Ὁ ἅγιος μάρτυς Ἡσύχιος ὁ Συγκλητικός
Ἑορτάζει τὴν β΄ (2α) Μαρτίου.
ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ*
Ποταμὸν Ἡσύχιος ὑδάτων ἔδυ,
Ὅπως ποταμὸν τοῦ πυρὸς διεκφύγῃ.
Δευτερίῃ προσέβη Ἡσύχιος ἐν πόλου ὅρμοις.
Τοῦτος ὁ ἅγιος μάρτυς Ἡσύχιος ἦταν κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ βασιλέως Μαξιμιανοῦ, ἐν ἔτει τβ΄ (302), καὶ ὑπῆρχε πρῶτος τοῦ βασιλικοῦ παλατιοῦ καὶ τῆς βουλῆς τῆς Συγκλήτου, διότι ἦταν μαγιστριανὸς στὸ ἀξίωμα. Ἐπειδὴ ὅμως ὁ Μαξιμιανὸς πρόσταξε ὅλοι οἱ Χριστιανοὶ ὅσοι ἦσαν βασιλικοὶ στρατιῶτες, ἐὰν δὲν ἀρνηθοῦν τὸν Χριστό, νὰ στερηθοῦν τὶς ζῶνες τους (οἱ ὁποῖες ἦσαν σημεῖο τῆς βασιλικῆς τους ἀξίας) καὶ νὰ ζοῦνε ὡς ἰδιῶτες καὶ ἄτιμοι (δίχως τιμές), ἕνεκα τῆς παράνομης τούτης προσταγῆς, πολλοὶ Χριστιανοὶ προτίμησαν καλύτερα νὰ ζοῦνε χωρὶς καμμιὰ ἐξωτερικὴ τιμή, παρὰ νἄχουν μὲν τιμές, ἀλλὰ ν’ ἀπωλέσουν τὶς ψυχές τους· καὶ μαζὶ μὲ τοὺς ἀνωτέρω Χριστιανοὺς συναριθμήθηκε κι ὁ ἅγιος Ἡσύχιος.
Μαθαίνοντας τοῦτο ὁ βασιλεύς, πρόσταξε νὰ ξεντυθεῖ τὰ πολύτιμα φορέματα, τὰ ὁποῖα φοροῦσε ὁ ἅγιος, καὶ νὰ ντυθεῖ πενιχρὸ μανδύα χωρὶς μανίκια ὑφασμένο ἀπὸ μαλλιά, καὶ νὰ συναναστρέφεται μὲ τὶς γυναῖκες πρὸς ἀτιμία καὶ καταφρόνηση.
Καὶ τούτου γενομένου, τὸν προσκάλεσε ὁ βασιλεὺς καὶ τὸν ρωτοῦσε: «Δὲν ντρέπεσαι, ὦ Ἡσύχιε, ποὺ ἔχασες τὴν τιμὴ καὶ τὸ ἀξίωμα τοῦ μαγιστριανοῦ, καὶ ξέπεσες στὴν ἄτιμη αὐτὴ ζωή; Ἢ δὲν ξέρεις ὅτι οἱ Χριστιανοί, τῶν ὁποίων προτίμησες τὴν ζωή, δὲν ἔχουν δύναμη νὰ σὲ καταστήσουν πάλι στὶς πρότερες μεγάλες τιμὲς καὶ στὸ ἀξίωμά σου;» Ὁ δὲ ἅγιος ἀποκρίθηκε σ’ αὐτά: «Ἡ μὲν τιμή σου αὐτή, ὦ Βασιλεῦ, εἶναι προσωρινή, ἡ δὲ τιμὴ καὶ δόξα, τὴν ὁποία δίδει ὁ Χριστὸς εἶναι αἰώνια καὶ ἀτελείωτη.»
Ἀκούγοντας τὰ λόγια τοῦτα ὁ βασιλεὺς θύμωσε καὶ πρόσταξε νὰ δέσουν μιὰ μεγάλη μυλόπετρα στὸν λαιμὸ τοῦ ἁγίου καὶ νὰ τὸν ρίξουν στὸ μέσον τοῦ ποταμοῦ ποὺ καλεῖται Ὀρόντης καὶ βρίσκεται στὴν Συρία, κι ἔτσι ὁ μακάριος ἔλαβε παρὰ Κυρίου τὸ στεφάνι τοῦ μαρτυρίου.
Ταῖς Αὐτοῦ ἁγίαις πρεσβείαις, Χριστὲ ὁ Θεός, ἐλέησον καὶ σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν.
* «Συναξαριστὴς τῶν δώδεκα μηνῶν» τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, τόμ. 4ος, σελ. 17, 18. (Μικρὴ φραστικὴ διασκευή, ὑπὸ ἱερομ. Ν. ἁγιορείτου).