Ὁ ἅγιος Σωφρόνιος ἀρχιεπίσκοπος Ἱεροσολύμων

Ὁ ἅγιος Σωφρόνιος ἀρχιεπίσκοπος Ἱεροσολύμων

Ἑορτάζει τὴν ια΄ (11η) Μαρτίου.

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ*

Ἔσπευδε τηρεῖν καὶ κεραίαν τοῦ νόμου,

Ὁ Σωφρόνιος οὗ παρ’ οὐρανοῖς κέρας.

Ἑνδεκάτῃ σαόφρων ἔδυ Σωφρόνιος παρὰ τύμβον.

 

   Τοῦτος ὁ ἅγιος γεννήθηκε στὴν ἐπαρχία τῆς Δαμασκοῦ, τῆς κοινῶς καλουμένης Σιάμ, στὴν τοποθεσία Φοινίκης τῆς καλουμένης Λιβανοστεφάνου, ἀπὸ γονεῖς εὐσεβεῖς καὶ σώφρονες, πατέρα μὲν Πλινθᾶ, μητέρα δὲ Μυροῦ, ἐν ἔτει χ΄ (600), καὶ γιὰ τὴν εὐφυΐα καὶ σπουδή του ἀπέκτησε τὴν γνώση καὶ τὴν δύναμη ὅλων τῶν ἐπιστημῶν. Κι ὄχι μόνο αὐτά, ἀλλ’ ἐκτὸς τούτων, ἂν καὶ κατοικοῦσε στὴν πόλη, ἐντούτοις μεταχειριζόταν τὴν ἀρετὴ καὶ ἄσκηση ποὺ πράττεται στὶς ἐρήμους ὑπὸ τῶν ἀσκητῶν. Ἔπειτα πῆγε στὸ μοναστῆρι τοῦ μεγάλου Θεοδοσίου τοῦ Κοινοβιάρχου· κι ἀπὸ ἐκεῖ ἀναχώρησε καὶ πῆγε στὴν Αἴγυπτο ἐπιθυμῶντας ν’ ἀποκτήσει περισσότερη μάθηση τῆς σοφίας. Σ’ αὐτὴν λοιπὸν βρίσκει ἕναν ἐνάρετο ἄνδρα ὀνόματι Ἰωάννη γεμάτον ἀπὸ κάθε σοφία ἐσωτερικὴ κ’ ἐξωτερική. Πετυχαίνοντας ἔτσι αὐτὸ ποὺ ποθοῦσε συγκατοίκησε μαζί του λαμβάνοντας ἀπ’ ἐκεῖνον ὅσα μαθήματα πνευματικὰ ἤξερε περισσότερα ἀπ’ αὐτόν, καὶ -ἀντιστρόφως- δίδοντας μὲ τὴν σειρά του κι αὐτὸς σ’ ἐκεῖνον ὅ,τι γνώριζε. Ἐκεῖ βρισκόμενος ἔπαθε ἐπίχυση στοὺς ὀφθαλμούς του καὶ γιατρεύεται ἀπ’ τοὺς ἁγίους Ἀναργύρους Κῦρο καὶ Ἰωάννη, οἱ ὁποῖοι τοῦ ζήτησαν ὡς «μισθό», τὸ νὰ συγγράψει τὰ θαύματα, ὅσα τελοῦσαν καθ’ ἑκάστην ἡμέρα, τὰ ὁποῖα καὶ συνέγραψε ὑπακούοντας στὸ αἴτημα τῶν ἁγίων, κι ἀκολούθως ἐπανῆλθε στὰ Ἱεροσόλυμα.

   Ἔπειτα, γιὰ τὴν ὑπερβάλλουσα ἀρετή του χειροτονήθηκε Ἐπίσκοπος Ἱεροσολύμων. Ὅταν ἁλώθηκαν τὰ Ἱεροσόλυμα ἀπ’ τοὺς Πέρσες, πῆγε ὁ ἅγιος στὴν Ἀλεξάνδρεια πρὸς τὸν μέγα Ἰωάννη τὸν ἐλεήμονα, ὁ ὁποῖος τότε ἦταν Ἐπίσκοπος τῆς Ἀλεξανδρείας· κι ὅταν ὁ θεῖος Ἰωάννης ἀπῆλθε πρὸς Κύριον, τότε ὁ ἱερὸς Σωφρόνιος συνέθεσε Ἐπιτάφιο ἐγκωμιαστικὸ λόγο, μὲ τὸν ὁποῖο φανέρωσε τὸν ἄμετρο θησαυρὸ τῆς ἐλεημοσύνης κ’ εὐσπλαγχνίας ποὺ εἶχε στὴν ψυχή του ὁ τρισμακάριστος ἐκεῖνος

ἄνθρωπος, καὶ πολὺ θρήνησε τὴν στέρηση τούτου. Ἀφοῦ δὲ ὕστερα ἐπανῆλθε πάλι στὰ Ἱεροσόλυμα, ποιός μπορεῖ νὰ διηγηθεῖ μὲ πόση φροντίδα καὶ μὲ ποιούς κόπους ποίμαινε τὴν ποίμνη ποὺ τοῦ δόθηκε; Διότι δὲν εἶχε μόνο τὴν νοητὴ πάλη κατὰ τῶν δαιμόνων, ἀλλ’ εἶχε καὶ λογικὸ πόλεμο κατὰ τῶν αἱρετικῶν Μονοθελητῶν, τοὺς ὁποίους, ἄλλοτε τοὺς ἀνέτρεπε μὲ τὶς θεῖες Γραφὲς καὶ μὲ τὶς Ἀποστολικὲς καὶ Πατερικὲς παραδόσεις, κι ἄλλοτε τοὺς νικοῦσε καὶ μὲ τὶς δικές του διδασκαλίες.

   Πολλὰ δὲ συγγράμματα ἄξια λόγου καὶ μνήμης ἄφησε στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ὁ ἀοίδιμος τοῦτος Πατήρ, ἀπ’ τὰ ὁποῖα ἕνα εἶναι καὶ ὁ ὑπερθαύμαστος βίος τῆς Ἰσαγγέλου Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας, ἡ ὁποία ἀγωνίσθηκε μέσα στὴν ἔρημο μὲ ἀγῶνες ποὺ ξεπερνοῦν τὰ μέτρα τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως. Μὲ τέτοιο λοιπὸν τρόπο καλῶς καὶ θεοφιλῶς πολιτευσάμενος ὁ μακάριος Σωφρόνιος, ἀφοῦ κι ἄλλους δίδαξε καὶ στόμα Θεοῦ ἐχρημάτισε, -κατὰ τὸν Ἱερεμία-, καὶ τρεῖς χρόνους διαποίμανε τὸ ποίμνιο τοῦ Χριστοῦ, ἐν εἰρήνῃ ἐξεδήμησε πρὸς Κύριον¹.

Ταῖς Αὐτοῦ ἁγίαις πρεσβείαις, Χριστὲ ὁ Θεός, ἐλέησον καὶ σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν.

* «Συναξαριστὴς τῶν δώδεκα μηνῶν» τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, τόμ. 4ος, σελ. 66-68. (Μικρὴ φραστικὴ διασκευή, ὑπὸ ἱερομ. Ν. ἁγιορείτου).

1. Ὁ ἅγιος Σωφρόνιος ἔγινε Πατριάρχης μετὰ τὸν ἅγιο Μόδεστο, καὶ τελεύτησε ἐν ἔτει χλη΄ (638).