Κυριακή 19 Σεπτεμβρίου 2021

Μακρὰν καὶ πλησίον τοῦ Χριστοῦ




Μακρὰν καὶ πλησίον τοῦ Χριστοῦ


Τοῦ μακαριστοῦ

Ἀρχιμ. Ἰωὴλ Γιαννακοπούλου*


 «γένετο δὲ ἐν τῷ τὸν ὄχλον ἐπικεῖσθαι αὐτῷ τοῦ ἀκούειν τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ καὶ αὐτὸς ἦν ἑστὼς παρὰ τὴν λίμνην Γεννησαρέτ, καὶ εἶδε δύο πλοῖα ἑστῶτα παρὰ τὴν λίμνην· οἱ δὲ ἁλιεῖς ἀποβάντες ἀπ᾽ αὐτῶν ἀπέπλυναν τὰ δίκτυα. ἐμβὰς δὲ εἰς ἓν τῶν πλοίων, ὃ ἦν τοῦ Σίμωνος, ἠρώτησεν αὐτὸν ἀπὸ τῆς γῆς ἐπαναγαγεῖν ὀλίγον· καὶ καθίσας ἐδίδασκεν ἐκ τοῦ πλοίου τοὺς ὄχλους. ὡς δὲ ἐπαύσατο λαλῶν, εἶπε πρὸς τὸν Σίμωνα· ἐπανάγαγε εἰς τὸ βάθος καὶ χαλάσατε τὰ δίκτυα ὑμῶν εἰς ἄγραν. καὶ ἀποκριθεὶς ὁ Σίμων εἶπεν αὐτῷ· ἐπιστάτα, δι᾽ ὅλης τῆς νυκτὸς κοπιάσαντες οὐδὲν ἐλάβομεν· ἐπὶ δὲ τῷ ῥήματί σου χαλάσω τὸ δίκτυον. καὶ τοῦτο ποιήσαντες συνέκλεισαν πλῆθος ἰχθύων πολύ· διερρήγνυτο δὲ τὸ δίκτυον αὐτῶν. καὶ κατένευσαν τοῖς μετόχοις τοῖς ἐν τῷ ἑτέρῳ πλοίῳ τοῦ ἐλθόντας συλλαβέσθαι αὐτοῖς· καὶ ἦλθον καὶ ἔπλησαν ἀμφότερα τὰ πλοῖα, ὥστε βυθίζεσθαι αὐτά. ἰδὼν δὲ Σίμων Πέτρος προσέπεσε τοῖς γόνασιν Ἰησοῦ λέγων· ἔξελθε ἀπ᾽ ἐμοῦ, ὅτι ἀνὴρ ἁμαρτωλός εἰμι, Κύριε· θάμβος γὰρ περιέσχεν αὐτὸν καὶ πάντας τοὺς σὺν αὐτῷ ἐπὶ τῇ ἄγρᾳ τῶν ἰχθύων ᾗ συνέλαβον, ὁμοίως δὲ καὶ Ἰάκωβον καὶ Ἰωάννην, υἱοὺς Ζεβεδαίου, οἳ ἦσαν κοινωνοὶ τῷ Σίμωνι. καὶ εἶπε πρὸς τὸν Σίμωνα ὁ Ἰησοῦς· μὴ φοβοῦ· ἀπὸ τοῦ νῦν ἀνθρώπους ἔσῃ ζωγρῶν. καὶ καταγαγόντες τὰ πλοῖα ἐπὶ τὴν γῆν, ἀφέντες ἅπαντα ἠκολούθησαν αὐτῷ.»

 (Λουκ. ε΄ 1-11)


   Α΄. Μακρὰν τοῦ Χριστοῦ. Ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο: «Δι’ ὅλης τῆς νυκτὸς κοπιάσαντες οὐδὲν ἐλάβομεν», λέγει ὁ Πέτρος στὸν Ἰησοῦ σὲ ἐντολή Του, ὅπως ρίξουν πάλι τὰ δίχτυα. Ἑπομένως μακρὰν τοῦ Χριστοῦ εἶχαν «νύκτα». Δι’ ὅλης τῆς νύκτας κοπιάσαντες «οὐδὲν ἐλάβομεν» ἑπομένως εἶχε κόπο καὶ ἀκαρπία. Ὥστε νύκτα, κόπος, ἀκαρπία μακρὰν τοῦ Χριστοῦ. Πράγματι!

   Ἀπὸ τὴν ζωή: 1) Νύκτα. Δύο εἶναι τὰ μάτια μας, μὲ τὰ ὁποῖα δεχόμασθε τὸ ἡλιακὸ φῶς, δύο εἶναι τὰ σκοτάδια ποὺ κάνουν νὰ ἔχει μεσάνυχτα ἡ ψυχή μας: ἡ ἀπιστία, ἡ ἁμαρτία. Συνεπῶς παντοτεινοὶ ξενύχτες εἶναι ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι δὲν πιστεύουν στὸν Χριστὸ κ’ ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι πιστεύουν μὲν ἀλλὰ ζοῦν στὴν ἁμαρτία. Θέλετε ἀποδείξεις; Λάβετε τὸ προχριστιανικὸ παρελθὸν γιὰ τὸ πρῶτο, ὅταν ἡ ἀνθρωπότητα πάλευε νὰ βρεῖ τὴν ἀλήθεια καὶ δὲν μποροῦσε. Οἱ σοφώτατοι Ἕλληνες ἀκόμη κυλιόντουσαν στὴν πολυθεΐα καὶ ὁ σοφώτατος πάντων Σωκράτης ὁμολογοῦσε τὴν ἄγνοιά του «ἓν οἶδα ὅτι οὐδὲν οἶδα». Θέλετε ἀποδείξεις τοῦ δευτέρου; Κοιτάξτε τὸ παρόν, τὸ ἐντὸς καὶ ἐκτός μας, ὅπου βασιλεύουν τὰ πάθη. Κοιτάξτε τὰ πάθη σας καὶ τὰ πάθη τῶν ἄλλων. Σκοτάδι! Ἡ φιλαργυρία, ἡ χαιρεκακία, ἡ ζηλοτυπία, ὁ φθόνος, τὸ μῖσος, ὁ ἐγωϊσμός, κ.λπ. ἕνα κοινὸ σημεῖο ἔχουν, ποὺ τὰ ἑνώνει. Τὸ σκοτάδι! Ἑπομένως οἱ ἄπιστοι καὶ ἁμαρτωλοί, οἱ παντοτεινοὶ αὐτοὶ ξενύχτες ποὺ ζοῦν στὸ σκοτάδι δὲν γνωρίζουν ἀπὸ ποῦ ἔρχονται καὶ ποῦ πηγαίνουν. Πλανῶνται!

   Ἀλλὰ ἔχουν καὶ 2) κόπο. Ἡ νύκτα ποὺ προκαλεῖται ἀπ’ τὴν ἀπουσία τοῦ ὑλικοῦ φωτὸς χρησιμεύει γιὰ τὴν ἀνάπαυση καὶ ἀνάκτηση τῶν σωματικῶν καὶ ψυχικῶν μας δυνάμεων. Ἡ ἐκ τῆς ἀπιστίας καὶ ἁμαρτίας ὅμως ψυχικὴ νύκτα δὲν ἔχει ἀνάπαυση οὐδὲ ἀνάκτηση σωματικῶν καὶ ψυχικῶν δυνάμεων. Τοὐναντίον ἔχει καταπόνηση. Ὁ πραγματικὸς φιλόσοφος ἄπιστος ὄχι μόνο βρίσκεται στὸ σκοτάδι καὶ δὲν δύναται νὰ βρεῖ τὴν ἀλήθεια ποὺ ἠρεμεῖ τὴν καρδιά του, ἀλλὰ οὔτε δύναται νὰ μὴ ζητᾶ. Γνωρίζει ὅτι τοῦ κάκου κοπιάζει, τοῦ τὸ λέγει ἡ φιλοσοφία ἡ ὁποία εἶναι ἡ ἱστορία τῶν πλανῶν. Καὶ ὅμως εἶναι ἀνίκανος νὰ μὴ ζητᾶ. Ἀδυνατεῖ νὰ πεθάνει, ὥστε νὰ μὴ ζητᾶ ἢ ἔστω καὶ νὰ κοιμηθεῖ πνευματικῶς! Ἔτσι καὶ ὁ ἁμαρτωλός. Ἔχει νύκτα καὶ κόπο. Λίγο κόπο καὶ ἀνησυχία ἔχουν οἱ φιλάργυροι, φιλύποπτοι, χαιρέκακοι, ζηλότυποι, κακοί, ἐγωϊστές;

   Ἀλλὰ ὄχι μόνο νύκτα καὶ κόπο ἔχουν οἱ ἄπιστοι καὶ ἁμαρτωλοὶ ἀλλὰ καὶ 3) ἀκαρπία. Τί κατόρθωσαν νὰ μᾶς δώσουν ἡ ἀπιστία μὲ τὴν φιλοσοφία; Οὐδέν. Καὶ αὐτοὶ ἀκόμη οἱ Ἀρχαῖοι μὲ τὴν φιλοσοφία τὶς τέχνες καὶ τὰ γράμματα ὕμνησαν τοὺς θεοὺς τοῦ Ὀλύμπου καὶ τὶς ἀπαγωγὲς τῶν θεαινῶν. Τὰ δὲ πάθη τί εἴδους καρπὸ ἔχουν; Καὶ συγκεκριμένα ἡ φιλαργυρία. Ἐπὶ κατοχῆς συνέβη κάποια οἰκογένεια ποὺ πλούτισε ἀπ’ τὸ αἷμα τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ νὰ βρεθεῖ ἔχουσα ῥάβδους χρυσοῦ καὶ νὰ δολοφονηθεῖ! Ποῖος ὁ καρπὸς τοῦ ἐγωϊσμοῦ κάποιων μεγάλων κρατῶν; Αἰσχύνη καὶ ταπείνωση. Ποῖος ὁ καρπὸς τῆς φιλοπλουτίας; Ἡ κραυγὴ τοῦ κόσμου ἡ κατάρα καὶ τὸ χειρότερο ἡ γέννηση τοῦ κομμουνισμοῦ!

   Ὥστε μακρὰν τοῦ Χριστιανισμοῦ ἔχουμε ἀνησυχία καὶ οὐδεμία ὠφέλεια.

   Β΄. Πλησίον τοῦ Χριστοῦ. Ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο. Μὲ τὴν ἀνατολὴ τοῦ ἡλίου ἐμφανίσθηκε καὶ ὁ νοητὸς ἥλιος, ὁ Χριστός. Μὲ τὴν ἐντολή Του ρίχνονται καὶ πάλι τὰ δίχτυα, ἐπαναλαμβάνεται ἡ ἐργασία τους καὶ τὸ ἀποτέλεσμα εἶναι ἡ πλούσια ἄγρα τῶν ἰχθύων. Οἱ Ἀπόστολοι πλησίον τοῦ Χριστοῦ εἶχαν ὄχι μόνο πλῆθος ἰχθύων καὶ συναίσθηση ταπεινότητας ἔναντι τοῦ Κυρίου ἀλλὰ συνέλαβαν πλῆθος ἀνθρώπων, τοὺς ὁποίους ἐφώτισαν. Ἑπομένως πλησίον τοῦ Χριστοῦ ὑπάρχει τὸ φῶς, ὁ κόπος, ἡ εὐκαρπία.

   Πράγματι! Ἀπὸ τὴν ζωή: Φωτεινὴ εἶναι ἡ ἐργασία τοῦ πιστοῦ, διότι δὲν ἔχει νύκτα ἀλλὰ ἡμέρα καὶ γνωρίζει τὶ κάνει. Τὸ κάθε τι ἔχει τὴν θέση του. Ὅλα ἔχουν τὴν σειρά τους, τὴν συνάρτησή τους. Ὅπως μιὰ καλὴ νοικοκυρὰ γνωρίζει ποῦ τοποθετεῖ τὰ πράγματά της, ἔτσι καὶ ὁ πιστὸς ἔχει μέσα του ντουλάπα καὶ μὲ τάξη ἔχει τοποθετήσει σὲ διάφορα ράφια τὸν ἐσωτερικό του κόσμο. Καὶ τὰ πλέον μυστικά του ἀντέχουν ὄχι μόνο στὸ φῶς τῆς δημοσιότητας ἀλλὰ καὶ στὸ Θεῖο φῶς. Τὰ καθαρὰ τὰ κάνει τὸ φῶς καθαρότερα. Ὁ πιστὸς ἐργάζεται, κοπιάζει καρποφόρα. Ἔχει συναίσθηση τοῦ ἑαυτοῦ του, ὅπως καὶ ὁ Ἀπόστολος Πέτρος βλέποντας τὸν Χριστό. Ἐὰν εἶναι εὐφυής, βλέπει ἕνα ἀνθάκι τοῦ ἀγροῦ καὶ ταπεινοφρονεῖ. Ἐὰν εἶναι ἐνάρετος, βλέπει τὴν ἁγιότητα τοῦ Χριστοῦ, τὸν ὁποῖο ἔχει ἐμπρός του καὶ ταπεινώνεται. Ἐὰν εἶναι δυνατός, βλέπει τὴν παντοδυναμία τοῦ Χριστοῦ καὶ τὰ ἔργα Του καὶ δὲν ἐπαίρεται. Ὁ λόγος του εἶναι «ἅλατι ἠρτυμένος», ἔχει λόγια ἁλατισμένα. Φροντίζει, ὅπως λόγος σαπρὸς ἀπ’ τὸ στόμα του νὰ μὴ ἐξέρχεται, ἀλλὰ ἀγαθὸς πρὸς οἰκοδομὴ τῆς χρείας. Ἐνῶ εἶναι γενναιόδωρος, φροντίζει ὅμως κατὰ τὴν διάθεση τῶν ἀγαθῶν του νὰ μὴ σπαταλᾶ, ἀλλὰ νὰ οἰκονομεῖ, ὅπως καὶ ὁ Κύριος κατὰ τὸν πολλαπλασιασμὸ τῶν ἄρτων καὶ νὰ συλλέγει τὰ ἀποκόμματα «ἵνα μή τι ἀπόληται» κατὰ τὴν ἐντολὴ τοῦ Κυρίου. Μεγάλος κόπος αὐτός!

   Ἡ ἐργασία του εἶναι ἀποδοτικώτατη. Συναισθανόμενος ὁ πιστὸς τὸν ἑαυτό του τὶς ἀδυναμίες του καὶ τακτοποιῶντας τὸ ἐσωτερικό του διὰ τοῦ φωτὸς τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἀποδοτικώτατος. Βλέπει τὶ ἔχει καὶ δοξάζει τὸν Θεό. Βλέπει τὶ τοῦ λείπει καὶ ταπεινοφρονεῖ. Κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπο προοδεύει. Ὁ Χριστιανὸς ἔχει μεγάλη ἀποδοτικότητα, διότι ὁ κόσμος εἶναι γεμᾶτος ἀπὸ ἔργα Χριστιανικοῦ πολιτισμοῦ. Ἀλλὰ ὁ πιστὸς ποὺ οἰκονομεῖ* τὰ λόγια του, τὰ πράγματά του, τὶς σκέψεις του ἔχει μεγάλη καρποφορία μεγάλη ἐπίδραση στοὺς ἄλλους ἀνθρώπους.

   Διδακτικώτατο καὶ τραγικώτατο ταυτοχρόνως παράδειγμα σκότους, κόπου καὶ ἀκαρπίας τῶν μακρὰν τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ αὐτοκτονία τοῦ ἄνευ Χριστοῦ ποιητοῦ μας Λαπαθιώτου, ὁ ὁποῖος αὐτοκτόνησε κατὰ τὰ ἔτη τῆς κατοχῆς. Τοῦτος πρὶν αὐτοκτονήσει ἔγραψε τὰ ἑξῆς:

 

Ἔπειτα ἀπὸ ἁμαρτίας

 

«Τὸ καλοκαῖρι πέρασε σἄν ρῖγος,

καὶ ὁ χειμώνας μοῦ φαίνεται βαρύς,

τὶ σύντομα ποὺ πέρασε καὶ ὁ τρύγος,

δὲν πρόκαμες καρδιά μου νὰ χαρῇς».

   Ἰδοὺ ὁ κόπος καὶ ἡ ἀκαρπία τοῦ μακρὰν τοῦ Χριστοῦ. Ἀλλὰ ὑπάρχει τὸ σκοτάδι ἐπίσης τρομερό. Γράφει λοιπὸν ὁ ἴδιος.

 

Πρὸ τῆς αὐτοκτονίας

 

«Καὶ τὸ μαῦρο τὸ σκοτάδι

ποὺ θαρθῇ νὰ μὲ τυλίξῃ,

θὰ γιατρέψῃ μιὰ γιὰ πάντα

τὴν ἀγιάτρευτή μου πλῆξι.

Μιὰ γιὰ πάντα θὰ γιατρέψῃ

καὶ τὴν πλῆξι καὶ τὴν τύψη,

τὸ μεγάλο τὸ σκοτάδι,

ποὺ θαρθῇ νὰ μὲ τυλίξῃ».

 

   Ἰδοὺ σκοτάδι, κόπος, ἀκαρπία τῶν μακρὰν τοῦ Χριστοῦ!

   Ἰδοὺ ὁ μακρὰν καὶ ὁ ἐγγὺς τοῦ Χριστοῦ. Ἰδοὺ τὸ σκοτάδι, ὁ κόπος, ἡ ἀκαρπία τοῦ πρώτου· ἰδοὺ ἡ φωτεινότητα, ὁ κόπος καὶ ἡ εὐκαρπία τοῦ δευτέρου. Τί πρέπει νὰ γίνει; Ἂς πλησιάσουμε τὸν Χριστό, τὸ φῶς, τὴν ἠρεμία, τὴν ἀφθονία, ἐὰν θέλουμε ν’ ἀποφύγουμε τὸ σκοτάδι, τὴν ἀνησυχία, τὸ ἄγονο καὶ τὴν ἀγωνία. Γένοιτο!


* Ἀπὸ τὸ βιβλίο: «Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ», δεύτερος τόμος, Καλάμαι 1952, σελ. 134-137. (Οἱ μικρὲς φραστικὲς παρεμβάσεις καὶ τὰ ἔντονα στοιχεῖα, ὑπὸ ἱερομ. Ν.)


* οἰκονομεῖ: χρησιμοποιεῖ συνετά, προσέχει, φροντίζει.