους, ἐφ᾽ οὗ ἡ πόλις αὐτῶν ᾠκοδόμητο, εἰς τὸ κατακρημνίσαι αὐτόν. αὐτὸς δὲ διελθὼν διὰ μέσου αὐτῶν ἐπορεύετο.»

(Λουκ. δ΄ 16-30)

 «Καὶ ἐξῆλθεν ἐκεῖθεν καὶ ἦλθεν εἰς τὴν πατρίδα ἑαυτοῦ· καὶ ἀκολουθοῦσιν αὐτῷ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ. καὶ γενομένου σαββάτου ἤρξατο ἐν τῇ συναγωγῇ διδάσκειν· καὶ πολλοὶ ἀκούοντες ἐξεπλήσσοντο λέγοντες· πόθεν τούτῳ ταῦτα; καὶ τίς ἡ σοφία ἡ δοθεῖσα αὐτῷ, καὶ δυνάμεις τοιαῦται διὰ τῶν χειρῶν αὐτοῦ γίνονται; οὐχ οὗτός ἐστιν ὁ τέκτων, ὁ υἱὸς τῆς Μαρίας, ἀδελφὸς δὲ Ἰακώβου καὶ Ἰωσῆ καί Ἰούδα καὶ Σίμωνος; καὶ οὐκ εἰσὶν αἱ ἀδελφαὶ αὐτοῦ ὧδε πρὸς ἡμᾶς; καὶ ἐσκανδαλίζοντο ἐν αὐτῷ. ἔλεγε δὲ αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς ὅτι οὐκ ἔστι προφήτης ἄτιμος εἰ μὴ ἐν τῇ πατρίδι αὐτοῦ καὶ ἐν τοῖς συγγενέσι καὶ ἐν τῇ οἰκίᾳ αὐτοῦ. καὶ οὐκ ἠδύνατο ἐκεῖ οὐδεμίαν δύναμιν ποιῆσαι, εἰ μὴ ὀλίγοις ἀρρώστοις ἐπιθεὶς τὰς χεῖρας ἐθεράπευσε· καὶ ἐθαύμαζε διὰ τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν. Καὶ περιῆγε τὰς κώμας κύκλῳ διδάσκων.»

(Μάρκ. στ΄ 1-6)

   Ἐδῶ ἔχουμε τὸν Χριστὸ ἐνώπιον τῶν συμπατριωτῶν Του καὶ τοὺς συμπατριῶτες τοῦ Χριστοῦ ἐνώπιόν Του. Ἂς μελετήσουμε καὶ τοὺς δύο βάσει τοῦ Εὐαγγελίου καὶ τῆς ζωῆς μας.

 

Α΄. Ὁ Χριστὸς καὶ οἱ πατριῶτες του.

   1) Ὁ Χριστός: Εἶναι γνωστό, ὅτι ὁ Χριστὸς ἦλθε στὸν κόσμο γιὰ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους. Τὰ λόγια Του εἶναι τέτοια, ὥστε ἀπευθύνονται σὲ κάθε ἀνθρώπινη ψυχή. Ὁ ἴδιος ὀνόμασε τὸν Ἑαυτόν Του «υἱὸν ἀνθρώπου», διότι ἀνήκει σὲ κάθε ἄνθρωπο. Ἔστειλε τοὺς ἀποστόλους Του νὰ κηρύξουν σὲ ὅλα τὰ ἔθνη. Ἐντούτοις ἀγάπησε καὶ τὴν πατρίδα Του, διότι ἐνδιαφέρθηκε γιὰ τοὺς δικούς Του. Γιὰ τὴν μητέρα Του ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ, γιὰ τὸν φίλο Του τὸν Ἰωάννη, γιὰ τοὺς μαθητές Του, τοὺς ὁποίους εἰς «τέλος ἠγάπησεν». Ἀλλὰ πατριώτης ὁ Κύριος ἀποδεικνύεται καὶ τώρα, ποὺ ἀποδίδει τὰ τροφεῖα στὴν ἰδιαίτερή Του πατρίδα «οὗ ἦν ἀνατεθραμμένος» στὴν Ναζαρέτ.

   Ἐὰν ὁ πατριωτισμὸς αὐτὸς τοῦ Κυρίου μᾶς κάμει ἐντύπωση, ἡ προσοχή μας κινεῖται περισσότερο, ὅταν σκεφθοῦμε καὶ τὸν τρόπο κατὰ τὸν ὁποῖο θέλησε νὰ φανεῖ πραγματικὸς πατριώτης στοὺς συμπατριῶτες του. Καὶ συγκεκριμένα: Ὁ Χριστὸς ἄνοιξε τὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ θέλησε νὰ τοὺς ὠφελήσει ψυχικῶς παρέχωντας τὸν Ἑαυτό Του φωτοδότη τῆς ψυχῆς τους, ἐλευθερωτὴ τῶν παθῶν τους, ἰατρὸ τῆς ψυχῆς τους, νὰ κηρύξει τὸ πραγματικὸ Ἰωβιλαῖο ἔτος «ἐνιαυτὸν Κυρίου δεκτὸν» τὸ εὐλογημένο ἔτος τοῦ Κυρίου. Οἱ πατριῶτες Του ζητοῦν νὰ τοὺς κάνει θαύματα, νὰ γίνει μεγάλος στὰ μάτια τοῦ κόσμου καὶ μαζὶ μὲ Αὐτὸν καὶ αὐτοὶ νὰ συνδοξασθοῦν. Ἑπομένως ὁ Χριστὸς βοηθεῖ τὴν πατρίδα Του ὄχι μὲ ἐξωτερικὲς ἐντυπώσεις, ἀλλὰ μὲ ἐσωτερικὴ ὠφέλεια. Ὥστε ἰδοὺ οἱ δύο ἀρετὲς τοῦ Ἰησοῦ: Εἶναι πατριώτης καὶ δὲν ἐντυπωσιολογεῖ ἀλλὰ ὠφελεῖ.

   Ἀπέναντί Του εἶναι

   2) οἱ κάτοικοι τῆς Ναζαρὲτ οἱ συμπατριῶτες τοῦ Χριστοῦ. Τοῦτοι εἶναι κακοί, χείριστοι πατριῶτες, διότι παραγνώρισαν τὸν πατριώτη τους τὸν Ἰησοῦ Χριστό. Ἡ παραγνώριση ἔγκειται στὸ ὅτι, ἐνῶ «θαυμάζουν ἐπὶ τοῖς λόγοις τοῖς ἐκπορευομένοις ἐκ τοῦ στόματος Αὐτοῦ», φθονοῦν, λυποῦνται γιὰ τὴν ταπεινή Του καταγωγὴ καὶ περιφρονητικῶς ἔλεγαν «οὐχ οὗτος ἐστὶν ὁ υἱὸς Ἰωσήφ;». Ἀλλὰ ἡ παραγνώριση τοῦ Χριστοῦ ἀπ’ αὐτοὺς εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα τὴν δική τους βλάβη, ὥστε νὰ μὴ τοὺς ἀρέσει ἡ ὠφέλεια τῆς ψυχῆς τους, ἀλλὰ ἡ ἐντύπωση τῶν μεγαλείων. Τόσο πολὺ τοῦτοι ποθοῦσαν τὰ μεγαλεῖα, τόσο πολὺ παραγνώρισαν τὸν Χριστό, ὥστε τολμοῦν, ἐνῶ μιλοῦσε ὁ Κύριος νὰ Τὸν ἐκδιώξουν ἀπὸ τὴν Συναγωγή. Κι ἐπειδὴ δὲν τολμοῦσαν νὰ τὸν συλλάβουν καὶ νὰ τὸν λιθοβολήσουν ἐπὶ τόπου, τὸν κυνηγοῦν μέχρι τοῦ βράχου πίσω ἀπ’ τὸν ὁποῖο ἦταν γκρεμός, γιὰ νὰ τὸν κατακρημνίσουν ἀπὸ ἐκεῖ στὸ βάραθρο! Οἱ πατριῶτες Του, οἱ ὁποῖοι θὰ τὸν κρεμάσουν ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ, τώρα τὸν φέρνουν ἐπὶ τοῦ γκρεμοῦ! Καὶ ὁ Κύριος μέχρι κάποιου σημείου ὑποχωρεῖ. Ὅταν ἔφθασε στὸν γκρεμό, ἀρνεῖται νὰ γκρεμισθεῖ. Ὥστε ἐδῶ ἔχει δύο μεγάλες ἀρετὲς ὁ Χριστός, δύο κακίες μεγάλες ἔχουν οἱ πατριῶτες Του. Ὁ Χριστὸς πατριώτης καὶ ἄνθρωπος τῆς ὠφέλειας, οἱ πατριῶτες Του ἀχάριστοι, καὶ ἄνθρωποι τῶν ἐντυπώσεων.

 

Β΄. Ἐμεῖς ἔχουμε Παραγνώριση - Ἐντύπωση

   Δύο εἶναι τὰ μεγάλα κακά μας: Παραγνωριζόμασθε μὲ τοὺς δικούς μας, μᾶς ἀρέσει ἡ ἐντύπωση καὶ ὄχι ἡ ὠφέλεια! Μάλιστα!

   1) Παραγνώριση: Πόσες φορὲς δὲν παραγνωρισθήκαμε μὲ τοὺς δικούς μας φανέντες ἀχάριστοι στοὺς γονεῖς μας, προδότες καὶ ἐγκληματίες στὴν πατρίδα μας, παραγνωρισθήκαμε μὲ τοὺς μεγαλυτέρους μας, ἀστειευθήκαμε πέραν τοῦ δέοντος μὲ τοὺς φίλους μας; Πόσοι δῆθεν πατριῶτες δὲν ὁδήγησαν στὶς χαράδρες, στὰ βουνά, στὰ λαγκάδια πραγματικοὺς πατριῶτες καὶ τοὺς γκρέμισαν! Πόσοι δῆθεν πατριῶτες δὲν ὁδήγησαν στὸν Σταυρό, ὅπως οἱ Ἰουδαῖοι τὸν Χριστό, πραγματικοὺς Χριστιανοὺς πατριῶτες! Καὶ ἔπειτα ἀπ’ αὐτὰ ὅλοι αὐτοὶ νομίζουν τὸν ἑαυτό τους ἰδεολόγο, κοσμοπολίτη περισσότερο ἢ καὶ ὅμοιο σὰν τὸν Χριστό! Ἰδοὺ ἡ πρώτη κακία! Ἔρχεται ὅμως καὶ δεύτερη κακία ἡ βουλιμία τῆς ἐντυπώσεως καὶ ὄχι τῆς ὠφέλειας.

   2) Ἐντύπωση καὶ ὄχι ὠφέλεια! Καὶ βλέπετε τὸν μαθητὴ καὶ τὴν μαθήτρια νὰ ἐπιζητοῦν νὰ προαχθοῦν χωρὶς νὰ ἀξίζουν, ἐπιζητοῦν μεγάλο βαθμὸ ἀπολυτηρίου μὲ ἀντιγραφή, μὲ παράπονα χωρὶς νὰ ἔχουν καὶ ἀνάλογη ἀξία. Βλέπετε γονεῖς νὰ παρασύρονται στὸ ἴδιο νόσημα τῶν τέκνων τους, διότι καὶ αὐτοὶ ζητοῦν ἐντύπωση καὶ ὄχι ὠφέλεια τῶν τέκνων τους! Βλέπετε στὶς καθημερινὲς συζητήσεις νὰ διακόπτει ὁ ἕνας τὴν ὁμιλία τοῦ ἄλλου, ἄλλος νὰ θέλει νὰ ρητορεύει χωρὶς νὰ ἀφίνει καὶ τὸν ἄλλο νὰ μιλήσει, διότι ἐπιδιώκει νὰ κάμει ἐντύπωση, ὅτι αὐτὸς τὰ ξέρει ὅλα, ὅτι ὁ ἄλλος λέγει ἀνοησίες. Βλέπετε ὅμιλο γυναικῶν, ποὺ ὅλες συζητοῦν καὶ καμμία δὲν ἀκούει διότι θέλουν νὰ κάμουν ἐντύπωση, θόρυβο χωρὶς οὔτε νὰ ὠφεληθοῦν οὔτε νὰ ὠφελήσουν. Τοῦτο ἔχει γίνει ρητὸ -νομίζει κανεὶς τῆς Ἁγ. Γραφῆς- «ὅπως σὲ βλέπει ὁ ἄλλος ἔτσι σὲ περνάει». Παντοῦ ἡ ἐντύπωση!

   Ἀλλὰ ἄκουσε τὰ φάρμακα: Ἂν δὲν σεβασθεῖς, δὲν ἀγαπήσεις τοὺς δικούς σου, ποὺ ἔχεις κοντά σου, πῶς θὰ πεισθῶ, ὅτι θὰ ἀγαπήσεις τοὺς μακρυνούς, ποὺ δὲν τοὺς βλέπεις; Ἂν δὲν ἀγαπήσεις τὴν μητέρα σου, πῶς θὰ ἀγαπήσεις τοὺς ἄλλους; Ἂν  δὲν φανεῖς πρῶτα εὐγνώμων στὴν πατρίδα σου, πῶς θὰ ἀγαπήσεις τὸν ἄλλο κόσμο; Τὰ καθήκοντα τῆς δικαιοσύνης πρὸς τοὺς δικούς σου προηγοῦνται τῶν καθηκόντων τῆς ἐλεημοσύνης πρὸς τοὺς ἄλλους. Ἀλλὰ καὶ σὺ ποὺ ἀρέσκεσαι νὰ κάμεις ἐντύπωση στοὺς δικούς σου δίχως ὠφέλεια, δὲν θὰ ἀναπαυθεῖς. Πῆρες τὸ ἀπολυτήριό σου σὺ ἢ τὸ παιδί σου μὲ ἄριστα καὶ δὲν ἀξίζει. Τί μ’ αὐτό; Ἔκαμες ἐντύπωση σὲ μιὰ συζήτηση χωρὶς ὠφέλεια. Καὶ ἔπειτα; Μοιάζεις μὲ ντενεκὲ πετρελαίου ἄδειο, ὁ ὁποῖος κτυπώμενος θορυβοποιεῖ, ἐνῶ ὁ γεμᾶτος ὄχι τόσο. Ὥστε οὔτε ἀχάριστοι οὔτε ἐντυπωσιακοὶ ὅπως ἦσαν οἱ κάτοικοι τῆς Ναζαρὲτ ἀλλὰ πατριῶτες ὠφέλιμοι καὶ ἀθόρυβοι, ὅπως ὁ Κύριος. Ἀμήν.

* Ἀπὸ τὸ βιβλίο: «Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ», δεύτερος τόμος, Καλάμαι 1952, σελ. 125-128. (Οἱ μικρὲς φραστικὲς παρεμβάσεις, τὰ ἔντονα στοιχεῖα καὶ οἱ ὑποσημειώσεις, ὑπὸ ἱερομ. Ν.)