Ἡ κατὰ σάρκα γέννηση τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ
Ἑορτάζεται τὴν κε΄ (25η) Δεκεμβρίου
ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ*
Θεὸς τὸ τεχθέν, ἡ δὲ μήτηρ Παρθένος.
Τί μεῖζον ἄλλο καινὸν εἶδεν ἡ κτίσις;
Παρθενικὴ Μαρίη Θεὸν εἰκάδι γείνατο πέμπτῃ.
Βλέποντας ὁ φιλάνθρωπος Θεὸς ὅτι τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων τυραννιόταν ἀπὸ τὸν διάβολο, σπλαγχνίσθηκε· καὶ ἀπέστειλε τὸν ἄγγελο Γαβριὴλ πρὸς τὴν Θεοτόκο, καὶ μήνυσε δι᾿ αὐτοῦ τὸ «Χαῖρε, κεχαριτωμένη· ὁ Κύριος μετὰ σοῦ». Καὶ μόλις εἶπε ἐκείνη τὸ «Ἰδοὺ ἡ δούλη Κυρίου γένοιτό μοι κατὰ τὸ ρῆμά σου», εὐθὺς συνελήφθη μέσα στὴν ἄχραντη καὶ παρθενική της μήτρα, ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ καὶ Κύριος μας Ἰησοῦς Χριστός.
Κι ὅταν κόντευαν νὰ τελειώσουν οἱ ἐννέα μῆνες ἀπὸ τὴν σύλληψη, ἐξῆλθε ὁρισμὸς ἀπὸ τὸν Καίσαρα Αὔγουστο, γιὰ νὰ ἀπογραφθεῖ ὅλη ἡ οἰκουμένη ποὺ ἦταν ὑπὸ τὴν ἐξουσία του. Γιὰ νὰ πραγματοποιήσει τὴν ἀπογραφὴ αὐτή, στάλθηκε στὰ Ἱεροσόλυμα ὁ ἡγεμόνας Κυρήνιος.
Τότε λοιπόν, ἀνέβηκε καὶ ὁ Ἰωσήφ, -ὁ φύλακας τῆς Θεοτόκου-, μαζὶ μὲ τὴν Θεοτόκο στὴν Βηθλεέμ, γιὰ νὰ ἀπογραφοῦν ἐκεῖ1. Κ᾿ ἐπειδὴ ἔμελλε νὰ γεννήσει ἡ Παρθένος καὶ δὲν βρῆκε κατοικία νὰ μείνει, διότι ὁ πολὺς λαὸς ποὖχε συναχθεῖ ἐκεῖ πρόλαβε καὶ κατοίκησε σ᾿ ὅλες τὶς οἰκίες τῆς Βηθλεέμ, γι᾿ αὐτὸ μπῆκε σὲ ἕνα φτωχικὸ σπήλαιο καὶ κεῖ γέννησε ἀφθόρως τὸν Κύριο μας Ἰησοῦ Χριστό· καὶ σπαργάνωσε σὰν βρέφος τὸν Κτίστην τῶν ἁπάντων· κι ἔβαλε αὐτὸν πάνω στὴν φάτνη τῶν ἀλόγων ζώων, διότι ἔμελλε νὰ μᾶς ἐλευθερώσει ἀπὸ τὴν ἀλογία2.
Αὐτῷ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
* «Συναξαριστὴς τῶν δώδεκα μηνῶν» τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, τόμ. 2ος, σελ. 403-405. (Μικρὴ φραστικὴ διασκευή, ὑπὸ ἱερομ. Ν. ἁγιορείτου).
1. Πρέπει νὰ σημειώσουμε, ὅτι δύο ἀπογραφὲς ἔγιναν στὸν καιρὸ τοῦ Καίσαρος Αὐγούστου. Πρώτη καὶ δεύτερη. Στὴν πρώτη, ἔγινε μιὰ μόνο ψιλὴ ἀπαρίθμηση τῶν ὑπηκόων, χωρὶς καμμία δασμοφορία. Αὐτὴ τὴν πρώτη ἀπογραφὴ ἀναφέρει μὲν ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς λέγοντας: «Αὕτη ἡ ἀπογραφὴ πρώτη ἐγένετο, ἡγεμονεύοντος τῆς Συρίας Κυρηνίου» (Λουκ. β΄ 2), δὲν τὴν ἀναφέρει δὲ ὁ Ἰώσηπος, καὶ διότι δὲν ἀνῆκε στὸν Ἡρώδη καὶ διότι δὲν ἀναφέρεται στὰ ἀπομνημονεύματα Νικολάου τοῦ Δαμασκηνοῦ, τοῦ φίλου Αὐγούστου καὶ τοῦ Ἡρώδου.
Ἐπειδὴ μερικοὶ λέγουν μὲ ἀπορία ὅτι στὴν πρώτη ἀπογραφὴ δὲν ἡγεμόνευε στὴν Συρία ὁ Κυρήνιος, ὅπως γράφει ὁ Εὐαγγελιστής, ἀλλ᾿ ἡγεμόνευε ὁ Σέντιος Σατορνῖνος ἢ ὁ Κυϊντίλιος Οὔαρος ὁ μετὰ τὸν Σέντιο ἡγεμονεύσας (διότι ὁ Κυρήνιος ἡγεμόνευε κατὰ τὴν δεύτερη ἀπογραφή), διὰ τοῦτο ἄλλοι ἀποκρίνονται σ᾿ αὐτὸ ἢ ὅτι ὁ Κυρήνιος στάλθηκε γιὰ νὰ ἐπιστατήσει στὴν πρώτη ἀπογραφή, ὡς ἐπίτροπος μόνον τοῦ Αὐγούστου, ἢ ὅτι τὸ «αὕτη ἡ ἀπογραφὴ πρώτη ἐγένετο», τὸ «πρώτη», λέγω, τοῦτο πρέπει νὰ νοηθεῖ ἀντὶ τοῦ πρωτύτερα, καὶ ἔγινε κατὰ τὸν χρόνο τῆς ἡγεμονίας τοῦ Κυρηνίου. Γιὰ νὰ τὸ ποῦμε σαφέστερα, αὐτὴ ἡ ἀπογραφὴ ἔγινε προτοῦ νὰ ἡγεμονεύσει ὁ Κυρήνιος τῆς Συρίας. Ὅπως ἀκριβῶς κατανοοῦμε κ᾿ ἐκεῖνο ποὺ γράφει ὁ Ματθαῖος: «τῇ δὲ πρώτῃ τῶν ἀζύμων (ἤτοι τὴν πρὸ τῶν ἀζύμων ἡμέρα, δηλ. τὴν Μεγάλη Πέμπτη) προσῆλθον οἱ μαθηταὶ τῷ Ἰησοῦ λέγοντες αὐτῷ· Ποῦ θέλεις ἑτοιμάσωμέν σοι φαγεῖν τὸ Πάσχα;» (Ματθ. κς΄ 17).
Ἡ δεύτερη ἀπογραφὴ ἔγινε δέκα χρόνια μετὰ ἀπὸ τὴν πρώτη ἀπογραφή, καὶ κατὰ τὴν ὁποία ἀπογράφονταν οἱ Ἰουδαῖοι γιὰ νὰ πληρώνουν στὸν Καίσαρα τὰ βασιλικὰ δοσίματα καὶ τὶς δεκατίες τῶν ὑποστατικῶν τους. Γιὰ τοῦτο ἔγινε καὶ ἡ ἀποστασία τοῦ Γαλιλαίου Ἰούδα, ὅπως ἀναφέρει ὁ Λουκᾶς στὶς Πράξεις. Καὶ δὲν ἀναφέρουν οἱ ἐξωτερικοὶ ἱστορικοὶ γιὰ τὶς δύο αὐτὲς ἀπογραφές, ἐπειδὴ μέχρι τότε σώζονταν οἱ δημόσιοι Πίνακες ἢ Κώδικες, οἱ σχετικοὶ μὲ αὐτὲς τὶς ἀπογραφές, ὁπότε ἦταν τὸ πρᾶγμα πασίδηλο(ὁλοφάνερο). Διὰ τοῦτο καὶ ὁ θεῖος Ἰουστῖνος στὴν β΄ ἀπολογία καὶ ὁ Τερτυλλιανὸς κατὰ Μαρκίωνος παραπέμπουν τοὺς Ἐθνικοὺς (νὰ ἐρευνήσουν) στοὺς ἀνωτέρω βασιλικοὺς κώδικες γιὰ νὰ πληροφορηθοῦν ἐξ αὐτῶν μὲ βεβαιότητα. (Βλ. στὴν νεοτύπωτη ἑκατονταετηρίδα, σελ. 12).
2. Ἂς σημειώσουμε ἐπίσης, ὅτι ὁ Κύριος γεννήθηκε ἡμέρα Τετάρτη τῆς ἑβδομάδος καὶ βλέπε στὸν Σεβαστὸν Τραπεζούντιον, σελ. 128. Αὐτὸ τὸ λέγει καὶ ὁ Ἀθηνῶν Μελέτιος, στὸν πρῶτο τόμο. Τὴν ἡμέρα δηλαδή, κατὰ τὴν ὁποία κτίσθηκε ὁ αἰσθητὸς ἥλιος καὶ ἡ σελήνη καὶ τὰ ἄστρα! Καί, ἐν ἔτει 42ο τῆς μοναρχίας τοῦ Αὐγούστου, καὶ 33ο τῆς βασιλείας τοῦ Ἡρώδου. Συμπληρωματικὰ ἀναφέρουμε ὅτι ὁ μὲν Ἱππόλυτος ὁ Θηβαῖος στὸ χρονικὸ εἶπε ὅτι γεννήθηκε ὁ Κύριος ἡμέρα Κυριακή, ὁ δὲ νεώτερος Καλμέτος στὴν ἁρμονία τῶν Εὐαγγελίων θέλει νὰ ἔχει γεννηθεῖ ἡμέρα Πέμπτη τῆς ἑβδομάδος (βλ. στὴν νεοτύπωτη ἑκατονταετηρίδα τοῦ κυροῦ Εὐγενίου).
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ΄.
Ἡ Γέννησίς σου Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, ἀνέτειλε τῷ κόσμῳ, τὸ φῶς τὸ τῆς γνώσεως· ἐν αὐτῇ γὰρ οἱ τοῖς ἄστροις λατρεύοντες, ὑπὸ ἀστέρος ἐδιδάσκοντο, σὲ προσκυνεῖν τὸν Ἥλιον τῆς δικαιοσύνης, καὶ σὲ γινώσκειν ἐξ ὕψους Ἀνατολήν. Κύριε δόξα σοι.
Κοντάκιον. Ἦχος γ΄.
Ἡ Παρθένος σήμερον, τὸν Ὑπερούσιον τίκτει, καὶ ἡ γῆ τὸ Σπήλαιον, τῷ ἀπροσίτῳ προσάγει. Ἄγγελοι, μετὰ Ποιμένων δοξολογοῦσι. Μάγοι δέ, μετὰ ἀστέρος ὁδοιποροῦσι· δι᾿ ἡμᾶς γὰρ ἐγεννήθη, Παιδίον νέον, ὁ πρὸ αἰώνων Θεός.
Μεγαλυνάριον.
Δόξα ἐν ὑψίστοις πᾶσα πνοή, ἐν χαρᾷ βοάτῳ τῷ τεχθέντι ἐν Βηθλεέμ· ἐπὶ γῆς γὰρ ὤφθης, δωρούμενος εἰρήνην· τὴν τούτου προσκυνήσωμεν θείαν Γέννησιν.