Ὁ ἅγιος ἱερομάρτυς Ἐλευθέριος

Ὁ ἅγιος ἱερομάρτυς Ἐλευθέριος

Ἑορτάζει τὴν ιε΄ (15η) Δεκεμβρίου.

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ*

Ἐλευθέριος, ὡς ἀδουλόνους φύσει,

Σπάθας θεωρῶν, οὐκ ἐδουλοῦτο πλάνῃ.

Δῖον Ἐλευθέριον δεκάτῃ πέφνε φάσγανα πέμπτῃ.

   Τοῦτος ὁ ἅγιος ἦταν ἀπ’ τὴν πόλη τῆς Ρώμης, ἐν ἔτει ριζ΄ (117), πολὺ νέος κατὰ τὴν ἡλικία, ὀρφανὸς ἀπὸ πατέρα, ἔχοντας μόνο τὴν μητέρα του τὴν ἁγία Ἀνθία, ἡ ὁποία διδάχθηκε ἀπὸ τὸν ἀπόστολο Παῦλο τὴν πίστη στὸν Χριστό. Τοῦτος λοιπόν, ὅταν ἦταν ἀκόμη παιδὶ προσφέρθηκε ἀπὸ τὴν μητέρα του στὸν ἐπίσκοπο τῆς Ρώμης Ἀνίκητο καὶ ἀπὸ ἐκεῖνον ἔμαθε τὰ ἱερὰ γράμματα καὶ συναριθμήθηκε μὲ τὸ τάγμα τῶν κληρικῶν. Κι ὅταν ἔγινε δεκαπέντε ἐτῶν χειροτονήθηκε διάκονος, καὶ κατὰ τὸν δέκατο ὄγδοο χρόνο τῆς ἡλικίας του χειροτονήθηκε ἱερέας καὶ στὸν εἰκοστὸ χρόνο χειροτονήθηκε ἐπίσκοπος τοῦ Ἰλλυρικοῦ, ἀφοῦ εἶχε ἤδη κάμει πολλὰ θαύματα μὲ τὴν ὑπερβάλλουσα ἀρετή του¹. Ἐπειδὴ ὅμως ἐπέστρεφε στὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ πολλοὺς ἕλληνες (εἰδωλολάτρες) διὰ τῆς διδασκαλίας του, ὁδηγήθηκε μπροστὰ στὸν βασιλέα Ἀδριανὸ καὶ ἀφοῦ διακήρυξε τὸν Χριστὸ Θεὸ ἀληθινό, μὲ προσταγὴ τοῦ βασιλέως βάζεται ἐπὶ χάλκινου καὶ πυρωμένου κρεβατιοῦ, κάτω ἀπ’ τὸ ὁποῖο ἦταν πῦρ στρωμένο. Ἔπειτα ξαπλώνεται πάνω σὲ μιὰ σχάρα πολὺ ἀναμμένη καὶ μετὰ ταῦτα βάζεται σὲ πυρωμένο τηγάνι ἀπὸ ἔλαιο καὶ ὀξύγγιο² καὶ πίσσα. Ἀπὸ τὴν θεία ὅμως χάρη διαφυλάχθηκε ἀβλαβὴς ἀπ’ ὅλα τοῦτα.

   Ὕστερα δὲ κατασκευάζεται μὲ τὴν συμβουλὴ τοῦ ἔπαρχου Κορέμμονος φοῦρνος ποὺ εἶχε σοῦβλες ὀξείες ἀπὸ τὰ δύο μέρη, μέσα στὸν ὁποῖο πρῶτος ὁ Κορέμμων μπῆκε ἀφοῦ –ἐν τῷ μεταξὺ– ἐπλήσθη (γέμισε) Πνεύματος ἁγίου καὶ ὁμολόγησε τὸν Χριστὸ Θεό. Κ’ ἐπειδὴ βγῆκε ἀπὸ κεῖ ἀβλαβής, ἀποκεφαλίζεται καὶ λαμβάνει τὸν στέφανο τοῦ μαρτυρίου.

   Ὁ δὲ ἅγιος Ἐλευθέριος τέθηκε σὲ τηγάνι, ἀλλὰ παρευθὺς σβήστηκε μὲν τὸ πῦρ, αὐτὸς δὲ βγῆκε ἀπὸ κεῖ σῶος καὶ ἀβλαβής. Ἔπειτα ρίχνεται στὴν φυλακή, καὶ δένεται σὲ ἅμαξα καὶ σύρεται ἀπὸ ἄγριους ἵππους· κι ἀφοῦ λύθηκε ἀπ’ τὴν ἅμαξα ὑπὸ θείων ἀγγέλων ἀνέβηκε πάνω σὲ ὑψηλὸ ὅρος κ’ ἐκεῖ συναναστρεφόταν μὲ τ’ ἄγρια ζῶα, τὰ ὁποῖα ἡμέρωναν ὅταν ὁ ἅγιος μελετοῦσε τὰ λόγια τοῦ Θεοῦ. Ἐπειδὴ ὅμως στάλθηκαν στρατιῶτες γιὰ νὰ τὸν συλλάβουν, ὁ ἅγιος ἀφοῦ τοὺς νουθέτησε τοὺς ἔφερε στὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ καὶ τοὺς βάπτισε. Κι ὄχι μόνον τούτους, ἀλλὰ καὶ ἄλλους εἰδωλολάτρες βάπτισε ποὺ πίστεψαν στὸν Χριστό, ἕως πεντακόσιους. Κι ἀφοῦ ὁδηγήθηκε στὸν βασιλέα καὶ δόθηκε στὰ θηρία γιὰ νὰ τὸν φάγουν καὶ διαφυλάχθηκε σῶος καὶ ἀβλαβής, στὸ τέλος θανατώνεται ἀπὸ δύο στρατιῶτες μὲ προσταγὴ τοῦ βασιλέως.

   Ἡ δὲ μητέρα του Ἀνθία ἀφοῦ ἀγκάλιασε τὸ νεκρὸ λείψανο τοῦ γυιοῦ της καὶ τὸ κατασπάσθηκε, μὲ τὸ ξίφος καὶ αὐτὴ θανατώνεται· κι ἔτσι μαζὶ μὲ τὸν γυιό της λαμβάνει τὸν στέφανο τῆς ἀθλήσεως.

Ταῖς Αὐτοῦ ἁγίαις πρεσβείαις, Χριστὲ ὁ Θεός, ἐλέησον καὶ σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν.

* «Συναξαριστὴς τῶν δώδεκα μηνῶν» τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, τόμ. 2ος, σελ. 317-319. (Μικρὴ φραστικὴ διασκευή, ὑπὸ ἱερομ. Ν. ἁγιορείτου).

 

1. Ἂς μὴ θαυμάζει κανεὶς ὅτι ὁ ἅγιος τοῦτος χειροτονήθηκε παρ’ ἡλικίαν ἀντίθετα στοὺς θείους καὶ ἱεροὺς κανόνες τῆς Ἕκτης Οἰκουμενικῆς, ὅσο καὶ τῆς ἐν Νεοκαισαρείᾳ τοπικῆς Συνόδου, οἱ ὁποῖες διορίζουν (ὁρίζουν) ὅτι ὁ μὲν διάκονος νὰ χειροτονεῖται εἰκοσιπέντε χρονῶν, ὁ δὲ πρεσβύτερος τριάντα χρονῶν καὶ ὁ ἐπίσκοπος πάνω ἀπὸ τοὺς τριάντα χρόνους. Διότι ὁ ἅγιος Ἐλευθέριος ἤκμασε προτοῦ ἀκόμη νὰ ὁρισθοῦν οἱ ἀνωτέρω κανόνες, διότι αὐτοὶ διορίσθηκαν ὕστερα.

2. ὀξύγγιο: χοιρινὸ λίπος, ξίγγι, λαρδί.