Τὸ Σάββατο τῶν Ὁσίων Πατέρων

Τὸ Σάββατο τῶν Ὁσίων Πατέρων

Τὸ Σάββατο τῆς Τυρινῆς.

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ*

Ψυχαῖς δικαίων, ὧν ἀεὶ μνήμη μένει,

χοὰς μενούσας προσκομίζω τοὺς λόγους.

   Στὸ Σάββατο τοῦτο ποὺ εἶναι πρὶν τῆς ἐξορίας τοῦ Ἀδὰμ (Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς), ἐπιτελοῦμε τὴν μνήμη ὅλων τῶν Ἁγίων ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν, ποὺ ἔλαμψαν κατὰ καιροὺς στὴν ἄσκηση. Διότι, οἱ θεοφόροι Πατέρες, ἀφοῦ λίγο-λίγο, κατὰ κάποιον τρόπο, μᾶς παιδαγώγησαν μὲ τὶς ἑορτὲς ποὺ προηγήθηκαν, καὶ μᾶς κατέστησαν ἕτοιμους πρὸς τὸ στάδιο τῆς νηστείας, καὶ μᾶς ἀπομάκρυναν ἀπ’ τὴν τρυφηλότητα καὶ τὸν κορεσμό, καὶ μᾶς περιφρούρησαν μὲ τὸν φόβο τῆς μέλλουσας κρίσης, καὶ διὰ τῆς Τυροφάγου Ἑβδομάδος, ὡς ἕνα βαθμὸ μᾶς καθάρισαν τρόπον τινα, τώρα πλέον, γιὰ νὰ μᾶς παρακινήσουν πρὸς αὐτὴν (τὴν νηστεία), ἰδοὺ μᾶς προβάλλουν καὶ τοὺς Ὁσίους Πατέρες, τόσο τοὺς ἄνδρες ὁσίους, ὅσο καὶ τὶς γυναῖκες ὁσίες, οἱ ὁποῖοι πέρασαν τὴν ζωή τους μὲ ὑπερβολικοὺς πόνους καὶ κόπους τῆς ἀσκήσεως, γιὰ νὰ μᾶς κάμουν προθυμότερους καὶ γενναιότερους στὸ στάδιο, μὲ τὸ νὰ ἔχουμε τοὺς βίους αὐτῶν καὶ τὰ παλαίσματα, ὡς τύπο καὶ ὁδηγό, καὶ μὲ τὸ νὰ στοχαζόμασθε ὅτι κ’ ἐκεῖνοι ἄνθρωποι ἦσαν, ὅπως κ’ ἐμεῖς, καὶ ὅμως μὲ τὸ ν’ ἀγωνίσθηκαν τόσο πολύ, ἔγιναν τόσο ὀνομαστοὶ καὶ σ’ ὅλο τὸν κόσμο περίφημοι.

   Διότι, ὅπως οἱ στρατηγοὶ τοῦ κόσμου τούτου, ὅταν παραταχθοῦν ἑτοιμοπόλεμα τὰ στρατεύματά τους καὶ στέκουν ἀντιμέτωπα, δημηγοροῦν καθένας πρὸς τοὺς δικούς του στρατιῶτες, καὶ φέρνουν μπροστά τους παλαιὰ παραδείγματα, καὶ τοὺς θυμίζουν τοὺς παλαιοὺς ἐκείνους ἄνδρες, ποὺ στάθηκαν στοὺς πολέμους ἄριστοι, κι’ ἔδειξαν ἀνδρεία ἡρωϊκὴ κατὰ τῶν ἐναντίων (πολεμίων), καὶ μὲ τοῦτον τὸν τρόπο ἐρεθίζουν στὴν παροῦσα μάχη τὸν δικό τους στρατό, κ’ ἐκεῖνοι (οἱ στρατιῶτες) ἀπὸ τοῦτα νευρούμενοι μὲ τὴν ἐλπίδα τῆς νίκης, ὁλοψύχως εἰσβάλλουν στὸν πόλεμο. Μὲ τέτοια σοφὴ μέθοδο καὶ οἱ θεοφόροι Πατέρες πετυχαίνουν, -νὰ ἐμψυχώσουν ὅλους, ἄνδρες καὶ γυναῖκες-, μὲ τὸ παράδειγμα τῶν Ὁσίων Πατέρων, καὶ πρὸς τὸ στάδιο τῶν πνευματικῶν ἀγώνων νὰ μᾶς διεγείρουν (παρακινήσουν), γιὰ ν’ ἀποβλέπουμε ἐμεῖς στὴν ζωὴ ἐκείνων τῶν μακαρίων Πατέρων, σὰν σὲ πρότυπο ἐξαίρετο, κ’ ἔτσι νὰ πράττουμε τὶς διάφορες ἀρετές, καθὼς δύναται ὁ καθένας μας· κυρίως καὶ καθ’ αὐτὸ τὴν ἀγάπη, καὶ τὴν ἀποχὴ τῶν ἀσέμνων ἔργων καὶ πράξεων, καὶ τὴν νηστεία, ὄχι μοναχὰ τῶν φαγητῶν ἀλλὰ καὶ τῆς γλώσσης καὶ τοῦ θυμοῦ καὶ τῶν ὀφθαλμῶν, -καὶ ἁπλῶς εἰπεῖν-, τὴν παύση κι ἀποξένωση κάθε κακοῦ.

   Γι’ αὐτὴ τὴν αἰτία οἱ Ἅγιοι Πατέρες καθόρισαν ἐδῶ τὴν μνήμη τῶν Ὁσίων Πατέρων, διδάσκοντάς μας μὲ τοῦτο ὅτι, ἂν καὶ ἐμεῖς δείξουμε τὴν ἴδια σπουδὴ κ’ ἐπιμέλεια, τίποτε δὲν εἶναι ἱκανὸ νὰ μᾶς ἐμποδίσει νὰ κατορθώσουμε κ’ ἐμεῖς ὅσα ἐκεῖνοι κατόρθωσαν, καὶ ν’ ἀξιωθοῦμε τῶν ἴδιων τιμῶν καὶ βραβείων· διότι, ὅπως καὶ παραπάνω εἴπαμε, καὶ ἡ ἀλήθεια ἔτσι ἔχει, ἄνθρωποι ἦσαν καθὼς καὶ ἐμεῖς.

   Λέγουν κάποιοι περὶ τῆς Τυροφάγου, ὅτι ὁ βασιλιᾶς Ἡράκλειος, τὴν ἔκαμε Τυροφάγο, δηλαδὴ μεσονηστεία, ἡ ὁποία πρότερον ἦταν κρεωφάγος.  Ἐπειδὴ εἶχε πόλεμο κατὰ τῶν Περσῶν ἐπὶ ἕξι συνεχόμενα χρόνια, ἔταξε στὸν Θεό, ἂν τοὺς νικήσει, ν’ ἀλλάξει τὴν ἑβδομάδα καὶ νὰ τὴν καταστήσει, μεταξὺ νηστείας καὶ τρυφῆς (καλοπέρασης), τὸ ὁποῖο καὶ τελείωσε ἀφοῦ ἔγινε νικητής. Πλὴν ὅμως, ἀκόμα καὶ τοῦτο ποὺ ἔτσι ἄρχισε, τὸ ἀκολούθησαν οἱ ἅγιοι Πατέρες καὶ τὸ μεταχειρίσθηκαν, ὡς προκαθάρσιμο, γιὰ νὰ μὴ δυσχεραίνουμε (δυσανασχετοῦμε), περνῶντας ἀπὸ τὴν κρεωφαγία κι ἀδηφαγία, ἀμέσως στὴν ἄκρα ἀσιτία, ἀπ’ τὸ ὁποῖο ἴσως μπορεῖ ν’ ἀκολουθεῖ καὶ βλάβη στὴν ὑγεία, ἀλλὰ λίγο-λίγο νὰ συνηθίζουμε τῆς νηστείας τὸ τραχὺ καὶ ὑπόπικρο· διότι, ὅπως ἔκαμαν καὶ γιὰ τὴν ψυχή μας μὲ τὶς παραβολές, ἔτσι μεθόδευσαν καὶ γιὰ τὸ σῶμα μας, καὶ λίγο-λίγο περιέκοψαν τῆς νηστείας τὰ ἐμπόδια.

Ταῖς τῶν ὁσίων σου πάντων πρεσβείαις, Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, ἐλέησον ἡμᾶς. Ἀμήν.

* «Συναξαριστὴς τῶν δώδεκα μηνῶν» τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, τόμ. 4ος, σελ. 383-385. (Ἐπιμέλεια κειμένου, φραστικὴ διασκευή, καὶ τὰ ἔντονα στοιχεῖα, ὑπὸ ἱερομ. Ν. ἁγιορείτου).

 

 

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ΄.

 

Ὁ Θεὸς τῶν Πατέρων ἡμῶν, ὁ ποιῶν ἀεὶ μεθ’ ἡμῶν, κατὰ τὴν σὴν ἐπιείκειαν, μὴ ἀποστήσῃς τὸ ἔλεός σου ἀφ’ ἡμῶν ἀλλὰ ταῖς αὐτῶν ἱκεσίαις ἐν εἰρήνῃ κυβέρνησον τὴν ζωὴν ἡμῶν.

Ἕτερον. Ἦχος γ΄. Τὴν ὡραιότητα…

 

Τὸ πολυσύνθετον, Πατέρων σύστημα, ἀνευφημήσωμεν, ἐνθέοις ᾄσμασι, τοὺς ἐν Ἑώᾳ καὶ Βορρᾶ, καὶ Ἄρκτῳ καὶ Μεσημβρίᾳ, ἐν ἀσκήσει λάμψαντας, καὶ Θεὸν θεραπεύσαντας, ἀρετῶν ἀκρότητι, καὶ θαυμάτων δυνάμεσι, γνωστοὺς καὶ ἀνωνύμους καὶ πάντας, οὓς ὁ Χριστὸς λαμπρῶς ἐδόξασε.

Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ΄. Ὡς ἀπαρχὰς τῆς φύσεως…

 

Ὡς εὐσεβείας κήρυκας, καὶ ἀσεβείας φίμωτρα, τῶν Θεοφόρων τὸν δῆμον ἐφαίδρυνας Κύριε, τὴν ὑφήλιον λάμποντα. Ταῖς αὐτῶν ἱκεσίαις, ἐν εἰρήνῃ τελείᾳ τοὺς σὲ δοξάζοντας, καὶ μεγαλύνοντας, διαφύλαξον ψάλλειν καὶ ᾅδειν σοι· Ἀλληλούϊα.

Μεγαλυνάριον.

Χαίροις τῶν Ὁσίων θεία πληθύς, οἱ πάσῃ τῇ κτίσει, ἐνασκήσαντες ἱερῶς, χρόνοις διαφόροις, ἀσκητικοῖς καμάτοις. Πατέρες Θεοφόροι, σκεύη τῆς χάριτος.