Ἐργασία – Συνεργασία

Ἐργασία – Συνεργασία

Τοῦ μακαριστοῦ

Ἀρχιμ. Ἰωὴλ Γιαννακοπούλου*

 «Περιπατῶν δὲ παρὰ τὴν θάλασσαν τῆς Γαλιλαίας εἶδε δύο ἀδελφούς, Σίμωνα τὸν λεγόμενον Πέτρον καὶ Ἀνδρέαν τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ, βάλλοντας ἀμφίβληστρον εἰς τὴν θάλασσαν· ἦσαν γὰρ ἁλιεῖς· καὶ λέγει αὐτοῖς· δεῦτε ὀπίσω μου καὶ ποιήσω ὑμᾶς ἁλιεῖς ἀνθρώπων. οἱ δὲ εὐθέως ἀφέντες τὰ δίκτυα ἠκολούθησαν αὐτῷ. Καὶ προβὰς ἐκεῖθεν εἶδεν ἄλλους δύο ἀδελφούς, Ἰάκωβον τὸν τοῦ Ζεβεδαίου καὶ Ἰωάννην τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ, ἐν τῷ πλοίῳ μετὰ Ζεβεδαίου τοῦ πατρὸς αὐτῶν καταρτίζοντας τὰ δίκτυα αὐτῶν, καὶ ἐκάλεσεν αὐτούς. οἱ δὲ εὐθέως ἀφέντες τὸ πλοῖον καὶ τὸν πατέρα αὐτῶν ἠκολούθησαν αὐτῷ.»

 (Ματθ. δ΄ 18-22)

 

 «Περιπατῶν δὲ παρὰ τὴν θάλασσαν τῆς Γαλιλαίας εἶδε Σίμωνα καὶ Ἀνδρέαν τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ τοῦ Σίμωνος, βάλλοντας ἀμφίβληστρον ἐν τῇ θαλάσσῃ· ἦσαν γὰρ ἁλιεῖς· καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· δεῦτε ὀπίσω μου, καὶ ποιήσω ὑμᾶς γενέσθαι ἁλιεῖς ἀνθρώπων. καὶ εὐθέως ἀφέντες τὰ δίκτυα αὐτῶν ἠκολούθησαν αὐτῷ. Καὶ προβὰς ἐκεῖθεν ὀλίγον εἶδεν Ἰάκωβον τὸν τοῦ Ζεβεδαίου καὶ Ἰωάννην τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ, καὶ αὐτοὺς ἐν τῷ πλοίῳ καταρτίζοντας τὰ δίκτυα, καὶ εὐθέως ἐκάλεσεν αὐτούς. καὶ ἀφέντες τὸν πατέρα αὐτῶν Ζεβεδαῖον ἐν τῷ πλοίῳ μετὰ τῶν μισθωτῶν ἀπῆλθον ὀπίσω αὐτοῦ.»

 (Μάρκ. α΄ 16-20)

   Α΄. Ἐργασία: Τὸ μεγαλύτερο δῶρο, ποὺ μᾶς ἔδωκε ὁ Θεός, εἶναι ὁ ἑαυτός μας δηλαδὴ τὸ σῶμα καὶ ἡ ψυχή. Μᾶς ἔδωκε δηλαδὴ μυαλὸ γιὰ νὰ σκεπτόμασθε, καρδιὰ γιὰ νὰ χαιρόμασθε καὶ θέληση γιὰ νὰ νικοῦμε τὰ ἐμπόδια, τὰ ὁποῖα συναντοῦμε καὶ νὰ γινόμασθε χαρακτῆρες. Ὡς περίβλημα δὲ τοῦ θησαυροῦ αὐτοῦ ἔδωκε τὸ τελειότερο τῶν ὀργανισμῶν, τὸ σῶμα μας. Μεγαλύτερη ὅμως δωρεὰ τῆς ἀνωτέρω ἀναφερθείσης εἶναι, ὅτι τὰ δῶρα τοῦτα σῶμα καὶ ψυχὴ δὲν μᾶς τὰ ἔδωκε τελειωμένα, ἀλλὰ ἀφῆκε σὲ μᾶς τὴν τιμὴ νὰ τὰ τελειοποιήσουμε διὰ τῆς ἐργασίας.

   Μάλιστα. Ἡ ἐργασία ἔχει τὴν τιμὴ νὰ τελειοποιεῖ τὸ μυαλό, διότι τὸ ἀναγκάζει νὰ σκέπτεται. Δυναμώνει τὴν θέληση, διότι τὴν ἀναγκάζει νὰ ὑπερνικᾶ τὰ ἐμπόδια καὶ χαροποιεῖ τὴν καρδιά, διότι τί περισσότερο χαρμόσυνο ἀπὸ τὸ νά ἐργάζεται κάποιος καὶ νὰ τελειώνει τίμια τὸ ἔργο του; Ἡ ἐργασία κινεῖ καὶ ἑπομένως ζωογονεῖ τὸ πνεῦμα. Ἐπὶ παραδείγματι. Ἡ ἐργασία τοῦ κεντήματος, πλεξίματος, ραψίματος στὶς γυναῖκες πόσο ἀναπτύσσει τὸ μυαλό, διότι τὶς ἀναγκάζει νὰ σκέπτονται, πόσο δυναμώνει τὴν θέληση, διότι εἶναι ὑποχρεωμένες συναντῶντας προβλήματα νὰ τὰ ὑπερνικοῦν ἀλλὰ καὶ πόση χαρὰ δίδει ἡ ἐργασία, ὅταν βλέπει κάποιος τὸ μυαλὸ καὶ τὴν θέληση νὰ νικοῦν τὴν ἄψυχη ὕλη! Πόση καὶ ποιὰ ὡραία γυμναστικὴ παρέχει στὸ σῶμα τὸ πλύσιμο, τὸ σφουγγάρισμα, τὸ καθάρισμα ρούχων, δαπέδου, ἐπίπλων, παραθύρων! Τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ στὶς ἀνδρικὲς ἐργασίες. Τὸ βιβλίο στὸν ἐπιστήμονα, τὸ ἐργαλεῖο στὸν ἐργάτη, ἡ πέννα στὸν συγγραφέα, ἡ βελόνα καὶ τὸ ψαλίδι στὸν ράπτη κ.λ.π. πόσο ἀναπτύσουν τὸν νοῦ, δυναμώνουν τὴν θέληση, χαροποιοῦν τὴν καρδιά!

   Ἐνῶ ἀντιθέτως ἡ ἀεργία, ἡ ὀκνηρία εἶναι ὄνειδος καὶ «μήτηρ πάσης κακίας». Τότε ἀναφαίνονται στὶς γυναῖκες τὸ μανικιούρ, τὸ πετικιούρ, τὸ ἀργὸ πρωϊνὸ ξύπνημα, ὁ καθρέφτης, στολίδια, ποικίλες καὶ συχνὲς ἐπισκέψεις, κουτσομπολιά, χαρτοπαιξία, ναρκωτικὲς οὐσίες καὶ ποικίλοι ρεμβασμοὶ ἐπιθυμίας, οἱ ὁποῖοι «μεταλλεύουσι» μεταβάλλουν, δηλητηριάζουν «νοῦν ἄκακον», ὅπως λέγει ὁ σοφὸς Σολομῶν καὶ γεμίζουν τὴν καρδιὰ ἀπὸ βρωμερὴ ἀναθυμίαση καὶ ἀποχαυνώνουν τὴν θέληση. Ἀλλὰ καὶ στοὺς ἄνδρες, πόσα κακὰ φέρνει ἡ ἀεργία! Γίνονται τοῦτοι καφενόβιοι, μέθυσοι, ἀργόσχολοι.

   Εἶναι ἀληθές, ὅτι ὑπάρχουν μεταξύ μας ἀρκετοὶ ἄνδρες καὶ γυναῖκες, οἱ ὁποῖοι ἀγαποῦν μὲν τὴν ἐργασία, ἀλλὰ χωρίζουν τοῦτες σὲ εὐγενεῖς καὶ ἀνώτερες, τὶς ὁποῖες ἐργάζονται καὶ σὲ βάναυσες, τὶς ὁποῖες περιφρονοῦν ὡς ἐξευτελιστικές. Οἱ γυναῖκες δηλαδὴ ἀγαποῦν νὰ ἐργάζονται ἀλλὰ ὄχι καὶ δουλειὲς τοῦ σπιτιοῦ. Τοὺς ἀρέσει τὸ πιάνο, ἡ ζωγραφική, οἱ nouvelles, οἱ legendes, ἡ ποίηση κ.ἄ. σύγχρονες ἐργασίες, περιφρονοῦν ὅμως τὴν σκοῦπα, τὸ πλύσιμο τῶν πιάτων κ.λ.π. Εἶναι ἐπίσης καὶ ἄνδρες, οἱ ὁποῖοι προτιμοῦν τὰ ὑψηλὰ ὑπουργήματα διότι ἔχουν φήμη κοινωνικὴ μεγάλη ὡς ἀνώτεροι ὑπάλληλοι, ἀνώτεροι στρατιωτικοί, τραπεζῖτες κ.λ.π. καὶ περιφρονοῦν τὴν γεωργία καὶ κτηνοτροφία, ὑποτιμοῦν δὲ τοὺς γεωργούς, κτηνοτρόφους. Εἶναι γυναῖκες στὶς ὁποῖες τὸ μαντάρισμα τῆς κάλτσας, τοῦ φορέματος, κάνει μεγάλο κόπο, ὅπως καὶ ἄνδρες, οἱ ὁποῖοι ἐκτιμοῦν ἴσως ἕνα μεγαλέμπορο ὑποδηματοποιό, καὶ ὑποτιμοῦν ἕνα μπαλωματή.

   Καὶ ὅμως τόσο ἡ ἐκλογὴ τῶν ἁλιέων ἀποστόλων, ὅσο καὶ ἡ ζωὴ τοῦ Χριστοῦ, ἡ λογικὴ καὶ ἡ σημερινὴ πεῖρα ὁμιλοῦν πράγματα ὅλως ἀντίθετα. Τί φτωχικώτερο καὶ εὐτελέστερο κατὰ τὴν προπολεμικὴ ἐποχὴ ἀπὸ ἕνα ψαρᾶ; Καὶ ὅμως αὐτοὺς κάλεσε ὁ Κύριος ὡς ἀποστόλους. Ὁ Χριστὸς ἔζησε ἐπὶ 30 χρόνια μαραγκός. Ὁ ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν ὁ θεῖος Παῦλος ἦταν σκηνοποιός. Ἡ πρώτη ἐργασία τοῦ πρώτου ἀνθρώπου καὶ πρὸ τῆς πτώσεως ἦταν «ἐργάζεσθαι τὴν γῆν», ἦταν ἡ γεωργία. Ἀλλὰ ἂς ἔλθουμε καὶ στὰ πράγματα ἐπὶ κατοχῆς, ὅταν ὑπῆρχε ἡ πεῖνα. Οἱ κτηνοτρόφοι καὶ οἱ γεωργοὶ περιφρονοῦνταν ἄλλοτε. Πόσοι ὅμως ἐπὶ τῆς πείνας κατὰ τὴν κατοχὴ ἀπ’ αὐτοὺς ποὺ κάποτε περιφρονοῦσαν τοὺς γεωργοὺς δὲν θὰ προτιμοῦσαν νὰ ἦσαν στὴν θέση τους ἢ τοὐλάχιστον νὰ ἔχουν φίλους γεωργοὺς καὶ κτηνοτρόφους; Περιφρονεῖς τὸ μαντάρισμα, τοὺς μπαλωματίδες; Καὶ ὅμως ὁ Χριστὸς τὴν ὥρα, ποὺ κατάρτιζαν τὰ δίχτυα κάλεσε τοὺς ἀποστόλους, τὴν ὥρα ποὺ μαντάριζαν τὰ δίχτυα!

   Ὁ Θεὸς τιμᾶ διὰ τούτου ὄχι μόνο τὴν εὐτελέστατη πασῶν τῶν ἐργασιῶν τὸ ψάρεμα ἀλλὰ καὶ τὸ ταπεινώτερο τούτου τὸ μαντάρισμα τῶν διχτυῶν! Ὡραία λοιπὸν εἶναι ἡ ἐργασία, ὡραιώτερη ὅμως εἶναι ἡ συνεργασία.

   Β΄. Συνεργασία: Ἡ Συνεργασία εἶναι δυσκολώτερη ἀλλὰ καὶ ὠφελιμώτερη τῆς ἐργασίας.

   Ἡ δυσκολία στὴν κοινωνία καὶ στὴν οἰκογένεια. Δύσκολα συνεργάζονται ἡ ἀδελφὴ μὲ τὴν ἀδελφὴ στὴν οἰκιακὴ μαγειρική, νοικοκυρωσύνη, ἡ ἀδελφὴ μὲ τὸν ἀδελφὸ στὴν ζωὴ ἐντὸς τοῦ σπιτιοῦ, ἡ κόρη μὲ τὴν μητέρα στὶς ἐργασίες τοῦ σπιτιοῦ, ὁ γυιὸς μὲ τὸν πατέρα στὸ ἐμπόριο, ἡ νύφη μὲ τὴν πεθερὰ στὴν διοίκηση τοῦ σπιτιοῦ. Καθένας καὶ καθεμιὰ ἀπ’ αὐτοὺς μποροῦν νὰ κάμουν θαύματα ἐργασίας, μαζὶ ὅμως πολλὲς φορὲς κάνουν μηδέν!

   Στὴν κοινωνία ὁ ἰατρὸς μὲ τὸν ἰατρό, ὁ δικηγόρος μὲ τὸν δικηγόρο, ὁ ἐπαγγελματίας μὲ τὸν ἐπαγγελματία, ὁ φίλος μὲ τὸν φίλο συγκρούονται μέχρι τοῦ σημείου, ὥστε πολλὲς φορὲς νὰ μὴν

ὑπάρχει οὔτε ἴχνος συνεργασίας. Τοῦτοι, ὅταν εἶναι μόνοι τους, κάνουν θαύματα ἐργασίας. Συνεργασία ὅμως μηδέν! Γιατί; Ἐγωϊσμὸς ὑλικὸς καὶ πνευματικός. Θέλει δηλαδὴ ἡ μία ἀδελφὴ νὰ στήσει τὸ δικό της θέλημα, γι’ αὐτὸ δὲν μπορεῖ νὰ συνεργασθεῖ. Θέλει ἡ κόρη νὰ ἐπιβάλει στὴν μητέρα καὶ ὁ γυιὸς στὸν πατέρα τὸ θέλημά τους, γιὰ τοῦτο ἀδυνατοῦν νὰ συνεργασθοῦν. Ἡ πεθερὰ δὲν ἀνέχεται τῆς νύφης τὶς ἐλλείψεις καὶ γιὰ τοῦτο ὑπάρχει ἀλληλοφάγωμα καὶ ὄχι συνεργασία. Ὁ ἰατρὸς δὲν μπορεῖ νὰ βλέπει τὸν ἄλλο ἰατρό, ὁ δικηγόρος τὸν συνάδελφό του νὰ δοξάζονται καὶ νὰ πλουτίζουν. Γι’ αὐτό, οὐδεμία συνεργασία. Καὶ γενικῶς. Ἡ ὁμιλία εὔκολη ἡ συνομιλία δύσκολη· γιατί; Ὁ ἐγωϊσμὸς τρέφει τὴν φλυαρία, ἐνῶ ἡ συνομιλία προϋποθέτει ταπείνωση.

   Ἡ συνεργασία εἶναι δυσκολώτατη ἀλλὰ εἶναι καὶ ὠφελιμώτατη σὲ ποσὸ καὶ ποιόν. Τὰ μεγάλα ἔργα γίνονται μὲ μεγάλη συνεργασία: ὁδοί, πόλεις, οἰκίες. Ἡ ὁμόνοια ἑνὸς σπιτιοῦ, ἡ ὁμόνοια ἑνὸς συλλόγου, ἡ ὁμόνοια στὴν κοινωνία τί δὲν δύνανται νὰ ἐπιτελέσουν; Ἐνῶ τοὐναντίον ἡ γκρίνια πόση καταστροφὴ φέρνει! Ἡ μονῳδία ὡραία ἀλλὰ ἡ πολυφωνία ὡραιότερη. Ἡ ὁμιλία καλὴ ἀλλὰ ἡ συνομιλία καλύτερη. Ἔτσι ἐργασία–συνεργασία. Τί πρέπει νὰ γίνει;

   Πρέπει νὰ πολεμήσουμε τὸν ἐγωϊσμό. Θὰ τὸν πολεμήσουμε, ἂν ὑποχωροῦμε στὰ δευτερευούσης σημασίας ζητήματα, ἂν μάθουμε νὰ ἀνεχόμασθε τὶς ἐλλείψεις τῶν ἄλλων, ἂν σκεφθοῦμε, ὅτι ὁ Κύριος κάλεσε τοὺς μαθητές Του τὴν στιγμή, κατὰ τὴν ὁποία συνεργάζονταν.

   Ποιὰ ἡ ὠφέλεια τῆς συνεργασίας παριστάνει καὶ τὸ γνωστὸ ἀνέκδοτο τῶν ραβδιῶν τοῦ πατέρα πρὸς τοὺς γυιούς του οἱ ὁποῖοι φιλονικοῦσαν. Ἕνας πατέρας διέταξε τὸν γυιό του, ποὺ φιλονικοῦσε μὲ τοὺς ἄλλους ἀδελφούς του, νὰ λάβει ραβδιὰ καὶ νὰ τὰ σπάσει. Κάθε ραβδὶ χωρισμένο ἔσπαζε. Ὅταν ὅμως ἀργότερα ἕνωσε ὅλα τὰ ραβδιὰ ὁ γυιὸς ποὺ φιλονικοῦσε, δὲν μπόρεσε νὰ τὰ σπάσει. Ὁ πατέρας τότε τοῦ λέγει: Ὅταν καὶ σεῖς εἶσθε ἑνωμένοι καὶ συνεργάζεσθε, εἶσθε ἄθραυστοι.

   Ἂς μάθουμε λοιπὸν νὰ ἐργαζόμασθε καὶ συνεργαζόμασθε.

* Ἀπὸ τὸ βιβλίο: «Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ», δεύτερος τόμος, Καλάμαι 1952, σελ. 138-141. (Οἱ μικρὲς φραστικὲς παρεμβάσεις καὶ τὰ ἔντονα στοιχεῖα, ὑπὸ ἱερομ. Ν.)