Σεβασμός στήν ἱερωσύνη

Σεβασμός στήν ἱερωσύνη

 

Ἀρχιμ. Δανιὴλ Ἀεράκη*

   Ὁ πιστός καί εὐσεβής λαός σέβεται τούς λειτουργούς τῆς Ἐκκλησίας, ἐπισκόπους, πρεσβυτέρους καί διακόνους. Εἶναι ἕτοιμος νά παραβλέψη ὁποιαδήποτε ἀδυναμία τους ἀρκεῖ νά διαπιστώνη εὐλάβεια, ἀγάπη καί ἀνιδιοτέλεια. Στό πρόσωπο τῶν κανονικῶν καί ἐναρέτων κληρικῶν βλέπει τήν ἱερωσύνη τοῦ Χριστοῦ, τήν θυσία τοῦ Χριστοῦ, τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ, τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας.

   Εἶναι ριζωμένος στή συνείδηση τοῦ Ἑλληνορθοδόξου πληρώματος ὁ σεβασμός στό πρόσωπο τῶν ἱερέων. Ἔχει περάσει τό μήνυμα τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ: Πάνω ἀπ᾿ τοῦ ἀγγέλου τήν τιμή εἶναι ἡ τιμή στόν ἱερέα.

   Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ὄχι ἁπλῶς ἐπιθυμοῦσε ἁγίους λειτουργούς τοῦ θυσιαστηρίου, ἀλλά καί ὡς ἐπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως ἀγωνίστηκε γιά τήν κάθαρση στό χῶρο τῆς ἱερωσύνης (καί ἀρχιερωσύνης). Ἀπό μία ὁμιλία του (86η στό κατά Ἰωάννην Εὐαγγέλιο) συνάγουμε τίς παρακάτω ἐπισημάνσεις του:

   • Οἱ ἱερεῖς μεταφέρουν σέ μᾶς τό ἔλεος καί τήν χάρη τοῦ Θεοῦ. Ἀσφαλῶς καί οἱ ἴδιοι ὀφείλουν νά εἶναι προσεκτικοί καί νά μή μεταβάλλωνται σέ ἐμπόρους τοῦ ναοῦ τοῦ Θεοῦ καί σέ ἐκμεταλλευτές τῆς δωρεάν χάριτος. Ἀλλά καί οἱ πιστοί ὀφείλουν νά προσέχουν τό φρικτό ἁμάρτημα τῆς ἱεροκατηγορίας. «Ἄν ἄνθρωπος χειροτονήσῃ, τοσοῦτος φόβος. Τοῦ δέ Θεοῦ χειροτονοῦντος, καί ὑπερορῶμεν τόν χειροτονούμενον καί λοιδοροῦμεν καί μυρίοις ὀνείδεσι πλύνομεν, καί, τούς ἀδελφούς ἡμῶν κωλυθέντες κρίνειν, κατά τῶν ἱερέων τήν γλῶτταν ἀκονῶμεν» (Ε.Π.Ε. 14, 716). Μ ε τ ά φ ρ α σ ι ς: Ἄν ἄνθρωπος διορίση κάποιον, τόν φοβόμαστε πολύ. Κι αὐτόν, πού ὁ Θεός τόν χειροτονεῖ, τόν περιφρονοῦμε καί τόν βρίζουμε καί τόν περιλούζουμε μέ μύριες κατηγόριες. Κι ἐνῶ ὁ Χριστός μᾶς ἀπαγόρευσε νά κατακρίνουμε τόν ἁπλό ἀδελφό μας, ἐμεῖς ἀκονίζουμε τήν γλῶσσα ἐναντίον τῶν ἱερέων.

   Συνήθως τούς λειτουργούς οἱασδήποτε ἄλλης ἐξουσίας δέν τούς προσβάλλουν τόσο, ὅσο τούς ἱερεῖς τοῦ Θεοῦ. Ἀρέσκονται οἱ ἀσεβεῖς ν᾿ ἀσχολοῦνται ὑποτιμητικά μέ τούς ἱερεῖς, εἴτε δικαίως εἴτε ἀδίκως, ὄχι ἀπό ἀγάπη, ἀλλ᾿ ἀπό ἐμπάθεια. Κατηγορώντας ἀσύστολα καί ἀδιάκριτα τούς κληρικούς, δύο πράγματα θέλουν νά στηρίξουν: 

     Τή δική τους διαφθορά («ἀφοῦ οἱ ἱερεῖς κάνουν αὐτά, γιατί κι ἐμεῖς νά μή κάνουμε τά ἴδια;»).

     Τήν πολεμική τους κατά τῆς Ἐκκλησίας καί τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ.

   • Οἱ ἱερεῖς εἶναι ὄργανα τοῦ Θεοῦ. Κάποτε εἶναι ἀνάξιοι. Κάποτε ὁ λαός ὀφείλει νά διαμαρτύρεται γιά τόν τρόπο εἰσόδου στήν ἱερωσύνη ἀνθρώπων ἀξέστων καί ἀσχέτων. Ποτέ ὅμως νά μή κλονίζεται ὡς πρός τήν ἐγκυρότητα τῶν μυστηρίων. «Ὁ ἱερεύς τήν ἑαυτοῦ δ α ν ε ί ζ ε ι γλῶτταν, καί τήν ἑαυτοῦ παρέχει χεῖρα. Καί γάρ οὐδέ δίκαιον ἦν διά τήν ἑτέρου κακίαν εἰς τά σύμβολα τῆς σωτηρίας ἡμῶν τούς πίστει προσιόντας παραβλάπτεσθαι» (Ε.Π.Ε. 14, 716). Μ ε τ ά φ ρ α σ ι ς: Ὁ ἱερέας δανείζει τήν γλῶσσα του στόν Θεό καί δίνει τό χέρι του. Γιατί δέν θἆταν δίκαιο, ἐξ αἰτίας τῆς δικῆς του κακίας νά κωλύωνται ὅσοι προσέρχονται μέ πίστη στά μυστήρια.

   Ὁ Θεός μιλάει καί δι᾿ ἀναξίων λειτουργῶν (Ματθ. κγ΄ 2-3). Προσφέρει τήν ἄφεση καί διά φαύλων ἱερέων (Ἰωάν. κ΄ 23). Τόν διαβεβλημένο κληρικό ὀφείλει νά τόν ἀποβάλη ἀπό τό σῶμα της ἡ Ἐκκλησία. Κι ὁ λαός δέν στέκει ἀπαθής στό θέμα. Ἀλλά μέχρι ν᾿ ἀποβληθῆ, ἐνεργεῖ ὁ Θεός καί δι᾿ αὐτοῦ. «Κἄν ὁ βίος τῶν ἱερέων σφόδρα διαβεβλημένος ᾖ, σύ, ἄν προσέχῃς σεαυτῷ, οὐδέν παραβλαβήσῃ εἰς τά ἐγκεχειρισμένα αὐτῷ παρά τοῦ Θεοῦ. Εἰ γάρ δι᾿ ὄνου φωνήν ἀφεθῆναι ἐποίησε, πολλῷ μᾶλλον δι᾿ ὑμᾶς τούς εὐγνώμονας, εἰ καί σφόδρα φ α ῦ λ ο ί  εἰσιν οἱ ἱερεῖς, τά αὐτοῦ πάντα ἐργάσεται καί πέμψει τό Πνεῦμα τό Ἅγιον» (Ε.Π.Ε. 14, 714-716). Με τ ά φ ρ α σ ι ς: Κι ἄν ἀκόμα ὁ βίος τῶν ἱερέων εἶναι πάρα πολύ διεφθαρμένος, ἐσύ, ἄν προσέχης τόν ἑαυτό σου, δέν ἔχεις νά χάσης τίποτα ἀπό ὅσα ὁ Θεός στούς ἱερεῖς ἔχει ἐμπιστευθῆ. Ἄν ἔκανε τό γαϊδούρι νά μιλήση, πόσο μᾶλλον δίνει τήν χάρη Του σέ σᾶς, πού Τόν πιστεύετε καί Τόν εὐχαριστεῖτε. Κι ἄν ἀκόμα οἱ ἱερεῖς εἶναι πολὺ φαῦλοι, θά ἐνεργήση ἡ χάρη. Θά στείλη ὁ Θεός τό Πνεῦμα τό Ἅγιο.

   • Ὑπάρχουν πάντοτε στήν Ἐκκλησία καί ἅγιοι λειτουργοί. Ἀγωνίζονται μέ φόβο καί τρόμο στήν ὑπεύθυνη διακονία τους. Αὐτό δέν σημαίνει, ὅτι ἡ ἁγιότητα τοῦ λειτουργοῦ μεταδίδει τήν χάρη. Ὁ ἅγιος ὅμως κληρικός δέν ἀπωθεῖ τούς ἀνθρώπους. Ἀντίθετα, ἑλκύει πολλούς νά προσέλθουν στήν χάρη. «Οὐχ ὁ καθαρός ἀπό τῆς οἰκείας καθαρότητος ἐπισπᾶται τό Πνεῦμα τό Ἅγιον, ἀλλά χάρις ἐστίν, ἡ τό πᾶν ἐργαζομένη» (Ε.Π.Ε. 14, 716). Μ ε τ ά φ ρ α σ ι ς: Ἐκεῖνο, πού ἑλκύει τό Πνεῦμα τό Ἅγιον δέν εἶναι ὁ καθαρός (ἱερεύς) μέ τήν καθαρότητά του, ἀλλ᾿ ἡ χάρη. Αὐτή ἐπιτελεῖ τό πᾶν.

   • Ἡ ἱεροκατηγορία, ὅταν μάλιστα ἅπτεται μέ τήν συκοφαντία, προκαλεῖ ἀθυμία καί θλίψη στούς εὐλαβεῖς κληρικούς. Πῶς μπορεῖ ὁ κυβερνήτης τοῦ πλοίου νά ἔχη ὄρεξη καί προσοχή, ὅταν ἀπό παντοῦ τοῦ ἐκτοξεύουν βέλη; «Κυβερνήτης καί ὁ ἱερεύς. Ἄν μέν ἀπολαύῃ τῆς παρ᾿ ὑμῶν τιμῆς, καί τά ὑμέτερα διαθεῖναι καλῶς δυνήσεται. Ἄν δέ ἀθυμίᾳ αὐτούς περιβάλλητε, τάς χεῖρας ἐκλύσαντες, εὐχειρώτους μεθ᾿ ὑμῶν αὐτούς ποιήσετε τοῖς κύμασι, κἄν σφόδρα γενναῖοι ὦσιν» (Ε.Π.Ε. 14, 712). Μ ε τ ά φ ρ α σ ι ς: Κυβερνήτης σκάφους εἶναι καί ὁ ἱερέας. Ἄν μέν τιμᾶτε τούς ἱερεῖς, θά μπορέσουν νά κυβερνήσουν καλά καί νά τακτοποιήσουν μέ ἐπιτυχία καί τά δικά σας θέματα. Ἄν ὅμως τούς στενοχωρῆτε, ἐξασθενοῦν οἱ δυνάμεις τους. Ὅσο γενναῖοι κι ἄν εἶναι, θά τούς κάνετε εὐπρόσβλητους στά κύματα.

   Βέβαια κανείς δέν ἐμπιστεύεται τή διακυβέρνηση ἑνός σκάφους σέ νεαρό, ὄχι μόνο ἄψητο, ἀλλά καί ἀνεκπαίδευτο καί ἐπιπόλαιο. Οἱ ἐπίσκοποι, ξέροντας τήν φοβερή εὐθύνη, ὀφείλουν ν᾿ ἀναζητοῦν ἐμπείρους, ἱκανούς, ὡρίμους, σοβαρούς γιά τήν διακυβέρνηση τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ σκάφους.

   • Ὅταν ἡ Ἐκκλησία ἀναθέτη τό ἔργο τῆς διακονίας σέ σεμνούς κληρικούς, τότε ὁ λαός συσπειρώνεται καί τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας λειτουργεῖ ἁρμονικά καί σωστικά. Ὅποιος φοβᾶται τόν Θεό, αὐτός σέβεται καί τούς λειτουργούς τοῦ Θεοῦ: «Τόν Θεόν φοβώμεθα, καί τούς ἱερέας αὐτοῦ ἐντίμως ἔχωμεν, πᾶσαν αὐτοῖς ἀπονέμοντες τιμήν» (Ε.Π.Ε. 14, 716). Μ ε τ ά φ ρ α σ ι ς: Ἄς φοβώμαστε τόν Θεό καί ἄς τιμᾶμε τούς ἱερεῖς Του. Ἄς τούς ἀποδίδουμε ὅλη τήν τιμή.

* Ἀπὸ τὸ περιοδικὸ «ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΒΑΠΤΙΣΤΗΣ», Αὔγουστος 2005, τ. 485, σελ. 120, 121.