Ἡ Σύναξη τοῦ τιμίου προφήτου Προδρόμου καὶ Βαπτιστοῦ Ἰωάννου

Ἡ Σύναξη τοῦ τιμίου προφήτου Προδρόμου καὶ Βαπτιστοῦ Ἰωάννου

Ἑορτάζει τὴν ζ΄ (7η) Ἰανουαρίου.

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ*

Ἐμή σε γλῶσσα, Κήρυξ, πῶς ἂν αἰνέσῃ,

Ὅν γλῶττα Χριστοῦ γηγενῶν μείζω λέγει;

Μνήμην ἑβδομάτῃ Προδρόμου λάχεν αἰδοίοιο.

   Μία ἡμέρα μετὰ τὰ ἅγια Θεοφάνεια, δηλαδὴ σήμερα, ἄνωθεν παρελάβαμε καὶ ἐξ ἀρχῆς, νὰ ἑορτάζουμε τὴν Σύναξη καὶ Ἑορτὴ τοῦ τιμίου Προδρόμου καὶ Βαπτιστοῦ Ἰωάννου, ἐπειδὴ ὑπηρέτησε στὸ μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος τοῦ Κυρίου. Γι᾿ αὐτὸν τὸν λόγο, συναριθμεῖται καὶ τούτη ἡ ἑορτὴ μαζὶ μὲ τὶς ὑπόλοιπες ἑορτὲς τοῦ Προδρόμου, γιὰ νὰ μὴν ἀποσιωπήσουμε τίποτε ἀπ᾿ τὰ θαυμάσια καὶ ὑπερφυσικὰ χαρίσματα ἐκείνου τοῦ ὑπέρλαμπρου ἁγίου ἀστέρος τῆς Ἐκκλησίας.

 

Ἡ εἰσέλευση τῆς πάντιμης χειρὸς τοῦ Προδρόμου στὴν Κωνσταντινούπολη

 

   Συνέβη ἐπίσης κατὰ τὴν παρελθοῦσα ἑσπέρα τῶν Θεοφανείων ἡ μετακομιδὴ στὴν Κωνσταντινούπολη τῆς τιμίας χειρὸς τοῦ Προδρόμου, ἡ ὁποία καὶ ἔγινε ὡς ἑξῆς:

   Στὴν πόλη Σεβάστεια, ὅπου λέγουν ὅτι ἐτάφη τὸ ἱερὸ σῶμα τοῦ τιμίου Προδρόμου, πῆγε ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς κι᾿ ἀφοῦ ἔλαβε τὸ δεξὶ χέρι τοῦ προφητικοῦ ἐκείνου σώματος τὸ ἔφερε στὴν πατρίδα του τὴν Ἀντιόχεια· ἐκεῖ, τὸ ἅγιο καὶ χαριτόβρυτο λείψανο τελοῦσε πάμπολλα κι᾿ ἐξαίσια θαύματα, ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἕνα εἶναι καὶ τὸ ἀκόλουθο: Στὰ ὅρια τῆς πόλεως τῆς Ἀντιόχειας φώλιαζε ἕνας δράκοντας, τὸν ὁποῖο θεοποιοῦσαν οἱ ἕλληνες ποὺ κατοικοῦσαν στὴν Ἀντιόχεια καὶ τὸν τιμοῦσαν κάθε χρόνο μὲ μιὰ θυσία· καὶ τὸ χειρότερο εἶναι ὅτι ἡ προσφερόμενη θυσία ἦταν ἕνας ἄνθρωπος. Καὶ καθὼς προχωροῦσε ὁ καιρὸς ἔπεσε ὁ λαχνὸς σ᾿ ἕνα Χριστιανὸ νὰ δώσει τὴν θυγατέρα του στὸν δράκοντα, ὁ ὁποῖος βγαίνοντας ἀπ᾿ τὴν φωλιά του, ἐμφανίζοντας φοβερὸ καὶ ἀποκρουστικὸ θέαμα, ἄνοιγε τὸ φρικτό του στόμα καὶ δεχόταν μέσα τὸν προσφερόμενο ἄνθρωπο, κ᾿ ἔτσι τὸν κατασπάραζε μὲ τὰ δόντια του.

   Γι᾿ αὐτὸν τὸν λόγο, ὁ πατέρας τῆς κοπέλας παρακαλοῦσε μὲ θερμοὺς ἀναστεναγμοὺς καὶ πολλὰ δάκρυα τὸν Θεὸ καὶ τὸν τίμιο Πρόδρομο νὰ ἐλευθερώσουν τὴν πατρίδα του ἀπὸ τοῦτον τὸν πικρὸ καταστροφέα. Καὶ παρακαλῶντας, σοφίστηκε νὰ κάμει τ᾿ ἀκόλουθο ἐγχείρημα, καθόσον εὔκολα ἐφευρίσκει μηχανὲς καὶ τέχνες καὶ λύσεις κάθε ἄνθρωπος ποὺ βρίσκεται σὲ ἀνάγκη. Τί ἔκαμε λοιπόν; Ἐζήτησε νὰ προσκυνήσει τὸ ἅγιο χέρι τοῦ Προδρόμου καὶ ἀσπαζόμενος αὐτὸ κόβει κρυφὰ μὲ τὰ δόντια του τὸν ἀντίχειρα, δηλαδὴ τὸ μεγάλο δάκτυλο· καὶ ἀφοῦ πέτυχε ὅ,τι ποθοῦσε κι᾿ ἐπιθυμοῦσε βγῆκε ἀπ᾿ τὸ ναό. Ὅταν ἦλθε ἡ μέρα τῆς θυσίας τῆς θυγατέρας του καὶ ἦταν παρὸν ὅλο τὸ θέατρο τοῦ λαοῦ, πλησίασε τὸν δράκοντα ὁ πατέρας βαστῶντας μαζί του καὶ τὴν κόρη. Καὶ καθὼς εἶδε ὅτι τὸ θηρίο ἄνοιξε τὸ στόμα του γιὰ νὰ καταπιεῖ τὴν θυγατέρα του, ρίχνει μέσα στὸν φάρυγγά του τὸ ἱερὸ δάκτυλο τοῦ Προδρόμου καί, ὦ τοῦ θαύματος!, εὐθὺς θανατώθηκε ὁ δράκοντας. Κι᾿ ἔτσι, ὁ μὲν πατέρας πῆρε τὴν κόρη του ζωντανὴ καὶ γύρισε στὸ σπίτι του χαρούμενος καὶ διηγούμενος τὸ παράδοξο, τὸ δὲ πλῆθος τοῦ λαοῦ βλέποντας τὸ θαυμαστὸ αὐτὸ γεγονὸς ἐξεπλάγη κι᾿ εὐχαριστοῦσε τὸν Θεὸ καὶ τὸν τίμιο Πρόδρομο. Ἀργότερα μάλιστα, ἔκτισαν εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Προδρόμου μέγιστο Ναό.

   Λέγεται ἐπίσης καὶ τοῦτο περὶ τῆς ἁγίας χειρὸς τοῦ Προδρόμου. Ὅτι κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ἤτοι στὶς 14 τοῦ Σεπτεμβρίου, ὑψωνόταν καὶ τὸ τίμιο αὐτὸ χέρι τοῦ Βαπτιστοῦ, καὶ ἄλλοτε μὲν ἅπλωνε τὰ δάκτυλά του, ἄλλοτε δὲ τὰ συμμάζευε· καὶ μὲ τὴν ἔκταση τῶν δακτύλων φανέρωνε ὅτι μέλλει νὰ γίνει ἀφθονία καρπῶν κι᾿ ἀγαθῶν, ἐνῶ μὲ τὸ μάζεμα τῶν δακτύλων φανέρωνε τὴν μέλλουσα ἀκαρπία καὶ δυστυχία.

   Διὰ τοῦτο, καὶ πολλοὶ βασιλεῖς εἶχαν ἀγάπη καὶ πόθο μεγάλο ν᾿ ἀποκτήσουν τὸν ἱερὸ αὐτὸ θησαυρό, ἰδιαιτέρως μάλιστα ὁ Κωνσταντῖνος καὶ ὁ Ρωμανὸς οἱ Πορφυρογέννητοι, ἐκ τῶν ὁποίων ὁ μὲν Κωνσταντῖνος βασίλευσε ἐν ἔτει ἀπὸ Χριστοῦ 912, ὁ δὲ Ρωμανὸς ἐν ἔτει 959. Ὅταν λοιπὸν βασίλευαν αὐτοί, διὰ μέσου κάποιου διακόνου τῆς πόλεως τῆς Ἀντιόχειας, Ἰὼβ καλουμένου, μεταφέρθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη τὸ τίμιο αὐτὸ χέρι τοῦ Προδρόμου, κατ᾿ αὐτὴν τὴν ἑσπέρα τῶν Θεοφανείων, κατὰ τὴν ὁποία εἶναι παράδοση στοὺς Χριστιανοὺς νὰ γίνεται ὁ ἁγιασμός, ἤτοι κατὰ τὴν παραμονὴ τῶν Θεοφανείων. Ἔτσι ὁ φιλόχριστος ἐκεῖνος βασιλιᾶς (δηλαδὴ ὁ Κωνσταντῖνος) μετὰ πολλοῦ πόθου κατασπάσθηκε τὸ ἅγιο τοῦτο λείψανο καὶ τὸ ἀποθησαύρισε μέσα στὰ βασίλεια.

   Τέλος πρέπει νὰ σημειώσουμε, ὅτι τώρα πλέον, ἡ πάντιμη δεξιὰ τοῦ Βαπτιστοῦ βρίσκεται στὴν Ἱερὰ Μονὴ Διονυσίου τοῦ Ἁγίου Ὄρους Ἄθω, ποὺ τιμᾶται ἐπ᾿ ὀνόματι τοῦ Προδρόμου.

Ταῖς Αὐτοῦ ἁγίαις πρεσβείαις, Χριστὲ ὁ Θεός, ἐλέησον καὶ σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν.

* «Συναξαριστὴς τῶν δώδεκα μηνῶν» τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, τόμ. 3ος, σελ. 40-42. (Μικρὴ φραστικὴ διασκευή, ὑπὸ ἱερομ. Ν. ἁγιορείτου).

 

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος β΄.

Μνήμη δικαίου μετ᾿ ἐγκωμίων· σοὶ δὲ ἀρκέσει ἡ μαρτυρία τοῦ Κυρίου Πρόδρομε· ἀνεδείχθης γὰρ ὄντως καὶ Προφητῶν σεβασμιώτερος, ὅτι καὶ ἐν ρείθροις βαπτίσαι κατηξιώθης τὸν κηρυττόμενον. Ὅθεν τῆς ἀληθείας ὑπεραθλήσας, χαίρων εὐηγγελίσω καὶ τοῖς ἐν Ἅδῃ, Θεὸν φανερωθέντα ἐν σαρκί, τὸν αἴροντα τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου, καὶ παρέχοντα ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.

 

Κοντάκιον. Ἦχος πλ. β΄. Αὐτόμελον.

Τὴν σωματικήν σου παρουσίαν δεδοικὼς ὁ Ἰορδάνης, φόβῳ ὑπεστρέφετο· τὴν Προφητικὴν δὲ λειτουργίαν ἐκπληρῶν ὁ Ἰωάννης, τρόμῳ ὑπεστέλλετο· τῶν Ἀγγέλων αἱ τάξεις ἐξεπλήττοντο, ὁρῶσαί σε ἐν ρείθροις σαρκὶ βαπτιζόμενον· καὶ πάντες οἱ ἐν τῷ σκότει κατηυγάζοντο, ἀνυμνοῦντές σε τὸν φανέντα καὶ φωτίσαντα τὰ πάντα.

 

Μεγαλυνάρια.

   Πρόδρομε Κυρίου καὶ Βαπτιστά, λύχνε τοῦ Ἡλίου, ἑωσφόρε φωταγωγέ, τὴν ἐσκοτισμένην, τοῖς πάθεσι τοῦ βίου, ψυχήν μου τὴν ἀθλίαν, σὺ φωταγώγησον.

Χειρί σου βαπτίσας, ὦ Βαπτιστά, τὸν διὰ θαλάσσης, ἀγαγόντα τὸν Ἰσραήλ, Προφητῶν ἁπάντων, ὑπέρτερος ἐδείχθης· διὸ ἀνευφημοῦμεν τὴν θείαν χάριν σου.

Μείζονα κριθέντα τῶν Προφητῶν, σὲ τὸν τῆς ἐρήμου, μέγαν ὄντως καθηγητήν, Κήρυκα τὸν θεῖον, καὶ Βαπτιστὴν Κυρίου, τὸν Πρόδρομον τὸν Μέγαν, ὕμνοις δοξάζωμεν.