Ὁ ἅγιος Ἐπιφάνιος ἐπίσκοπος Κύπρου

Ὁ ἅγιος Ἐπιφάνιος ἐπίσκοπος Κύπρου

Ἑορτάζει τὴν ιβ΄ (12η) Μαΐου.

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ*

Φανεὶς Ἐπιφάνιος ἐν Κύπρῳ μέγας,

Κλέος παρ’ αὐτῇ καὶ θανὼν ἔχει μέγα.

Τῇ δυοκαιδεκάτῃ Ἐπιφάνιον μόρος εἷλεν.

   Τοῦτος ὁ μέγας καὶ θαυματουργὸς Ἐπιφάνιος ἦταν κατὰ τοὺς χρόνους Ἀρκαδίου καὶ Ὀνωρίου τῶν βασιλέων, ἐν ἔτει υβ΄ (402), καταγόταν δὲ ἀπὸ τὴν χώρα τῆς Φοινίκης, ἀπ’ τὰ πλησιόχωρα μέρη τῆς ἐκεῖ Ἐλευθερουπόλεως, γυιὸς γονέων ἐργαζομένων μὲ τὰ ἴδια τους τὰ χέρια τὴν γεωργική. Κι ἀφοῦ ἀνατράφηκε στὴν μικρὴ οἰκία τῶν πενήτων καὶ γεωργῶν γονιῶν του, αὐτὸς μὲ τοὺς δικούς του κόπους ἐξέλαμψε στὸν κόσμο καὶ μὲ τὴν κατὰ Θεὸν ἀρετή του ἀνέβηκε ὁ ἀοίδιμος στὸ ἀκρότατο ὕψος τῆς εὐσεβοῦς καὶ θεάρεστης πολιτείας· διότι οἱ μὲν γονεῖς του, Ἑβραῖοι ὄντες, ἀπέμειναν στὴν σκιὰ καὶ στὴν λατρεία τοῦ νόμου καὶ δὲν μπόρεσαν νὰ δοῦν τὸ φῶς τῆς χάριτος τοῦ Εὐαγγελίου· τοῦτος ὅμως ὁ μακάριος ἔδραμε στὴν πίστη καὶ στὴν ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ ἀπὸ μικρὴ ἀφορμή, τὴν ἀκόλουθη:

   Κάποιος ἐνάρετος ποὺ ὀνομαζόταν Κλεόβιος γιάτρεψε τὴν πληγὴ ποὖχε λάβει ὁ Ἅγιος στὸν μηρό, ἐπειδὴ τὸν κρήμνισε τὸ γαϊδουράκι του ποὺ ἀτάκτησε στὸν δρόμο ἔπεσε καὶ θανατώθηκε. Τότε λοιπὸν ὁ Ἄγιος ἔλαβε στὴν καρδιά του κάποιους λογισμοὺς ἀμφιβολίας περὶ τοῦ παλαιοῦ νόμου· γι’ αὐτὸ δὲν πρόσεχε τόσο πολὺ στὴν λατρεία καὶ φύλαξή του. Ὕστερα δὲ ἀνταμώθηκε μὲ κάποιον μοναχό, ὀνόματι Λουκιανό, καὶ βλέποντας ὅτι αὐτὸς ἔδωκε τὸ φόρεμά του σ’ ἕνα φτωχὸ ποὺ τοῦ ζητοῦσε ἐλεημοσύνη, καὶ ντύθηκε ἐκ Θεοῦ ἄνωθεν ἄλλο λευκὸ ἔνδυμα, τοῦτο, λέγω, τὸ θαυμάσιο βλέποντας, εὐθὺς δέχθηκε τὴν πίστη τῶν Χριστιανῶν καὶ βαπτίσθηκε. Καὶ ἀφοῦ ὁ Ἅγιος βαπτίσθηκε, ὅσα θαύματα ἐνήργησε εἶναι δυσκολώτατο πρᾶγμα νὰ τὰ περιλάβει κανεὶς μὲ συντομία, διότι τὸ νὰ διηγεῖται κάποιος τὸ μῆκος καὶ πλάτος τῶν θαυμασίων τῆς ἱστορίας του εἶναι τὸ ἴδιο ὡσὰν νὰ δοκίμαζε ν’ ἀντλήσει τὴν θάλασσα μὲ μικρὸ ἀγγεῖο. Γι’ αὐτὸ τόσα μόνο εἶναι ἀναγκαῖο νὰ ποῦμε περὶ τοῦ Ἁγίου τούτου, τὰ ἑξῆς:

   Ὅταν ἦταν μοναχός, μεταχειριζόταν ὅπως εἴπαμε, ἀσκητικὴ ζωὴ κ’ ἐνεργοῦσε πλῆθος θαυμάτων καὶ ἰατρεῖες, τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων· τὸ ἴδιο ὅμως ἐνεργοῦσε κι ὅταν ἔγινε ἀρχιερεύς· κ’ ἐπιπλέον ἐδίδασκε τὸ ποίμνιό του διδασκαλία ὀρθόδοξη καὶ συνέγραφε πλῆθος συγγραμμάτων, διὰ μέσου τῶν ὁποίων πᾶσα γλῶσσα βλάσφημη ἀποστομωνόταν καὶ πᾶσα ἐκκλησία διδασκόταν τὴν ὀρθόδοξη πίστη. Ἔτσι, γιὰ τὸν ζῆλο καὶ τὴν ἔνθεη παρρησία του ὑπέμεινε πολλοὺς πειρασμοὺς ὁ ἀοίδιμος ἀπ’ τοὺς τότε αἱρετικοὺς καὶ κακοδόξους.

   Ἀφοῦ λοιπὸν ἔζησε ἑκατὸν δεκαπέντε χρόνους, καθὼς αὐτὸς ὁ ἴδιος εἶπε τοῦτο στὸν βασιλέα Ἀρκάδιο ὅταν τὸν ρώτησε, παρέδωκε τὸ Πνεῦμα του στὸν Κύριο, ἐπιστρέφοντας ἀπ’ τὴν Κωνσταντινούπολη στὴν Κύπρο τὴν ἐπαρχία του, καθὼς ὁ μέγας Ἰωάννης ὁ Χρυοόστομος ἔγραψε σ’ αὐτόν, ὅτι δηλαδὴ «δὲν θὰ φθάσει νὰ δεῖ τὸν θρόνο του», ἐπειδὴ ἀπὸ ἁπλότητα συμφώνησε καὶ ὁ Ἅγιος τοῦτος μὲ αὐτοὺς ποὺ ἐξόρισαν τὸν θεῖο Χρυσόστομο. Ἀντέγραψε (ἀπήντησε) δὲ καὶ ὁ θεῖος Ἐπιφάνιος στὸν μέγα Χρυσόστομο ὅτι «μηδὲ αὐτὸς θὰ φθάσει νὰ πάει στὸν τόπο ἐκεῖνο ποὺ τὸν ἐξόρισαν»· ἔτσι λοιπὸν καὶ τῶν δύο ἐπληρώθη ἡ πρόρρηση.

Ταῖς Αὐτοῦ ἁγίαις πρεσβείαις, Χριστὲ ὁ Θεός, ἐλέησον καὶ σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν.

* «Συναξαριστὴς τῶν δώδεκα μηνῶν» τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, τόμ. 5ος, σελ. 73-75. (Μικρὴ φραστικὴ διασκευή, ὑπὸ ἱερομ. Ν. ἁγιορείτου).